Czasowniki mowy zależnej, znane także jako reporting verbs, umożliwiają przekazanie słów innej osoby nie tylko przez bezpośrednie cytowanie, ale również poprzez parafrazę, czyli tzw. mowę zależną.
Jest to specjalna grupa czasowników w języku angielskim, której zastosowanie wykracza poza proste 'say’ i 'tell’, umożliwiając przekazanie mowy zależnej z zachowaniem subtelnych niuansów intencji oryginalnego mówcy.
Reporting verbs przybierają różne konstrukcje — mogą występować samodzielnie, z dopełnieniami lub gerundami, a także w połączeniu z przyimkami, co pozwala na tworzenie wielowarstwowych, bogatych w treść wypowiedzi, które dokładnie oddają sens oryginalnych zdań.
Reporting verbs to niezastąpione narzędzia, które pozwalają na wyrażenie czyichś wypowiedzi, opinii, lub uczuć bez konieczności stosowania dosłownych cytatów. Dowiedz się więcej o tym zagadnieniu z angielskiej gramatyki i poznaj najważniejsze reported verbs.
Reporting verbs w języku angielskim
Reporting verbs to czasowniki, które są używane do przekazywania wypowiedzi lub myśli innej osoby. W języku angielskim istnieje wiele różnych czasowników mowy zależnej, ale można je podzielić na kilka głównych kategorii:
- Czasowniki mówiące, takie jak say, tell, ask, inform, report, announce, declare, state, explain, describe, recount. Czasowniki te są używane do przekazywania dokładnej treści wypowiedzi.
- Czasowniki sugerujące, takie jak suggest, imply, hint, hint at, indicate, conclude, infer. Czasowniki te są używane do przekazywania wypowiedzi, które nie są wyrażane wprost.
- Czasowniki oceniające, takie jak admit, deny, agree, disagree, believe, think, consider, reckon, suppose, imagine. Czasowniki te są używane do przekazywania wypowiedzi, które wyrażają opinię lub przekonanie.
Czasowniki informacyjne są często używane w zdaniach złożonych w reported speech – mowie zależnej, w których występuje podmiot, czasownik informacyjny i wyrażenie zależne. Wyrażenie zależne może być w formie bezokolicznika, gerundium lub zdania.
Po niektórych czasownikach informacyjnych występuje przyimek. Przyimek ten wskazuje, w jaki sposób podmiot zdania głównego odnosi się do wypowiedzi lub myśli innej osoby. Na przykład, 'laugh at’ wskazuje na to, że mówiący odnosi się z pewnego rodzaju lekceważeniem lub dystansem do tego, co zostało powiedziane.
Czasownik informacyjny powinien być zgodny z czasem gramatycznym wyrażenia zależnego, co oznacza, że jeśli oryginalna wypowiedź była w czasie przeszłym, czasownik informacyjny również powinien zostać użyty w formie przeszłej.
Aby stworzyć przeczenie zdania z czasownikiem informacyjnym, należy użyć słówka 'not’ przed czasownikiem informacyjnym, na przykład:
- He did not admit to the mistake. – oznacza, że osoba nie przyznała się do błędu.
Aby stworzyć pytanie zdania z czasownikiem informacyjnym, należy użyć słówka 'did’ przed podmiotem zdania głównego, co w praktyce wygląda tak:
- Did she say she was leaving? – Czy ona powiedziała, że wychodzi?
Czasowniki informacyjne mogą być używane w różnych kontekstach. Mogą być używane do przekazywania wypowiedzi lub myśli innej osoby w narracji, dialogu lub w formacie formalnym, co sprawia, że są niezwykle ważne w komunikacji pisemnej i ustnej.
Czym jest forma gerund?
Forma gerund w języku angielskim to czasownik z końcówką -ing, który może pełnić różne funkcje gramatyczne. Przyjrzyjmy się kilku przykładom:
- Jako podmiot zdania:
- Swimming is my favorite sport. (Pływanie to mój ulubiony sport.)
- Jako dopełnienie rzeczownika:
- I enjoy swimming. (Lubię pływać.)
- Jako dopełnienie przyimka:
- I’m tired of working. (Mam dość pracy.)
- Jako dopełnienie czasownika:
- I stopped smoking. (Przestałem palić.)
- Jako dopełnienie rzeczownika złożonego:
- I’m a swimming instructor. (Jestem instruktorem pływania.)
Forma gerund może być również używana w formie czasownika w czasie przeszłym, zwanym perfect gerund. Perfect gerund jest tworzony przez dodanie do czasownika -ing końcówki -ed lub -en, co pozwala na wyrażenie czynności wykonanej w przeszłości.
Przykłady z perfect gerund:
- I regretted having eaten too much. (Żałowałem, że zjadłem za dużo.)
- I’m tired of having to do all the work. (Mam dość tego, że muszę wykonywać całą pracę.)
Znajomość formy gerund jest niezbędna, ponieważ jest ona szeroko stosowana w języku angielskim, zarówno w mowie potocznej, jak i w bardziej formalnych kontekstach. Daje to językowi elastyczność i pozwala na tworzenie wyrażeń odzwierciedlających złożone sytuacje i uczucia.
Czasownik + dopełnienie / gerund
Czasowniki w języku angielskim mogą przyjmować zarówno formę dopełnienia bezpośredniego, jak i odczasownikowych form dopełnienia bezpośredniego (gerund).
Na przykład, czasownik 'find out’ jest uznawany za potoczny, a w stylu bardziej formalnym preferowane są czasowniki takie jak 'ascertain’ lub 'determine’. Wyrażenie 'ascertain the truth’ (ustalić prawdę) brzmi bardziej formalnie niż 'find out the truth’.
Z kolei czasownik 'support’ wymaga bezpośredniego obiektu i nie jest poprawny w konstrukcji 'support that…’, ponieważ w tym kontekście brzmi niegramatycznie.
English Verb | Polish Translation |
acknowledge | uznać, potwierdzić |
admit | przyznać |
address | zająć się, adresować |
advise | doradzić |
argue | argumentować, spierać się |
ascertain | upewnić się, ustalić |
assert | twierdzić |
claim | twierdzić, rościć sobie prawo |
contradict | zaprzeczać |
describe | opisać |
demand | żądać |
deny | zaprzeczyć |
determine | określić, ustalić |
doubt | wątpić |
emphasize | podkreślić |
establish | ustanowić, założyć |
examine | badać, egzaminować |
find | znaleźć |
forget | zapomnieć |
imply | sugerować, dawać do zrozumienia |
indicate | wskazywać |
investigate | prowadzić dochodzenie |
mention | wspomnieć |
note | zauważyć |
observe | obserwować |
point out | wskazać |
prefer | preferować |
present | prezentować, przedstawiać |
promise | obiecać |
propose | proponować |
question | pytać, kwestionować |
recognize | rozpoznać, uznać |
recommend | polecić |
refute | obalić |
request | poprosić, zażądać |
research | badać |
reveal | ujawnić |
state | stwierdzić |
suggest | sugerować |
summarize | podsumować |
support | wspierać |
tell | powiedzieć |
Przykłady użycia czasowników z dopełnieniem lub gerundem, z polskim tłumaczeniem:
- Acknowledge:
- She acknowledged receiving the email. (Ona przyznała, że otrzymała email.)
- Advise:
- The doctor advised quitting smoking. (Lekarz poradził rzucenie palenia.)
- Argue:
- They argued that the project was too costly. (Oni twierdzili, że projekt jest zbyt kosztowny.)
- Determine:
- The study determined the cause of the outbreak. (Badanie ustaliło przyczynę wybuchu epidemii.)
- Suggest:
- He suggested visiting the museum. (On zasugerował odwiedzenie muzeum.)
Czasownik + przyimek + dopełnienie / gerund
W języku angielskim wiele czasowników wymaga użycia określonych przyimków, aby nadać zdaniu pełne znaczenie. Przykładowo, czasownik „speak” może współdziałać z różnymi przyimkami, takimi jak „of”, „about”, „on”, „to”, „regarding” czy „for”. Z kolei „mention” zwykle wymaga bezpośredniego dopełnienia, nie przyjmując przyimka.
English Verb + Preposition | Polish Translation |
apologize for | przepraszać za |
comment on/about | komentować coś |
complain about | narzekać na |
disagree with | nie zgadzać się z |
insist on | nalegać na |
refer to | odnosić się do |
speak about/on | mówić o |
warn about | ostrzegać przed |
Przykłady użycia tych czasowników:
1. Apologize for:
- I need to apologize for being late. (Muszę przeprosić za spóźnienie.)
2. Comment on:
- The critic commented on the new movie’s unique cinematography. (Krytyk skomentował unikatową kinematografię nowego filmu.)
3. Complain about:
- She always complains about the weather. (Ona zawsze narzeka na pogodę.)
4. Disagree with:
- They disagree with the proposed changes. (Oni nie zgadzają się z proponowanymi zmianami.)
5. Insist on:
- He insists on checking every detail. (On nalega na sprawdzenie każdego szczegółu.)
Czasownik + dopełnienie + przyimek + dopełnienie / gerund
Czasowniki w języku angielskim często wymagają użycia zarówno dopełnienia, jak i przyimka, aby stworzyć kompletną konstrukcję zdaniową. Ta struktura może być nieco skomplikowana dla osób uczących się języka, ale jest niezbędna do precyzyjnego przekazywania informacji.
Poniżej przedstawiono tabelę z przykładami czasowników, które stosuje się w połączeniu z dopełnieniem i przyimkiem, wraz z ich polskimi tłumaczeniami oraz przykłady zdań z wykorzystaniem niektórych z nich:
English Verb + Complement + Preposition | Polish Translation |
accuse + of | oskarżyć + o |
argue for | argumentować za |
blame + for | winić + za |
congratulate + on/for | pogratulować + z okazji/czegoś |
define + as | zdefiniować + jako |
inform + of | poinformować + o |
tell + about/of | powiedzieć + o |
warn + about | ostrzegać + przed |
Przykłady użycia:
- Accuse of:
- He was accused of stealing the car. (On został oskarżony o kradzież samochodu.)
2. Argue for:
- The lawyer argued for his client’s innocence. (Adwokat argumentował za niewinnością swojego klienta.)
3. Blame for:
- She blamed him for the failure of the project. (Ona winiła go za niepowodzenie projektu.)
4. Congratulate on:
- I want to congratulate you on your promotion. (Chciałbym ci pogratulować awansu.)
5. Inform of:
- The officer informed us of the change in schedule. (Oficer poinformował nas o zmianie planu.)
Czasownik + bezokolicznik (prosty)
W języku angielskim, czasowniki mogą być łączone z bezokolicznikiem w celu stworzenia konstrukcji wyrażających zamiar, decyzję, obietnicę czy oczekiwanie. Bezokolicznik (to + podstawowa forma czasownika) pozwala na dokładne opisanie przyszłych działań lub stanów.
Oto tabela z przykładami czasowników, które wymagają użycia bezokolicznika, wraz z ich polskimi tłumaczeniami oraz przykłady zdań z wykorzystaniem niektórych z nich:
English Verb + To-Infinitive | Polish Translation |
agree to | zgodzić się na |
decide to | zdecydować się na |
expect to | oczekiwać, że |
forget to | zapomnieć o |
hope to | mieć nadzieję na |
offer to | zaproponować |
promise to | obiecać, że |
propose to | zaproponować |
refuse to | odmówić |
threaten to | zagrozić, że |
Przykłady użycia:
- Agree to:
- She agreed to meet them at the café. (Ona zgodziła się spotkać z nimi w kawiarni.)
2. Decide to:
- We decided to start our journey early in the morning. (Zdecydowaliśmy się rozpocząć naszą podróż wcześnie rano.)
3. Expect to:
- I expect to hear from them soon. (Oczekuję, że wkrótce się odezwą.)
4. Forget to:
- He always forgets to lock the door. (On zawsze zapomina zamknąć drzwi na klucz.)
5. Hope to:
- They hope to visit Europe next year. (Oni mają nadzieję odwiedzić Europę w przyszłym roku.)
Czasownik + dopełnienie + bezokolicznik
Struktura czasownik + dopełnienie + bezokolicznik jest często stosowana w języku angielskim, zwłaszcza gdy chcemy wyrazić prośbę, radę, polecenie, czy zachętę. Tego rodzaju konstrukcje są niezbędne do tworzenia zdań, które przekazują nasze oczekiwania wobec innych osób.
Oto tabela z przykładami czasowników w tej konstrukcji, wraz z ich polskimi tłumaczeniami oraz przykładami zdań:
English Verb + Complement + To-Infinitive | Polish Translation |
advise someone to | doradzić komuś, aby |
ask someone to | poprosić kogoś, aby |
beg someone to | błagać kogoś, aby |
command someone to | rozkazać komuś, aby |
encourage someone to | zachęcić kogoś, aby |
expect someone to | oczekiwać od kogoś, aby |
forbid someone to | zabronić komuś, aby |
instruct someone to | zlecić komuś, aby |
invite someone to | zaprosić kogoś, aby |
persuade someone to | przekonać kogoś, aby |
remind someone to | przypomnieć komuś, aby |
teach someone to | nauczyć kogoś, aby |
tell someone to | powiedzieć komuś, aby |
warn someone to | ostrzec kogoś, aby |
Przykłady użycia:
- Advise to:
- The lawyer advised her to remain silent. (Adwokat doradził jej, aby zachowała milczenie.)
2. Ask to:
- I asked him to close the window. (Poprosiłem go, aby zamknął okno.)
3. Beg to:
- She begged him to stay. (Ona błagała go, aby został.)
4. Encourage to:
- We encouraged them to try their best. (Zachęciliśmy ich, aby dali z siebie wszystko.)
5. Tell to:
- The manager told the employees to submit their reports by Friday. (Kierownik kazał pracownikom złożyć swoje raporty do piątku.)
Czasownik + that (klauzula dopełnienia)
W języku angielskim, klauzula dopełnienia często rozpoczyna się spójnikiem „that”, choć w mowie codziennej lub nieformalnym piśmie ten spójnik jest często pomijany. Czasowniki takie jak „stress” lub „emphasize” używane są do zwrócenia uwagi na istotne informacje, podczas gdy „mention” stosuje się do szybkiego odniesienia lub wyjaśnienia mniej ważnych kwestii.
Należy pamiętać, aby używać następstwa czasów. Oznacza to, że czasownik w klauzuli dopełnienia powinien być w czasie, który odpowiada czasowi czasownika w zdaniu głównym.
Poniżej przedstawiam tabelę z przykładami czasowników używanych z klauzulą „that”, wraz z ich polskimi tłumaczeniami oraz przykłady zdań:
English Verb + That Clause | Polish Translation |
add that | dodać, że |
acknowledge that | przyznać, że |
admit that | przyznać, że |
agree that | zgadzać się, że |
allege that | zarzucić, że |
announce that | ogłosić, że |
answer that | odpowiedzieć, że |
argue that | argumentować, że |
assert that | twierdzić, że |
assume that | założyć, że |
believe that | wierzyć, że |
Przykłady użycia:
- Acknowledge that:
- The company acknowledged that the mistake was theirs. (Firma przyznała, że błąd był po ich stronie.)
2. Admit that:
- She admitted that she had forgotten the meeting. (Ona przyznała, że zapomniała o spotkaniu.)
3. Agree that:
- We all agree that the new policy will benefit the company. (Wszyscy zgadzamy się, że nowa polityka przyniesie korzyści firmie.)
4. Allege that:
- The defendant alleged that he was out of town when the crime happened. (Oskarżony zarzucił, że był poza miastem, gdy doszło do przestępstwa.)
5. Announce that:
- The director announced that the project had been a success. (Dyrektor ogłosił, że projekt zakończył się sukcesem.)
Czasownik + dopełnienie + that (klauzula uzupełniająca)
Czasowniki takie jak „promise” (obiecać) i „tell” (powiedzieć) wymagają w języku angielskim bezpośredniego dopełnienia przed użyciem spójnika „that”. Oznacza to, że muszą one bezpośrednio odnosić się do osoby lub osób, które przyjmują lub otrzymują obietnicę lub informację. Oto przykłady zastosowania tych czasowników w zdaniach:
1. Promise (obiecać):
- She promised her mother that she would call every day. (Ona obiecała swojej matce, że będzie dzwonić codziennie.)
2. Tell (powiedzieć):
- He told his friend that he had got the job. (On powiedział swojemu przyjacielowi, że dostał pracę.)
W obu przypadkach widzimy, że po czasowniku „promise” następuje bezpośrednie dopełnienie („her mother” – jej matka), a po czasowniku „tell” również pojawia się bezpośrednie dopełnienie („his friend” – jego przyjaciel), po którym następuje klauzula uzupełniająca rozpoczynająca się od „that”.
Czasownik + (that) + czasownik w trybie łączącym lub that…should
Czasowniki takie jak „advise” (radzić), „demand” (żądać), „insist” (nalegać), „recommend” (polecać) i „suggest” (sugerować) mogą być używane z konstrukcją (that) + subjunctive (tryb łączący) w języku angielskim.
Tryb łączący jest używany w sytuacjach wyrażających życzenie, radę, prośbę, polecenie lub konieczność i często stosuje się go po wyrażeniach, które przekazują te znaczenia. Współczesny angielski coraz częściej używa konstrukcji „should” zamiast klasycznego trybu łączącego, ale obie formy są nadal poprawne i zrozumiałe.
Przykładowe zdania z tłumaczeniami:
1.Advise (radzić):
- The doctor advised that he (should) take a week off work. (Lekarz zalecił, aby wziął tydzień wolnego od pracy.)
2. Demand (żądać):
- The protestors demanded that the law (should) be changed. (Protestujący żądali, aby prawo zostało zmienione.)
3. Insist (nalegać):
- She insisted that he (should) be told the truth. (Ona nalegała, aby mu powiedziano prawdę.)
4. Recommend (polecać):
- I recommend that you (should) see the movie. (Polecam, abyś obejrzał ten film.)
5. Suggest (sugerować):
- He suggested that she (should) apply for the scholarship. (On zasugerował, aby ona ubiegała się o stypendium.)
Czasownik + inna klauzula dopełnienia
Czasowniki w języku angielskim mogą łączyć się z różnymi klauzulami dopełniającymi, aby przekazać pełniejszy obraz sytuacji, myśli lub uczuć.
Oprócz klauzuli „that”, istnieją klauzule dopełnienia rozpoczynające się od słów pytających takich jak „if/whether” (jeśli/czy), „what” (co), „when” (kiedy), „where” (gdzie), „why” (dlaczego), które pozwalają na wprowadzenie dodatkowych informacji.
Przykładowe zdania z klauzulami dopełnienia:
1. If/whether:
- She asked if/whether the train had been delayed. (Zapytała, czy pociąg był opóźniony.)
2.What:
- He couldn’t understand what she was talking about. (Nie mógł zrozumieć, o czym ona mówi.)
3. When:
- They will let us know when the meeting is supposed to start. (Poinformują nas, kiedy ma się rozpocząć spotkanie.)
4. Where:
- The story explained where the treasure was hidden. (Historia wyjaśniała, gdzie był ukryty skarb.)
5. Why:
- She explained why she was late. (Wyjaśniła, dlaczego się spóźniła.)
Czasownik + klauzula if / whether
Czasowniki takie jak „ask” (pytać), „doubt” (wątpić) i „know” (wiedzieć) są często używane z klauzulą „if/whether” w języku angielskim, by przedstawić pytania pośrednie lub wyrazić niepewność. Warto zauważyć, że zwrot „whether or not” jest bardziej potoczny, natomiast w formalnym pisaniu zwykle wystarczy użyć samego „whether”.
Przykład użycia tych czasowników w zdaniach:
1. Ask (pytać):
- She asked whether the report was ready. (Zapytała, czy raport jest gotowy.)
2. Doubt (wątpić):
- He doubted whether the investment would be profitable. (Wątpił, czy inwestycja będzie opłacalna.)
3. Know (wiedzieć):
- I don’t know whether I’ll be able to come to your party. (Nie wiem, czy będę mógł przyjść na twoją imprezę.)
Czasownik + pytanie wbudowane
Czasowniki takie jak „decide” (zdecydować), „explain” (wyjaśniać), „realize” (zdać sobie sprawę) czy „wonder” (zastanawiać się) mogą towarzyszyć pytaniom wbudowanym, które zaczynają się od słów pytających takich jak „what”, „when”, „where”, itd. Są one integralną częścią zdania i służą do przedstawienia złożonych informacji w sposób bardziej zrozumiały i uporządkowany.
Przykład użycia wybranych czasowników w zdaniach z pytaniami wbudowanymi:
1. Decide (zdecydować):
- He couldn’t decide what to wear for the interview. (Nie mógł zdecydować, co ubrać na rozmowę kwalifikacyjną.)
2. Explain (wyjaśniać):
- The teacher explained how the experiment should be conducted. (Nauczyciel wyjaśnił, jak należy przeprowadzić eksperyment.)
3. Realize (zdać sobie sprawę):
- She realized why the solution to the problem was incorrect. (Zdała sobie sprawę, dlaczego rozwiązanie problemu było nieprawidłowe.)
4. Wonder (zastanawiać się):
- I wonder where we will meet next time. (Zastanawiam się, gdzie spotkamy się następnym razem.)
Tłumaczenia:
English Verb | Polish Translation |
decide | zdecydować |
describe | opisać |
discover | odkryć |
discuss | dyskutować |
doubt | wątpić |
explain | wyjaśnić |
forget | zapomnieć |
guess | zgadywać |
illustrate | ilustrować |
imagine | wyobrażać sobie |
know | wiedzieć |
learn | uczyć się |
question | kwestionować |
realize | zdać sobie sprawę |
remember | pamiętać |
reveal | ujawnić |
say | powiedzieć |
see | widzieć |
show | pokazać |
suggest | sugerować |
teach | uczyć (kogoś) |
tell | powiedzieć |
think | myśleć |
understand | rozumieć |
wonder | zastanawiać się |
Pytania wbudowane używane w ten sposób pozwalają na bezpośrednie włączenie informacji zapytaniowej do struktury zdania, umożliwiając mówiącemu lub piszącemu wyrażenie bardziej skomplikowanych koncepcji bez konieczności stosowania wielu zdań.
Podsumowanie i wnioski
W artykule omówiliśmy złożone zastosowania czasowników mowy zależnej, czyli reporting verbs, które są nieodzownym elementem komunikacji w języku angielskim. Pokazaliśmy, jak różnorodne mogą być te czasowniki, nie ograniczając się tylko do 'say’ i 'tell’. Poznaliśmy struktury z gerundami, które pozwalają na bardziej płynne przekształcenie wypowiedzi, jak również złożone konstrukcje z przyimkami, które nadają zdaniom dodatkowe znaczenie.
Znajomość reporting verbs i umiejętność ich stosowania w praktyce to jedno z kluczowych umiejętności w nauce języka angielskiego. Pozwala nie tylko na efektywne i poprawne przekazywanie informacji, ale także na wyrażanie subtelności i niuansów w mowie zależnej. Aby opanować te struktury, zalecamy regularne praktykowanie i analizowanie realnych kontekstów ich użycia, zarówno w mowie, jak i piśmie.
Dla osób uczących się języka angielskiego ważne jest, aby nie tylko uczyć się tych struktur 'na pamięć’, ale także zrozumieć ich zastosowanie i odczuć różnice w znaczeniu, które niosą. Dzięki temu, mowa zależna stanie się nie tylko formą gramatyczną, ale narzędziem komunikacji, które pozwoli na bardziej precyzyjne i bogate wyrażanie własnych myśli oraz zrozumienie innych.