15 min O wszechstronny rozwój dziecka warto zadbać od jak najmłodszego wieku. Maluchy mają naturalną, wrodzoną ciekawość świata, którą warto wykorzystać do rozwijania ich umiejętności i zdolności.
Zabawy sensoryczne to doskonały sposób na rozwijanie percepcji dziecka oraz jego zmysłów. W trakcie aktywności i zabaw sensorycznych maluchy poznają świat przez zmysły dotyku, smaku, zapachu i dźwięku, co sprzyja kształtowaniu ich wyobraźni i spostrzegawczości.
Z artykułu dowiesz się, czym są zabawy sensoryczne i sensoplastyczne oraz poznasz aż 20 super pomysłów na zabawy sensoryczne dla dzieci, które można łatwo zorganizować w domu! Przekonaj się, dlaczego warto wdrożyć elementy sensoryki już na początkowym etapie rozwoju dziecka!
Czym jest zabawa sensoryczna?
Zabawy sensoryczne zapewniają dzieciom dostęp do różnorodnych bodźców, które wspierają rozwój zmysłów i poszerzają doświadczenia małych odkrywców. Stymulują w szczególności dotyk, zapach, smak, dźwięk i widok.
Dzięki zabawom sensorycznym maluch może lepiej rozpoznawać różne tekstury, kształty, kolory i dźwięki, co wpływa pozytywnie na jego rozwój poznawczy oraz emocjonalny. Zabawy sensoryczne można prowadzić w domu, na dworze, w przedszkolu czy w szkole. Są polecane dla dzieci w różnym wieku, jednak warto je stopniowo wprowadzać już od pierwszych dni życia maluszka.
Zajęcia sensoryczne zazwyczaj nie wymagają zakupu skomplikowanych i drogich zabawek, ponieważ można do nich wykorzystać przedmioty codziennego użytku oraz produkty spożywcze, które są dostępne w każdym domu.
Zabawy sensoplastyczne – co to jest?
Sensoplastyka, czyli inaczej plastyka sensoryczna, to różne zajęcia artystyczne, które polegają na wspieraniu samodzielności i kreatywności dzieci i młodzieży. Sensoplastyka podobnie jak zabawa sensoryczna wpływa na stymulację wszystkich zmysłów dziecka i rozwój całego organizmu. Stymulacja receptorów wpływa na rozwój połączeń nerwowych w mózgu. Im jest ich więcej, tym łatwiej nam się myśli, a umysł dziecka jest bardziej chłonny na nową wiedzę i doświadczenia.
Dlaczego zajęcia sensoryczne dla dzieci są ważne w rozwoju?
Zdaniem psychologów dziecięcych, wprowadzenie zajęć sensorycznych u dzieci od jak najmłodszego wieku ma wiele korzyści. Oto kilka powodów, dla których zabawy sensoryczne są ważne w rozwoju dzieci:
- Zajęcia sensoryczne pozwalają na stymulację zmysłów dziecka, co ma wpływ na jego rozwój poznawczy i emocjonalny.
- Dziecko poprzez zabawy sensoryczne może lepiej poznawać otaczający go świat oraz rozwijać swoje zdolności poznawcze, takie jak koordynacja ruchowa czy percepcja wzrokowa i słuchowa.
- Zajęcia sensoryczne pomagają w redukcji lęku i stresu u dzieci, poprawiają ich samopoczucie oraz wpływają pozytywnie na ich koncentrację i uwagę.
- Zabawy sensoryczne są dostępne dla dzieci w różnym wieku i można je przeprowadzać w domu, na dworze, w przedszkolu czy w szkole.
- Zajęcia sensoryczne pomagają rozwijać kreatywność i wyobraźnię u dzieci oraz pozwalają na odkrywanie i eksplorowanie nowych rzeczy i zjawisk.
- Dzięki zabawom sensorycznym dzieci uczą się korzystać z różnych narządów zmysłów, co jest ważne dla ich ogólnego rozwoju fizycznego i psychicznego.
Zabawy sensoryczne w domu – 20 najlepszych pomysłów
Sprawdź najciekawsze zabawy sensoryczne dla dzieci w różnym wieku, które przeprowadzisz w łatwy sposób w domu.
Każda zabawa zawiera opis jak ją przygotować, listę niezbędnych materiałów oraz uzasadnienie jak sensoryka wpływa na rozwój dzieci. Nie czekaj ani chwili dłużej i baw się z dzieckiem, rozwijając jego naturalną ciekawość świata!
1. Ścieżka sensoryczna DIY
Ścieżka sensoryczna to najpopularniejsza zabawa sensoryczna dla dzieci, która polega na przechodzeniu stopami (najlepiej na boso!) przez strefy z różnymi rodzajami materiałów, w celu stymulacji zmysłów u dziecka. Jeśli chodzi o angielski, pierwsza klasa to zdecydowanie nie za późno, aby wprowadzić tego typu zabawy, choć oczywiście im wcześniej tym lepiej.
Aby przygotować ścieżkę sensoryczną w domu, wybierz odpowiednią przestrzeń, np. korytarz, pokój lub ogród. Zbierz różne materiały, które będą stanowić strefy na ścieżce sensorycznej, takie jak piasek, suchy ryż lub fasola, gąbki lub koraliki, liście, kora lub piłeczki.
Przygotuj poszczególne strefy na ścieżce, umieszczając materiały na podłodze lub w pojemnikach. Ułóż strefy w różnorodnej kolejności, aby uatrakcyjnić przechodzenie przez ścieżkę sensoryczną i stymulować różne zmysły w różnych momentach.
Zabawa ze ścieżką sensoryczną korzystnie wpływa na rozwijanie zmysłu dotyku, poprzez kontakt z różnymi materiałami o różnych teksturach i fakturach oraz
rozwijanie koordynacji ruchowej.
2. Sensoplastyka pomysły
Sensoplastyka wpływa na wiele aspektów rozwoju dzieci, w szczególności wspomaga budowanie świadomości ciała i przestrzeni, dba o usprawnienie ruchowe, wspiera rozwój zmysłów, w szczególności na kreatywność, a poprzez wspólne działania w grupie pogłębia kontakt emocjonalny z rówieśnikami i dorosłymi.
Do zabaw sensoplastycznych można wykorzystać zarówno tradycyjne przybory plastyczne takie jak farby, kredki, pisaki, plastelinę czy kolorowy papier, ale również inne niestandardowe przedmioty takie jak ciastolina, glina ceramiczna, gips, mąka ziemniaczana, żelatyna czy woda. Ile różnorodnych materiałów – tyle pomysłów na zajęcia sensoplastyczne!
3. Malowanie kolorowym lodem
Jeśli chodzi o język angielski, 2 klasa i starsze roczniki to przede wszystkim zabawa. Malowanie kolorowym lodem to jedna z zabaw sensoplastycznych, która pozwala na stymulowanie zmysłów dziecka poprzez eksperymentowanie z różnymi fakturami, temperaturami i kolorami.
Aby przeprowadzić tę zabawę, potrzebujesz: plastikowych pojemników, kolorowych barwników spożywczych, łyżeczek lub patyczków, wodę i papier.
W pojemnikach rozpuśćcie barwniki w wodzie i wstawcie wraz z włożonymi do foremek patyczkami lub łyżeczkami do zamrażalnika. Po zamrożeniu uzyskacie lodowe farbki, które możecie wykorzystać do malowania dzieł sztuki na papierze.
Zabawa sensoplastyczna w malowanie kolorowym lodem rozwija przede wszystkim zmysły wzroku, dotyku, poprzez kontakt z lodem o różnych temperaturach i fakturach oraz kreatywność i wyobraźnię.
4. Malowanie rękoma i stopami
To absolutny klasyk uwielbiany przez najmłodsze dzieci! Polega na malowaniu farbami na papierze przy użyciu dłoni i stóp zamiast pędzli. Dzięki temu dziecko ma możliwość poczucia na swojej skórze różnych faktur, konsystencji i temperatur farb, co pobudza zmysł dotyku. Zabawa sensoplastyczna z malowaniem całym ciałem wspiera również rozwój koordynacji ruchowej oraz pozwala na wyrażenie się poprzez sztukę.
5. Zabawy z ciastoliną
Zabawy sensoryczne z ciastoliną to świetny sposób na rozwijanie wielu zmysłów dziecka na raz oraz stymulowanie jego kreatywności i wyobraźni. Zagniatanie, ugniatanie, wycinanie i układanie ciastoliny w różne kształty, przyczynia się do rozwijania motoryki małej, koordynacji ruchowej i umiejętności manualnych.
Zabawy z ciastoliną dostarczają dziecku różnorodnych bodźców sensorycznych, takich jak faktura, zapach i kolor, co pobudza jego zmysły i pomaga w rozwoju percepcji wzrokowej, słuchowej i dotykowej. Są również świetnym sposobem na naukę kolorów, kształtów i proporcji, gdyż dziecko może tworzyć różne modele i porównywać je między sobą.
6. Zabawy z masą solną
Aby przeprowadzić tą zabawę, potrzebujesz tylko trzech składników: soli, mąki kukurydzianej i wody.
Wymieszaj w misce jedną szklankę soli i dwie szklanki mąki kukurydzianej.
Powoli dodawaj wodę, mieszając ciągle, aż powstanie konsystencja przypominająca plastelinę.
Przenieś masę solną na stół lub podłogę i pozwól dziecku bawić się nią według własnego uznania. Można ją ugniatać, lepić z niej kształty, rzeźbić, wyciskać przez foremki, a na końcu po jej zastygnięciu – pomalować farbami.
Zabawa z masą solną dostarcza wiele bodźców sensorycznych, w tym dotykowych, wizualnych i zapachowych. Dziecko ma szansę rozwijać swoją motorykę małą, poznawać nowe kształty i tekstury, a także doświadczać różnych zapachów i smaków.
Jest to także doskonały sposób na redukcję stresu i napięcia u dziecka, ponieważ ugniatanie masy solnej może być relaksujące i uspokajające.
7. Pudełko zagadka
Umieść w zamkniętym pudełku z wyciętymi otworami na dziecięce rączki różne przedmioty jeden po drugim i pozwól maluchowi zgadnąć, czym są, bez podglądania!
W pudełku można umieszczać różne materiały, takie jak: piasek, ryż, makaron, gąbki, koraliki, kulki z pianki, futerka, tasiemki, itp. Zabawa pomaga dziecku rozwijać umiejętności poznawcze, kreatywność, koordynację ruchową i zdolności językowe poprzez opisywanie tekstur i opisywanie swoich wrażeń związanych z doznaniami sensorycznymi.
8. Zabawy w piasku
Zabawy sensoryczne w piasku można przeprowadzić na plaży, w piaskownicy, na placu zabaw lub w ogrodzie. Rozwijają głównie umiejętności kinestetyczne i dotykowe dziecka. Piasek ma różną konsystencję, dzięki czemu zabawa nim za każdym razem może być inna.
Najciekawsze zabawy kinetyczne w piasku to: tworzenie ścieżek, polegające na rysowaniu linii i krętych ścieżek w piasku za pomocą palców lub patyczków oraz gra w ukryte przedmioty w piasku i poszukiwanie ich.
Będąc na plaży, koniecznie zachęć dziecko do budowania zamków i budowli z piasku. Poprzez kopanie i formowanie piaskowych zamków, dziecko rozwija swoje zdolności motoryczne i percepcyjne, jak również kreatywność i wyobraźnię.
9. Zabawy sensoryczne z kisielem
Do zabawy wystarczy przygotować kisiel zgodnie z instrukcją na opakowaniu i dodać do niego różne dodatki. Można dodać np. barwniki spożywcze, kolorowe koraliki, cekiny, perełki lub figurki, które zachęcą dziecko do eksploracji i interakcji z kisielem.
Maluch może wchodzić w kisiel, zagłębiać się w niego rękoma, tworzyć z niego kształty lub zdejmować z siebie przyklejające się kawałki. Takie zabawy sensoryczne z kisielem pozwalają na rozwijanie koordynacji ruchowej, zmysłu dotyku oraz wyobraźni przestrzennej.
10. Zabawy sensoryczne z ryżem
Wypróbujcie na przykład zabawy w ryż w butelce, ryżową plażę i wyszukiwanie skarbów w ryżu.
- Ryż w butelce: Napełnij przezroczystą butelkę suchym ryżem i poproś dziecko, aby potrząsało butelką. Rytmiczny dźwięk i ruch ryżu w butelce przyciąga uwagę dziecka i stymuluje jego zmysł słuchu oraz wzroku.
- Ryżowa plaża: Napełnij dużą miskę ryżem i zapewnij dziecku łyżeczki, łopatki, wiaderka czy foremki do piasku. Maluch może bawić się w budowanie z ryżu i kreatywnie eksplorować różne tekstury i kształty.
- Wyszukiwanie skarbów: Ukryj w ryżu różne przedmioty, takie jak kolorowe koraliki, figurki czy małe zabawki. Poproś dziecko, aby szukało skarbów w ryżowej „ziemi”, co rozwinie jego zdolności poznawcze i motoryczne.
11. Zabawy sensoryczne z makaronem
Makaron to nie tylko pyszny produkt spożywczy, ale również super materiał do zabaw sensorycznych dla małych dzieci i starszaków.
Najprostsza zabawa sensoryczna z makaronem może polegać na wrzuceniu do dużej miski makaronu o różnych kształtach np.: kokardki i rurki. Dla najmłodszych rozwijające będzie zapoznanie się z różnymi fakturami. Nieco starsi mogą posegregować makaron według rodzaju. Im więcej rodzajów makaronu – tym trudniej.
Dodatkowo można też nadać makaronowi koloru poprzez użycie barwników spożywczych. Sortowanie kolorowego makaronu w różnych kształtach wyniesie tą zabawę na najwyższy poziom zaawansowania.
12. Gniotki z balonów z mąką
Balony wystarczy napełnić mąką (do napełniania super sprawdza się lejek!), ciasno związać, a dodatkowo markerami można jeszcze stworzyć gniotkowi twarz i włosy. Tak wystrojony gniotek jest gotowy do ugniatania i sensorycznej zabawy. Uwaga, w zabawie lepiej sprawdza się mąka ziemniaczana od pszennej!
13. Inne zabawy sensoryczne z jedzeniem
Pamiętasz z czasów własnego dzieciństwa, jak mówiło się “tylko nie baw się jedzeniem”? Otóż psychologowie dziecięcy są zdania, że jedzenie można z powodzeniem wykorzystać do rozwijających zmysły dziecka zabaw sensorycznych.
Gra w odkrywanie smaków polega na smakowaniu różnorodnych rzeczy, takich jak gorzka czekolada, kwaśna cytryna, słodka truskawka, słona oliwka, pikantny sos itp. Pozwól dziecku spróbować każdego smaku, zanim zacznie gryźć i jeść. Możesz też poprosić pociechę o opisanie smaku, który właśnie spróbowało lub posortowanie smaków na te, które są dobre i te niedobre.
Spróbujcie też w domu przygotować sensoryczne kanapki ze składników, które akurat macie w lodówce. Pod czujnym okiem rodzica pokrójcie pomidora i ogórka w plasterki, przygotujcie kawałki sera lub wędliny i układajcie je w dowolny sposób, łącząc różnorodne smaki, tekstury i kształty na kanapce.
14. Zabawy w pianie
Stwórz pianę z płynu do naczyń, szamponu lub płynu do kąpieli i pozwól dziecku na eksplorację. Pociecha może bawić się w formowanie kształtów z piany, zagniatanie piany, układanie z niej małych wieżyczek lub po prostu cieszyć się jej miękkością i delikatnością.
Sensoryczna zabawa z pianą pomaga dzieciom w rozwijaniu zmysłów dotyku i wzbogacaniu doznań poprzez odkrywanie różnych tekstur.
15. Zabawa w rzeźbienie z lodu
Do tej zabawy wystarczy tylko nieco zamrożonej wody i nadzór rodzica, aby małe dziecko nie połknęło przypadkowo lodu w całości! Dziecko może dowolnie rzeźbić z lodu i obserwować, jak się topi, co rozwija jego zdolności manualne i kreatywność.
16. Zabawy sensoryczne na dworze
Spacer do parku to idealna okazja do zabawy sensorycznej. Koniecznie wypróbuj z dzieckiem bieganie boso po trawie, poszukiwanie i zbieranie kamieni oraz karmienie ptaków, podczas którego maluchy mogą poznawać różne gatunki ptaków, obserwować ich zachowanie i reakcje na pokarm, a także dotykać i wąchać karmę, którą podają.
17. Skrzynka pełna niespodzianek
Zabawa polega na umieszczeniu w specjalnie przygotowanej skrzynce przedmiotów o różnorodnych kształtach, fakturach i rozmiarach, które dziecko może dotykać i badać swoimi zmysłami.
Przedmioty powinny być wykonane z różnych materiałów, takich jak drewno, metal, tkanina, plastik, gąbka itp. Dziecko odkrywając niespodzianki znajdujące się w skrzynce, doskonali swoją zdolność do postrzegania różnic między różnymi fakturami, kształtami i rozmiarami przedmiotów oraz rozwija swoje umiejętności poznawcze i manualne. Zabawa ta jest idealna dla dzieci w wieku przedszkolnym.
18. Zabawy w wodzie
Sensoryczne zabawy z wodą przede wszystkim rozwijają umiejętności manualne i koordynacji wzrokowo-ruchowej, mogą być wstępem do poznawania zasad fizyki i nauki pływania, a także stymulują umysł poprzez bodźce związane z dotykiem, dźwiękiem i ruchem wody.
Zabawy w wodzie można przeprowadzać w misce wody, w wannie lub na basenie. W ramach zabawy sensorycznej w wodzie możecie puszczać bańki mydlane lub poszukiwać skarbów. Do drugiej zabawy, wystarczy, że ukryjesz małe przedmioty w basenie lub wannie i poprosisz dziecko, aby szukało ich, rozwijając swoje umiejętności poznawcze i manualne.
19. Balonowe stempelki
W tej zabawie sensorycznej do różnokolorowych baloników nalewamy wodę (wystarczy tyle, żeby je obciążyć), w ten sposób powstaną stempelki.
Przygotuj paletę z farbami w różnych kolorach i rozpocznij zabawę. Balonowe stempelki są miękkie i elastyczne, a przelewająca się w środku woda przyciąga uwagę i sprawia, że dobrze leżą one w rączkach. Balonami najlepiej maluje się poprzez odbijanie pieczątek, używając je jak szerokiego pędzla lub tocząc po papierze jak piłkę.
20. Zapachowe zagadki
Podczas zajęć sensorycznych warto też pomyśleć o zmyśle powonienia. Aby zorganizować w domu zapachowe zagadki, do słoiczków wsypujemy ziarna kawy, kakao, cynamon, skórkę pomarańczy, liście mięty lub bazylii. Dobrze, żeby pojemniki nie były przezroczyste – wtedy maluchy naprawdę skupią się na zapachu.
Dzieci wąchając, mogą podzielić słoiczki na te, które pachną dla nich ładnie lub brzydko, albo (jeśli przygotujemy po dwa słoiki z taką samą zawartością) odnajdywać pary identycznych zapachów.
Czy próbowaliście już w domu zabaw sensorycznych? Jakie są wasze ulubione? A może chcielibyście połączyć je z nauką języka angielskiego dla dzieci? Koniecznie dajcie nam znać w sekcji komentarzy poniżej.
