12 min Stres i emocje u dzieci – jak dziecko może nie radzić sobie ze stresem i innymi emocjami
Początek nowego roku szkolnego, to dla wielu dzieci, zwłaszcza pierwszoklasistów oraz tych, którzy zmieniają szkołę czy klasę, ogromny stres. Mało kto czuje się komfortowo w obliczu dużych zmian w życiu, a tym właśnie są: zmiana szkoły, zmiana pracy czy nowe wyzwania, które pojawiają się w naszym życiu. Stres i odczuwanie silnych emocji jest naturalną reakcją ludzi na trudne sytuacje.
Nigdy nie należy bagatelizować pierwszych objawów stresu u dziecka i nie ignorować sygnałów, które wskazują na to, że dziecko nie radzi sobie z trudnymi emocjami. My rodzice powinniśmy być w trudnych chwilach ogromnym wsparciem dla naszych pociech. Oczywiście, nie zbudujemy zaufania między nami a dzieckiem w jeden dzień. Aby stać się dla dziecka skutecznym wsparciem w stresujących momentach, my rodzice musimy systematycznie pracować nad szczerością naszych dzieci oraz ich otwartością.
Jak podkreślają psychologowie dziecięcy, warto nad tym pracować, ponieważ wczesne rozpoznanie objawów stresu u dziecka oraz skuteczna pomoc w kręgu rodziny jest w stanie uchronić dziecko przed poważniejszymi problemami z radzeniem sobie ze stresem i trudnymi emocjami w przyszłości. Dowiedz się koniecznie, czym jest i jak działa stres u dzieci oraz sprawdź jak rozpoznać, czy Twoje dziecko jest zestresowane. Przedstawiamy również kilka sprawdzonych sposobów na radzenie sobie ze stresem i negatywnymi emocjami u dziecka.
Jak działa stres u dzieci?
Ponieważ nie ma jednoznacznej definicji stresu, najczęściej stwierdza się, że jest to negatywna reakcja psychiczna i fizjologiczna organizmu na czynnik wywołujący stres. Czynnik ten uruchamia proces stresowy, którego rezultatem jest zaburzenie równowagi całego organizmu.
O ile silny lub długotrwały stres działa na nasz organizm destrukcyjnie, o tyle niski poziom stresu, trwający krótko działa na organizm motywująco i mobilizująco. Co jest jednak najtrudniejsze w radzeniu sobie ze stresem i kontrolowaniu go, to fakt, że odczuwanie stresu nie jest do końca od nas zależne. Organizm reaguje stresem na dany czynnik spontanicznie, w wyniku czego trudno jest oszacować, ile taki stres potrwa oraz jak silny będzie, dopóki reakcja organizmu już nie wystąpi.
Stres u dzieci to poważny problem, którego nie wolno bagatelizować. Jeżeli już od najmłodszych lat nie nauczymy dziecka metod radzenia sobie ze stresem, w przyszłości problem może eskalować i być dla dziecka nie do przezwyciężenia. Kluczowe w pomocy dziecku z radzeniem sobie ze stresem jest nieustanne wsparcie rodziców i próba zrozumienia, co dokładnie wywołuje u dziecka stres. A przyczyn stresu u dzieci jest bardzo wiele. Stresorem u dzieci może być np. wrodzona nieśmiałość i wrażliwość, odmienność i brak akceptacji ze strony rówieśników, trudności z nauką i skupieniem się, konflikty z nauczycielami, zbyt duża ilość obowiązków, brak czasu wolnego oraz problemy w rodzinne w domu.
Jak rozpoznać, czy dziecko jest zestresowane?
Dzieci bardzo często nie potrafią precyzyjnie nazwać swoich emocji, dlatego po pierwsze warto już od małego podkreślać dziecku, co to znaczy być smutnym, złym, przestraszonym, czy szczęśliwym, a po drugie czujnie obserwować dziecko i jego zachowanie. Dziecko bardzo często, zamiast powiedzieć nam jakie emocje czuje, pokaże nam je swoim zachowaniem. Aby rozpoznać, czy dziecko przeżywa trudne emocje lub stresuje się, warto zwrócić uwagę na kilka czynników.
- Jeżeli dziecko skarży się na bóle brzucha lub głowy albo zdarzają mu się wymioty i biegunka, a nie jest to związane z przechodzeniem żadnej choroby, wówczas istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że jest to silna reakcja fizjologiczna organizmu na stres.
- Również odmienne od normy zachowanie dziecka, które utrzymuje się przez dłuższy okres czasu powinno nas zaniepokoić. Warto przyjrzeć się, czy dziecko nie jest apatyczne i zgubione, ale również czy nie jest rozdrażnione lub agresywne.
- Kolejnym przejawem silnego stresu u dziecka mogą być problemy z zaśnięciem, bezsenność oraz koszmary senne, które wybudzają dziecko w nocy. W skrajnych przypadkach może również pojawić się zgrzytanie zębami przez sen, które może wskazywać na bardzo silny, przewlekły stres.
- Zaniepokoić nas powinno również popadanie przez dziecko w skrajne emocje, w krótkim czasie. Jeżeli pociecha w ciągu kilku minut potrafi przejść od śmiechu do płaczu, a po chwili z powrotem do śmiechu i to bez żadnego konkretnego powodu, warto zgłębić temat i spróbować rozpoznać emocje, które tak naprawdę targają dzieckiem.
Sprawdzone sposoby na dziecięcy stres i radzenie sobie z trudnymi emocjami
Mimo iż stres u dzieci i dorosłych jest czymś spontanicznym, to w dalszym ciągu można próbować sobie z nim poradzić. Jest sporo metod, które pozwalają pracować nad stresem i przeżywaniem trudnych emocji. Warto być dociekliwym i nie pozostawiać dziecka w stresującej sytuacji samemu. Kluczowe tutaj jest wsparcie ze strony rodziców oraz chęć dotarcia do sedna problemu. Poniżej prezentujemy kilka, naszym zdaniem, pomocnych sposobów w radzeniu sobie z dziecięcym stresem i trudnymi emocjami.
Słuchaj, wspieraj i angażuj się w problemy dziecka
Bycie uważnym i czujnym rodzicem, a także angażowanie się w problemy dziecka pozwala na bieżąco reagować na stresujące sytuacje, które dotykają pociechę w przedszkolu, szkole, na podwórku czy w domu. Dzięki dopytywaniu “co słychać”, “jak minął Ci dzień” oraz “czy stało się dzisiaj coś złego” możesz nakłonić dziecko do wyrzucania z siebie negatywnych emocji, co pomoże Ci również poznać i zaadresować problem, z którym boryka się dziecko. Z kolei pociecha, czując, że ma nieustanne wsparcie po stronie rodziców, będzie bardziej otwarta na dzielenie się swoimi przeżyciami i łatwiej jej będzie przyjść do rodziców i powiedzieć wprost, że coś jest nie w porządku.
Zawsze traktuj problemy dziecka poważnie
Nie bagatelizuj problemów dziecka, nawet jeżeli wydają Ci się błahe i mało znaczące, w obliczu Twoich „dorosłych” problemów. Weź pod uwagę, że dziecko znajduje się na zupełnie innym etapie rozwoju niż my dorośli, a co za tym idzie, jego problemy są odmienne od naszych. Jeżeli chcesz, aby pociecha Tobie zaufała i chętnie dzieliła się swoimi emocjami, okazuj zrozumienie i wyrozumiałość dla każdego problemu dziecka.
Naucz dziecko prosić o pomoc
Nie ma niczego złego w przyznaniu się do swoich słabości i poproszeniu o pomoc. Warto nauczyć dziecko, że proszenie o pomoc powinno przychodzić naturalnie, zawsze wtedy, gdy jakaś sytuacja nas przerasta i nie potrafimy samodzielnie znaleźć z niej wyjścia. Co dwie głowy, to nie jedna! Z takim podejściem dużo łatwiej jest pokonać trudności życia codziennego.
Nie nakładaj na dziecko zbyt wielu obowiązków
Zbyt duża ilość obowiązków szkolnych to częsta przyczyna stresu u najmłodszych. Jeżeli pociecha jest przytłoczona obowiązkami i ma za mało czasu wolnego na odpoczynek i zabawę, to bardzo szybko zacznie narastać w niej frustracja, stres i przemęczenie. Nie nakładaj na dziecko zbyt wielu obowiązków w ciągu tygodnia i nie przeciążaj nadmiarem zajęć dodatkowych. Podejdźcie do każdego tygodnia racjonalnie oraz z uwzględnieniem potrzeb i możliwości dziecka. Możecie też wspólnie zaplanować uporządkowany harmonogram działań na każdy tydzień.
Zapisz pociechę na lekcje online zamiast lekcji stacjonarnych
Jednym z praktycznych sposobów radzenia sobie ze stresem dziecka wywołanym na przykład nauką języka obcego i mówienia w tym języku, jest wybór zajęć w formie online, zamiast tradycyjnych zajęć stacjonarnych. Taka forma nauki powoduje u dziecka mniejszy stres. Dziecko może uczestniczyć w lekcji indywidualnie, z własnego pokoju, z wykorzystaniem własnego komputera. Ponadto, w szkole angielskiego online Novakid, dzieci uczą się języka poprzez zabawę, a dzięki bezstresowemu podejściu nauczycieli native speakerów, maluchy bardzo szybko robią znaczące postępy w nauce. Jeżeli twoje dziecko obawia się mówienia po angielsku w grupie i odczuwa stres związany z nauką angielskiego w grupie, koniecznie sprawdźcie lekcje online w Novakid. Na pierwsze zajęcia próbne możecie umówić się całkowicie za darmo!
Sprawdź też inne nasze artykuły:
