5 min Wpływ internetu i mediów społecznościowych na rozwój dziecka – poradnik dla rodziców
Czy internet jest zły? Co z Facebookiem i Instagramem dla dzieci? A może, drogi rodzicu zadajesz sobie pytanie o TikToka, czy jest bezpieczny dla dzieci? To prawda, internet to duży „pożeracz czasu” i nierzadko czają się w nim różne niebezpieczeństwa i zagrożenia, jednak gdy używany jest z rozwagą, może mieć pozytywny wpływ na rozwój dzieci.
Kiedyś, gdy wprowadzono telewizory do powszechnego użytku, baliśmy się, że to wszystko zmieni i teraz to będzie źle. Owszem, zmieniło się nieco, ale nie jest gorzej. Jest inaczej. Dziś to samo dzieje się z Internetem. Nie mamy na to wpływu, on jest i będzie się rozwijał. Nie zabronimy młodym ludziom korzystać z nowych technologii, ale możemy ich nauczyć jak to robić w sposób korzystny. Nauczyć jak analizować i przetwarzać ogrom informacji, z którymi stykają się w Internecie, czy mediach społecznościowych. Możemy pokazać naszym dzieciom, co wartościowego wyciągną z sieci, a gdzie lepiej nie zaglądać. Jednak, aby być dobrym przewodnikiem do korzystania z mediów XXI wieku dla naszych dzieci, sami musimy zrozumieć wirtualny świat.
Sprawdź, jak duży jest wpływ smartfona na rozwój dziecka i dowiedz się jak niwelować wpływ mediów elektronicznych, aby zapewnić dziecku dobre warunki do zrównoważonego rozwoju. W artykule przygotowanym wspólnie z psycholożkami Karoliną Piaskowską i Agatą Goźlińską (@psycholog_w_szkole), wspólnie zastanowimy się jak ograniczyć ryzyko i zmaksymalizować korzyści wynikające z korzystania z internetu przez dzieci. Na co dzień nasze ekspertki zajmują się psychologią i edukacją. Opowiadają o pracy psychologa szkolnego, szkolą nauczycieli, specjalistów i rodziców oraz służą cennymi radami w temacie pozytywnego wpływu na trudności szkolne u dzieci. Czytaj dalej i dowiedz się więcej!
Dorastanie w XXI wieku – wpływ mediów na rozwój dziecka
W dzisiejszych zdigitalizowanych czasach zdecydowana większość z nas (dorosłych i dzieci) niemalże nie rozstaje się ze swoim smartfonem, komputerem czy innymi urządzeniami elektronicznymi. Wykorzystujemy je aktywnie do pracy i nauki, ale też do spędzania czasu wolnego. Tymczasem Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje, by dzieci do 2 roku życia nie miały kontaktu z ekranami, zaś dzieci w wieku 2-4 lat oglądały ekran maksymalnie przez jedną godzinę dziennie, przy czym informacje, które odbierają, powinny być uzupełnione o relacje z rodzicem.
Zbyt częste i intensywne korzystanie z technologii jest szkodliwe dla układu nerwowego, w szczególności u dzieci w największym okresie rozwoju. Zdaniem psycholożek Karoliny Piaskowskiej i Agaty Goźlińskiej, fakty są takie, że coraz młodsze pokolenie korzysta z telefonów i tabletów. Jak mówią:
„Widzimy wśród nas na placach zabaw, w restauracji czy na spacerze, jak dwulatek w wózku obsługuje bezbłędnie telefon rodzica. Pamiętajmy o tym, że kluczową rolę ma to, co dziecko robi w Internecie – z jakich stron korzysta i jaką wiedzę z nich pobiera. Korzystanie z elektroniki powinno odbywać się pod nadzorem rodziców i od odpowiedniego wieku.”
Czy zatem ograniczać korzystanie z Internetu dla dzieci i jak robić to mądrze? Psycholożki radzą, że najlepiej jest zacząć od siebie.
„Dzieci uczą się przez modelowanie, czyli obserwację osób znaczących. Jeśli Ty będziesz mieć zdrową relację z nowymi technologiami, zachowany balans pomiędzy światem offline i online, to i Twoje dziecko będzie wiedziało, co jest dobre a co niekoniecznie. Odłóż telefon tak byś nie miał do niego dostępu przy wspólnie jedzonym posiłku, albo podczas wspólnego oglądania filmu. Gdy rozmawiasz z dzieckiem, nie zerkaj co chwilę na ekran telefonu, a gdy idziecie na spacer do lasu, schowaj telefon do kieszeni. Jeśli przez większość czasu w ciągu dnia dziecko obserwuje Cię z telefonem w ręku lub przed komputerem, to będzie tworzyło takie same nawyki korzystania z tych urządzeń. Zaplanuj wspólny czas aktywności domowej bez technologii. Zachęć dziecko do mówienia o tym, czego nauczyło się przeglądając Internet. Pamiętajmy o tym, że nowe technologie są dobre, o ile korzystamy z nich umiejętnie.”
Internet a rozwój poznawczy i społeczny dzieci
Korzystanie z internetu przez starsze dzieci i młodzież ma na nie zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ. Pozytywne aspekty, które sprzyjają edukacji to m.in. łatwy dostęp do materiałów naukowych i interaktywnych narzędzi, takich jak gry edukacyjne lub innowacyjna platforma do nauki języka angielskiego Novakid. Internet wykorzystywany w ten sposób przyczynia się do rozwoju intelektualnego dziecka. Dzięki dostępowi do sieci i mediów społecznościowych dzieci mogą również poszerzać swoje horyzonty, poznawać różne kultury, uczyć się języków obcych i rozwijać umiejętności społeczne, takie jak nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami z innych krajów. Wpływa to na ich rozwój społeczny oraz kulturoznawczy.
Warto jednak mieć na uwadze także negatywne aspekty korzystania z internetu przez dzieci. Zbyt duża ilość czasu spędzonego w sieci może prowadzić do izolacji społecznej, a nadmierna ekspozycja na treści nieodpowiednie dla wieku dziecka może zagrażać kształtującej się psychice młodego umysłu. Uzależnienie od wyidealizowanego obrazu rzeczywistości kształtowanego przez social media oraz izolowanie się od życia „w realu” może także prowadzić do poważnych zaburzeń emocjonalnych.
Internet może mieć pozytywny wpływ na rozwój poznawczy i społeczny dzieci, ale tylko wtedy, gdy jest stosowany z umiarem i pod odpowiednim nadzorem dorosłych, zwłaszcza w przypadku młodszych dzieci. Właściwe podejście rodziców do korzystania z sieci przez dzieci oraz edukacja na temat bezpiecznego korzystania z internetu, są kluczowe w zapewnieniu pozytywnego wpływu internetu na ich rozwój.
Najczęstsze zagrożenia wynikające z nadmiernego wpływu mediów cyfrowych i internetu na rozwój dziecka
Jaki wpływ mają media społecznościowe na rozwój dziecka?
Media społecznościowe, od których często mówi się, że dzisiejsze nastolatki są uzależnione, nie mają wśród rodziców i nauczycieli najlepszej reputacji. Na Facebooku, Instagramie, TikToku czy SnapChacie (mimo istniejących ograniczeń wprowadzanych przez platformy), dzieci mają styczność z nieocenzurowaną przemocą, wulgarnym język czy treściami seksualnymi, które mogą prowadzić do zaburzeń emocjonalnych i psychicznych. Do tego nadmierna ekspozycja na media społecznościowe może prowadzić do izolacji społecznej i ograniczenia interakcji z rówieśnikami w rzeczywistym świecie.
Konsekwencją jest nasilanie się zjawiska FOMO – Fear Of Missing Out (lęk przed wypadnięciem z obiegu) i postępujące uzależnienie od mediów społecznościowych, co może prowadzić do zaburzeń snu, braku aktywności fizycznej i niezdrowego stylu życia.
Nie demonizujmy jednak mediów społecznościowych, z których my dorośli korzystamy równie często, co nasze dzieci. Social media to szybki środek masowego przekazu, który umożliwia łatwiejszy dostęp do informacji i kultur z różnych stron świata. Aby pokazać dziecku dobrą stronę mediów społecznościowych i kultury masowej, warto monitorować, jakie strony odwiedzają dzieci i jakie treści przeglądają, oraz wprowadzić dzienne limity czasu spędzanego na portalach takich jak Facebook, Instagram czy TikTok.
Wpływ telewizji na rozwój dziecka
Telewizja może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na rozwój dziecka. Ważne jest, aby rodzice monitorowali, co ich dzieci oglądają i jak długo przed telewizorem siedzą. Dobrej jakości programy edukacyjne i bajki mogą być wartościowym narzędziem w rozwoju dziecka, ale tylko wtedy, gdy są stosowane z umiarem i pod okiem dorosłych. Wpływ oglądania bajek na rozwój dziecka będzie ogromny, gdy dziecko będzie aktywnie oglądało bajki po angielsku, uczyło się słówek w nowym języku, powtarzało wyrażenia w obcym języku za bohaterami i naśladowało ich ruchy.
Dobrej jakości bajki, z wartościowymi treściami edukacyjnymi, będą wspomagać rozwój poznawczy i emocjonalny dziecka. Oglądanie bajek w języku angielskim może pomóc dziecku w nauce języka obcego i wzbogacić jego słownictwo oraz rozwijać umiejętności lingwistyczne. Ponadto, programy edukacyjne, takie jak te poświęcone zwierzętom czy przyrodzie, mogą pomóc dziecku w nauce i zainteresowaniu się nią.
Należy jednocześnie uważać, aby dzieci, które zbyt długo siedzą przed telewizorem, potrafiły odróżniać elementy fikcji od rzeczywistości, zwłaszcza gdy oglądane treści są przemocowe i agresywne. Ponadto, nadmierna ilość czasu spędzona przed telewizorem, zwłaszcza dla wieku przedszkolnego, może prowadzić do izolacji społecznej i ograniczenia interakcji z rówieśnikami w rzeczywistym świecie, co negatywnie wpływa na dalszy rozwój umiejętności społecznych dziecka. Pamiętajmy także, że telewizja w większości przypadków jest przyczyną niedostatecznej aktywności fizycznej u dzieci i młodzieży, a oglądanie programów telewizyjnych do późnych godzin nocnych zaburza zdrową rutynę snu.
Wpływ gier komputerowych na rozwój dziecka
Dostęp do kultury masowej i rozrywki w postaci gier komputerowych nigdy nie był tak prosty jak obecnie. Starszą młodzież warto uświadamiać, że granie w gry komputerowe jest ciekawym pomysłem na odstresowanie się po męczącym dniu w szkole, jednak poza ekranem komputera również czeka ciekawy świat pełen przygód.
Z jednej strony, granie w gry komputerowe może pomóc w rozwijaniu zdolności poznawczych i motorycznych dziecka, poprawiając jego koordynację ruchową i refleks. Z drugiej strony, zbyt wiele czasu spędzonego przed ekranem może wpłynąć negatywnie na zdrowie psychiczne dziecka i prowadzić do izolacji społecznej.
Jednym z negatywnych wpływów gier komputerowych na rozwój dziecka jest uzależnienie od gier, co może prowadzić do braku kontroli nad czasem spędzonym przed ekranem. Ponadto, niektóre gry komputerowe zawierają przemoc i agresję, co może wpłynąć negatywnie na zachowanie dziecka. Jednak, istnieją gry, które oferują wartościowe treści, takie jak gry edukacyjne, symulatory i gry strategiczne, które pomagają w rozwijaniu zdolności logicznego myślenia i planowania.
W przypadku nastolatków, którzy uwielbiają spędzać czas wolny przed komputerem, ważne jest, aby rodzice kontrolowali ilość czasu spędzanego przez dziecko przed ekranem. Młodszym dzieciom rodzice mogą pomagać poprzez wspólne wybieranie gier odpowiednich dla wieku i dostosowując je do indywidualnych potrzeb dziecka.
Pozytywny wpływ muzyki na rozwój dziecka
Badania naukowców niejednokrotnie wykazały, że słuchanie spokojnej muzyki, np. muzyki klasycznej ma dobry wpływ na zdolność skupienia się u dzieci i dorosłych. Słuchanie muzyki może pomóc w redukcji stresu i poprawie nastroju dziecka, co w konsekwencji pozwala na bardziej dokładne zapamiętywanie materiału.
Muzyka stymuluje obszary mózgu odpowiedzialne za rozwijanie zdolności poznawczych, takich jak pamięć, koncentracja i koordynacja. Z tego powodu, jest świetnym narzędziem wspierającym proces nauki. Ważne jednak, aby wybierać muzykę odpowiednią dla wieku dziecka, najlepiej dość spokojną, bez rozpraszających i zapadających w pamięć tekstów i unikać słuchania zbyt głośno, co z kolei może wpłynąć negatywnie na słuch dziecka.
Internet może mieć pozytywny wpływ na rozwój dziecka!
Otaczający nas świat szybko się zmienia, a co za tym idzie, kolejne pokolenia również różnią się od tych poprzednich. Z kolei Internet na pewno stawia przed nami wyzwania, z którymi trzeba się zmierzyć. Jak sami dobrze wiemy, większy dostęp do wiadomości potrafi być i błogosławieństwem i przekleństwem. Świat wirtualny może być nieprzewidywalny i wciągający a co za tym idzie również niebezpieczny.
Podsumowując, jak wskazują psycholożki Karolina Piaskowska i Agata Goźlińska, efekt nieodpowiedniego korzystania z internetu i braku edukacji w tym zakresie prowadzi niestety do tego, że coraz więcej dzieci zamyka się w świecie wirtualnym, przestaje utrzymywać relacje z rówieśnikami, odczuwa samotność i w efekcie końcowym lęk, który wpływa na jakość ich życia. Paradoksalnie wiele osób korzysta np. z mediów społecznościowych twierdząc, że to ich wycisza i relaksuje. Niestety nasz układ nerwowy odbiera to całkiem inaczej, ponieważ czuje się pobudzony i przeciążony.
W kontrze do częstego korzystania z Internetu i mediów społecznościowych, warto myśleć o zdrowym podejściu do nowych technologii i zadbać o dobrostan psychiczny i kondycję fizyczną dzieci. Coraz popularniejsze jest wprowadzanie przez rodziców „dnia offline”, a nawet całych weekendów bez internetu. Warto czasem zniknąć z sieci i nauczyć się nie odczuwać syndromu FOMO. Główną formą spędzania czasu wolnego bez technologii powinien być czas aktywności fizycznej, zwiększona stymulacja różnorodnymi bodźcami i bodźcowanie twórczego myślenia.
Zrób coś dobrego dla zdrowia fizycznego i psychicznego swojego dziecka (oraz swojego własnego) i wprowadź mądre zasady korzystania z internetu, które będą obowiązywały wszystkich domowników!
Czy podobał Ci się ten artykuł?
Napisz do nas w sekcji komentarzy pod tym wpisem i podziel się swoimi spostrzeżeniami na temat korzystania z Internetu przez dzieci. Jaki jest wpływ mediów społecznościowych na Twoje dziecko i jak sobie radzicie z nowoczesną technologią na co dzień? Koniecznie daj nam znać!
