7 Rodzajów zdań w języku angielskim

W języku angielskim zdania można podzielić według dwóch głównych kryteriów: celu wypowiedzi oraz ich struktury gramatycznej. Podział ten pomaga zrozumieć, jakie funkcje pełnią zdania w komunikacji oraz jak są zbudowane.

• Cel wypowiedzi określa, jakie intencje ma osoba mówiąca: czy informuje, pyta, rozkazuje, czy wyraża emocje.
• Struktura gramatyczna odnosi się do tego, jak zdanie jest zbudowane, ile klauzul zawiera i jak są one ze sobą połączone.

Zdania oznajmujące są najczęściej używanym typem zdań w języku angielskim. Służą do przekazywania informacji, stwierdzania faktów, opinii lub przekonań. Zazwyczaj mają prostą strukturę:

Przykładowe zdania po angielsku:

• She loves to read books.
• The sun rises in the east.
• I am going to the store tomorrow.

Użycie w codziennym języku:
Zdania oznajmujące są wszechobecne w codziennej komunikacji, ponieważ umożliwiają przekazywanie faktów i informacji w bezpośredni sposób. Są używane zarówno w mowie potocznej, jak i w pisaniu. Przykładowo, można ich używać w rozmowach towarzyskich, do opisania wydarzeń, czy w wiadomościach e-mail w pracy, by przekazać konkretne informacje lub instrukcje.

Przykłady zdań twierdzących z życia codziennego:

• „I have a meeting at 2 PM.” (informowanie o planie)
• „This coffee is delicious.” (wyrażanie opinii)
• „He lives in London.” (przekazywanie faktu)

Zdania te są neutralne pod względem emocjonalnym i najczęściej stosowane, gdy chcemy spokojnie i jasno przekazać jakąś treść.

Zdania pytające to zdania, które służą do zadawania pytań w celu uzyskania informacji, potwierdzenia, wyjaśnienia lub opinii. W języku angielskim zdania te zazwyczaj zaczynają się od operatora (np. do, does, is) lub słowa pytającego (who, what, where, when, why, how) i kończą się znakiem zapytania. Tworzymy je poprzez inwersję zdania oznajmiającego, czyli struktura zdania pytającego wygląda tak:

Przykłady:

• Where are you going?
• Is she coming to the party?
• Can you help me with this?

Podział na różne rodzaje pytań:

1. Pytania zamknięte (Yes/No Questions)

To pytania, które wymagają krótkiej odpowiedzi w formie „tak” lub „nie”. W tych pytaniach operator (czasownik pomocniczy) znajduje się na początku zdania, przed podmiotem.

Przykłady:

• Do you like coffee?
• Is he your brother?
• Are you coming to the meeting?

Użycie:
Pytania zamknięte są używane do uzyskania krótkiej, jednoznacznej odpowiedzi, zazwyczaj w celu potwierdzenia lub zaprzeczenia.

2. Pytania otwarte (Wh- Questions)

Pytania otwarte zaczynają się od słów pytających: who, what, where, when, why, how. Te pytania nie mogą być odpowiedziane „tak” lub „nie”, ponieważ wymagają bardziej szczegółowej odpowiedzi.

Przykłady:

• What are you doing?
• Where do you live?
• How does it work?

Użycie:
Pytania otwarte są używane, gdy osoba pytająca oczekuje bardziej szczegółowej odpowiedzi, a nie tylko potwierdzenia lub zaprzeczenia. Dzięki nim można uzyskać dokładniejsze informacje.

3. Pytania rozłączne (Tag Questions)

Pytania rozłączne są używane, aby uzyskać potwierdzenie informacji, które uważamy za prawdziwe. Składają się z dwóch części: zdania oznajmującego oraz krótkiego pytania na końcu, które jest formą potwierdzenia lub zaprzeczenia. Jeśli zdanie główne jest twierdzące, pytanie jest negatywne, i odwrotnie.

Przykłady:

• You’re coming, aren’t you?
• She doesn’t like pizza, does she?
• It’s a beautiful day, isn’t it?

Użycie:
Pytania rozłączne są często używane, gdy chcemy potwierdzić nasze przypuszczenia lub oczekujemy, że rozmówca zgodzi się z naszą opinią. To forma uprzejmego pytania, która często pojawia się w rozmowach towarzyskich.

Zdania rozkazujące to zdania, które są używane do wydawania poleceń, instrukcji, próśb lub sugestii. Charakterystyczną cechą zdań rozkazujących jest brak wyraźnego podmiotu, ponieważ zakłada się, że podmiotem jest odbiorca polecenia (zwykle „you”, choć nie jest on explicite wyrażony). Orzeczenie w zdaniu rozkazującym to zazwyczaj czasownik w formie podstawowej.

Przykłady:

• Sit down.
• Please, close the door.
• Don’t touch that!
• Take the first left and then go straight.

Różne funkcje zdań rozkazujących:

1. Wydawanie poleceń i instrukcji:
Zdania rozkazujące są często używane do wydawania poleceń, zwłaszcza w sytuacjach, gdzie ktoś oczekuje, że polecenie zostanie natychmiast wykonane. Mogą być również stosowane do podawania instrukcji krok po kroku.
Przykłady:

• Turn off the lights.
• Follow these steps to install the software.

2. Prośby:
Można również użyć zdań rozkazujących w formie uprzejmych próśb, często z użyciem słów takich jak „please” (proszę), aby złagodzić ton.
Przykłady:

• Please, help me with this task.
• Close the window, please.

3. Sugestie:
Zdania rozkazujące mogą służyć do wyrażania sugestii lub propozycji, a nie wyłącznie bezpośrednich poleceń. W takich sytuacjach często używa się „let’s” (niech) do wspólnej propozycji.
Przykłady:

• Let’s go for a walk.
• Let’s try a different approach.

4. Zakazy i ostrzeżenia:
Negatywne zdania rozkazujące, zbudowane z użyciem „don’t” (nie), są często stosowane do wyrażania zakazów, ostrzeżeń lub przypomnień, czego nie robić.
Przykłady:

• Don’t touch the hot stove!
• Don’t forget to call me.

5. Zachęcanie i motywowanie:
Czasami zdania rozkazujące są używane w pozytywny sposób, by zachęcić kogoś do działania lub dodać mu motywacji.
Przykłady:

• Keep going, you’re almost there!
• Believe in yourself and never give up!

Zdania wykrzyknikowe to zdania, które wyrażają silne emocje, takie jak zaskoczenie, radość, gniew, zachwyt lub inne intensywne uczucia. Charakterystyczne dla tych zdań jest to, że kończą się wykrzyknikiem (!), co dodatkowo podkreśla emocjonalny ton wypowiedzi.

Przykłady:

• What a beautiful day!
• That was amazing!
• I can’t believe it!
• Watch out!

Rola emocji i ich wyrażanie za pomocą zdań wykrzyknikowych:

Zdania wykrzyknikowe są używane, aby przekazać intensywne uczucia i silne reakcje emocjonalne. W odróżnieniu od zwykłych zdań oznajmujących, ich celem nie jest jedynie informowanie, ale wyrażanie emocji, które często towarzyszą danej sytuacji. Wykrzyknik na końcu zdania służy jako wizualny sygnał dla czytelnika lub słuchacza, że wypowiedź powinna być odczytana lub wypowiedziana z wyższym poziomem emocji.

Zdanie proste to najprostsza forma zdania, która składa się z jednej niezależnej klauzuli, zawierającej podmiot i orzeczenie. Wyraża pełną myśl i nie zawiera dodatkowych zdań podrzędnych ani współrzędnych. Mimo swojej prostoty, zdania proste mogą być bardzo różnorodne i skutecznie przekazywać informacje.

Struktura:
Podstawowa struktura zdania prostego to: Podmiot (subject) + Orzeczenie (verb). Zdanie może być wzbogacone o dopełnienie lub okolicznik, ale kluczowe są podmiot i orzeczenie.

Przykłady zdań prostych:

• She runs every morning.
  (Podmiot: She, Orzeczenie: runs)
• The dog barked loudly.
  (Podmiot: The dog, Orzeczenie: barked)
• They are playing soccer.
  (Podmiot: They, Orzeczenie: are playing)
• He loves pizza.
  (Podmiot: He, Orzeczenie: loves)

Zdania złożone to zdania, które składają się z co najmniej dwóch niezależnych klauzul (czyli zdań prostych), połączonych ze sobą za pomocą spójników współrzędnych, takich jak and, but, or, so. Każda klauzula mogłaby istnieć jako osobne zdanie, ponieważ zawiera podmiot i orzeczenie, ale są one połączone w jedno zdanie, aby wyrazić bardziej złożoną myśl.

Łączenie zdań za pomocą spójników:
W zdaniach złożonych, klauzule są najczęściej połączone za pomocą spójników współrzędnych:

• And – łączy zdania o podobnej treści, wyrażając dodatkową informację.
• But – wprowadza kontrast lub sprzeczność między dwiema klauzulami.
• Or – przedstawia alternatywy lub wybory.
• So – wskazuje na wynik lub konsekwencję.

Przykłady zdań złożonych:

1. And (dodanie informacji):

• She likes to read, and he enjoys writing.
  (Obie klauzule są niezależne, ale połączone w jedno zdanie.)

2. But (kontrast):

• I wanted to go to the park, but it started raining.
  (Pierwsza klauzula mówi o intencji, druga wprowadza kontrast, który zmienia sytuację.)

3. Or (alternatywa):

• You can have coffee, or you can drink tea.
  (Dwie opcje są przedstawione jako alternatywy.)

4. So (skutek):

• He studied hard, so he passed the exam.
  (Pierwsza klauzula przedstawia przyczynę, a druga wyraża wynik.)

Zdania złożone podrzędnie to zdania, które składają się z jednej niezależnej (nadrzędnej) klauzuli oraz jednej lub więcej zależnych (podrzędnych) klauzul. Klauzula podrzędna nie może istnieć samodzielnie jako zdanie i jest uzależniona od klauzuli nadrzędnej, aby miała sens.

Różnice między zdaniami nadrzędnymi a podrzędnymi:

• Zdanie nadrzędne (Independent Clause): Jest to część zdania, która wyraża pełną myśl i może funkcjonować samodzielnie jako zdanie.
  Przykład: She went to the store.
• Zdanie podrzędne (Dependent Clause): Jest to część zdania, która nie wyraża pełnej myśli i nie może funkcjonować samodzielnie. Zazwyczaj wprowadza dodatkową informację lub wyjaśnia pewne okoliczności zdania nadrzędnego.
  Przykład: Because she needed milk.

Zdanie złożone podrzędnie składa się z jednej klauzuli nadrzędnej i jednej lub więcej klauzul podrzędnych.
Przykład zdania złożonego podrzędnie: She went to the store because she needed milk.

Wprowadzenie zdań podrzędnych za pomocą spójników:
Zdania podrzędne są często wprowadzane za pomocą spójników (tzw. conjunctions) takich jak because, since, although, if, when itp. Spójniki te pomagają połączyć klauzulę podrzędną z klauzulą nadrzędną, nadając kontekst i dodatkowe znaczenie.

Najczęściej używane spójniki to:

• Because – wprowadza przyczynę:
  Przykład: She didn’t come to work because she was sick.
• Since – wprowadza przyczynę lub powód:
  Przykład: Since it was raining, we stayed inside.
• Although – wprowadza kontrast lub sprzeczność:
  Przykład: Although he was tired, he finished his homework.

Przykłady zdań złożonych podrzędnie:

• She studied hard because she wanted to pass the exam.
  (Zdanie nadrzędne: She studied hard, Zdanie podrzędne: because she wanted to pass the exam)
• We went for a walk although it was raining.
  (Zdanie nadrzędne: We went for a walk, Zdanie podrzędne: although it was raining)
• I’ll call you when I get home.
  (Zdanie nadrzędne: I’ll call you, Zdanie podrzędne: when I get home)

Podsumowanie 

Jak możesz zauważyć, stuktura zdań w języku polskim i angielskim jest podobna – ich poszczególne części, takie jak podmiot, orzeczenie, dopełnienie czy okolicznik, występują w odpowiedniej kolejności i mają swoje określone miejsce.

Choć w polszczyźnie nie ma tak sztywnego szyku wyrazów, to dzięki naszym wskzówkom, na pewno już wiesz, jak tworzyć zdania w angielskim zgodnie z zasadami. Regularne ćwiczenia pomagają w opanowaniu tych zasad oraz płynności w tworzeniu zdań, zarówno prostych, jak i złożonych.

Aby efektywnie utrwalać te umiejętności, warto zainwestować czas w praktyczne ćwiczenia gramatyki. Zapisz dziecko na lekcje w szkole językowej online Novakid, gdzie pod okiem native speakerów będzie mogło ćwiczyć budowanie poprawnych zdań w języku obcym. Systematyczna praca nad językiem oraz interakcja z innymi uczniami sprawią, że szybciej opanuje zasady gramatyczne i nabierze pewności w codziennej komunikacji. Zobacz, jak przyjemna może być nauka!