Eksperymenty dla dzieci – 13 prostych eksperymentów dla przedszkolaków

Eksperymenty naukowe są wspaniałym sposobem na rozwijanie ciekawości i kreatywności u dzieci w wieku przedszkolnym. Dzięki nim maluchy mogą poznać podstawowe zasady rządzące światem nauki, a także rozwijać ważne umiejętności takie jak obserwacja, analiza czy wnioskowanie.

W tym artykule znajdziesz aż 13 prostych i łatwych do wykonania w domu eksperymentów dla dzieci w wieku przedszkolnym, które pomogą zainteresować maluchy nauką oraz rozbudzą ich ciekawość świata. 

Wszystkie materiały potrzebne do wykonania tych eksperymentów znajdziesz w domu, a pociecha będzie zachwycona efektami wspólnego eksperymentowania z rodzicami!

Od lavy w szklance po wytwórcę chmur, każde z doświadczeń i eksperymentów jest proste, bezpieczne i zapewni dziecku mnóstwo frajdy. Gotowi na dużą dawkę naukowej zabawy? Nadszedł czas na proste eksperymenty dla dzieci!

Wybuchający worek (wiek: 3-6 lat)

Potrzebne materiały:

• Woreczek strunowy
• Soda oczyszczona
• Ocet
• Papierowe ręczniki

Jak wykonać eksperyment?

1. Wlej do woreczka strunowego około 1/4 szklanki octu.
2. Na papierowym ręczniku umieść 1 łyżkę sody oczyszczonej.
3. Zwiń papierowy ręcznik z sodą i włóż go do woreczka z octem.
4. Szybko zamknij woreczek strunowy i potrząśnij nim, aby wymieszać sodę z octem.
5. Obserwuj reakcję chemiczną.

Uwaga: Można dodać kilka kropli barwnika spożywczego do octu, aby uczynić eksperyment bardziej atrakcyjnym wizualnie.

Wyjaśnienie naukowe: Reakcja chemiczna między sodą oczyszczoną a octem powoduje powstanie dwutlenku węgla, który sprawia, że woreczek pęcznieje i w końcu pęka.

Cel eksperymentu: Rozwijanie umiejętność obserwacji i zrozumienie podstawowych reakcji chemicznych.

Balonowy rajd (wiek: 3-6 lat)

Potrzebne materiały:

• Balon
• Sznurek
• Słomka
• Taśma

Jak wykonać eksperyment?

1. Przeciągnij sznurek przez słomkę.
2. Przymocuj sznurek między dwoma punktami (np. krzesła, uchwyty drzwi).
3. Nadmuchaj balon, ale nie zawiązuj go.
4. Przyklej taśmą balon do słomki.
5. Puść balon i obserwuj, jak porusza się wzdłuż sznurka.

Uwaga: Spróbuj różnych kształtów i wielkości balonów, aby zobaczyć, jak wpłyną na prędkość i kierunek rajdu.

Wyjaśnienie naukowe: Siła powietrza uciekającego z balonu sprawia, że balon porusza się wzdłuż sznurka. W ten sposób można wyjaśnić dziecku, czym jest zasada zachowania pędu.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o sile pędu i podstawowych zasadach fizyki.

Unoszenie lodu w szklance (wiek: 3-6 lat) 

Potrzebne materiały:

• Szklanka z wodą i lodem
• Kawałek nitki
• Sól 

Jak wykonać eksperyment?

Zobacz wideo instrukcję od Novakid, jak krok po kroku wykonać ten eksperyment. 

Wyjaśnienie naukowe: Reakcja chemiczna między solą a lodem powoduje, że sznurek zatapia się w topniejącym lodzie, przez co możliwe jest uniesienie go na sznurku w górę.

Cel eksperymentu: Rozwijanie umiejętność obserwacji i zrozumienie podstawowych reakcji chemicznych.

Niezatapialna pomarańcza (wiek: 3-6 lat)

Potrzebne materiały:

• Pomarańcza
• Naczynie z wodą
• Łyżka

Jak wykonać eksperyment? 

1. Umieść pomarańczę w naczyniu z wodą.
2. Zauważ, że pomarańcza unosi się na wodzie.
3. Delikatnie obierz pomarańczę, zachowując białą błonkę.
4. Umieść obraną pomarańczę w naczyniu z wodą.
5. Obserwuj, jak obrana pomarańcz zaczyna tonąć.

Uwaga: Można przeprowadzić eksperyment z innymi owocami, aby zobaczyć, jak różne właściwości wpływają na ich zdolność do utrzymania się na powierzchni wody.

Wyjaśnienie naukowe: Skórka pomarańczy jest wodoodporna i pełna powietrza, co sprawia, że pomarańcza ma większą wyporność i utrzymuje się na powierzchni wody. Gdy skórka zostaje usunięta, białe błonki wodę wchłaniają i pomarańcza tonie.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o sile wyporności i właściwościach różnych materiałów.

Lava w szklance (wiek: 3-6 lat)

Potrzebne materiały: 

• Szklanka
• Soda oczyszczona
• Ocet
• Barwnik spożywczy (opcjonalnie)
• Łyżeczka

Jak wykonać eksperyment? 

1. Przygotuj wszystkie potrzebne składniki i ustaw szklankę na płaskiej powierzchni.
2. Wlej do szklanki około połowy octu.
3. Dodaj kilka kropli barwnika spożywczego (jeśli chcesz uzyskać efekt kolorowego wulkanu).
4. Wsyp łyżeczkę sody oczyszczonej do szklanki.
5. Natychmiast po dodaniu sody oczyszczonej do octu, zobaczysz, jak mieszanina zacznie wypływać ze szklanki, niczym lawa z wulkanu.

Uwaga: Można spróbować zmienić proporcje składników, aby uzyskać inny efekt (np. dodać więcej sody oczyszczonej lub octu).

Wyjaśnienie naukowe: W tym eksperymencie zachodzi reakcja chemiczna między sodą oczyszczoną a octem. Soda oczyszczona, gwałtownie reaguje z octem, tworząc gazowy dwutlenek węgla, wodę i chlorek sodu. Gazowy dwutlenek węgla tworzy bąbelki, które wypychają mieszaninę ze szklanki, tworząc efekt wulkanu.

Cel eksperymentu: Poznanie przez dzieci podstaw chemicznych reakcji oraz rozwój umiejętności krytycznego myślenia poprzez zadawanie pytań i formułowanie hipotez.

Tęcza w szklance (wiek: 4-7 lat)

Materiały:

• 5 szklanek
• Woda
• Cukier
• Barwniki spożywcze

Jak wykonać eksperyment?

1. Wlej do każdej szklanki różne ilości wody: 50 ml, 100 ml, 150 ml, 200 ml, 250 ml.
2. Dodaj do każdej szklanki cukier w proporcji 1 łyżka cukru na każde 50 ml wody. Dokładnie wymieszaj.
3. Dodaj różne barwniki spożywcze do każdej szklanki.
4. Ostrożnie przelej barwione wody do jednej dużej szklanki, zaczynając od roztworu z największą ilością cukru.
5. Obserwuj powstawanie tęczy.

Uwaga: Można dodać roztwory soli zamiast cukru, aby zobaczyć, jak wpłynie to na układanie się warstw.

Wyjaśnienie naukowe: Gęstość roztworu cukrowego zmienia się wraz z ilością cukru w wodzie. Im więcej cukru, tym większa gęstość. Barwione wody układają się zatem warstwowo według gęstości.

Cel eksperymentu: Uświadamia dzieciom różnic w gęstości płynów oraz wprowadzenie pojęcie gęstości.

Domowe płatki śniegu (wiek: 4-6 lat) 

Potrzebne materiały:

• Słoik z wrzącą wodą
• Boraks
• Nitka
• Słomka
• Ołówek

Jak wykonać eksperyment?

Zobacz wideo instrukcję od Novakid, jak krok po kroku wykonać ten eksperyment. 

Cel eksperymentu: Rozwijanie umiejętność obserwacji i zrozumienie podstawowych reakcji chemicznych.

Taniec ryżu (wiek: 4-6 lat)

Potrzebne materiały:

• Szklanka
• Woda gazowana
• Ryż
• Barwnik spożywczy (opcjonalnie)

Jak wykonać eksperyment? 

1. Napełnij szklankę wodą gazowaną.
2. Dodaj kilka kropli barwnika spożywczego (opcjonalnie).
3. Wrzuć ryż do szklanki z wodą gazowaną.
4. Obserwuj, jak ziarna ryżu zaczynają „tańczyć” w wodzie.

Uwaga: Spróbuj też tego eksperymentu z innymi materiałami, takimi jak makaron, soczewica czy groch.

Wyjaśnienie naukowe: Woda gazowana zawiera bąbelki dwutlenku węgla. Bąbelki te przyczepiają się do ziaren ryżu, zwiększając ich wyporność i sprawiając, że unoszą się na powierzchni. Gdy bąbelki uciekają, ryż opada na dno, a proces zaczyna się od nowa.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o wyporności i właściwościach wody gazowanej.

Wulkan z wodą i olejem (wiek: 5-8 lat)

Potrzebne materiały:

• Szklanka
• Woda
• Barwnik spożywczy
• Olej roślinny
• Tabletki musujące (np. aspiryna)

Jak wykonać eksperyment?

1. Wlej do szklanki około 1/3 wysokości wody.
2. Dodaj kilka kropli barwnika spożywczego.
3. Wlej do szklanki olej roślinny, aż osiągnie 2/3 wysokości.
4. Rozłóż tabletkę musującą na kilka mniejszych kawałków.
5. Wrzuć kawałki tabletki do szklanki z wodą i olejem.
6. Obserwuj, jak tworzą się bąbelki i unoszą się przez warstwę oleju, tworząc efekt wulkanu.

Uwaga: Można użyć różnych barwników spożywczych, aby uzyskać efekt tęczy lub eksperymentować z różnymi rodzajami oleju, aby zobaczyć, jak wpływa to na eksperyment.

Wyjaśnienie naukowe: Tabletki musujące reagują z wodą, wytwarzając dwutlenek węgla, który tworzy bąbelki. Ponieważ olej i woda nie mieszają się ze sobą, bąbelki muszą przebić się przez warstwę oleju, zanim uciekną.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o reakcjach chemicznych, właściwościach wody i oleju oraz zasadzie nierozpuszczania się niektórych substancji.

Wytwórca chmur (wiek: 6-10 lat)

Potrzebne materiały:

• Słoik z przykrywką
• Woda
• Zapałki
• Lód

Jak wykonać eksperyment? 

1. Napełnij słoik wodą do 1/3 wysokości.
2. Połóż kilka kostek lodu na przykrywce słoika.
3. Zapal zapałkę i szybko wrzuć ją do słoika z wodą, a następnie szybko zakryj słoik przykrywką z lodem.
4. Obserwuj powstawanie „chmur” wewnątrz słoika.

Uwaga: Można użyć suchego lodu zamiast lodu, aby pokazać, jak powstają chmury w różnych warunkach temperaturowych.

Wyjaśnienie naukowe: Zapalona zapałka wytwarza dym, który jest zanieczyszczeniem powietrza. Para wodna zawarta w powietrzu w słoiku skrapla się na dymie. Gdy para wodna styka się z zimną powierzchnią przykrywki, tworzy się kondensacja, powodując powstanie chmur.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o procesie kondensacji i atmosferycznego tworzenia chmur.

Kryształowe drzewko (wiek: 7-10 lat)

Potrzebne materiały:

• Sól (np. chlorek amonu, siarczan miedzi)
• Woda
• Naczynie szklane
• Drut lub gałązka
• Nożyczki

Jak wykonać eksperyment? 

1. Przygotuj nasycany roztwór soli i wody, podgrzewając wodę i mieszając sól, aż przestanie się rozpuszczać.
2. Wlej roztwór do naczynia szklanego.
3. Uformuj drzewko z drutu lub gałązki i umieść je w naczyniu z roztworem soli.
4. Odstaw naczynie w spokojne miejsce na kilka dni.
5. Obserwuj, jak na drzewku rosną kryształy.

Uwaga: Można użyć różnych soli, aby zobaczyć, jak różne substancje krystalizują się w różny sposób.

Wyjaśnienie naukowe: Proces krystalizacji zachodzi, gdy nadmiar soli osiada na drzewku. Kryształy powstają w wyniku parowania wody i opadania cząstek soli na drzewko.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o procesie krystalizacji i tworzeniu się kryształów.

Skorupa jajka (wiek 4 -7 lat)

Potrzebne materiały:

• Jajko
• Szklanka
• Ocet

Jak wykonać eksperyment?

1. Umieść jajko w szklance.
2. Napełnij szklankę octem, aż jajko będzie całkowicie zanurzone.
3. Odczekaj 24-48 godzin, obserwując zmiany w skorupie jajka.
4. Po tym czasie wyjmij jajko i zobacz, jak stało się miękkie i przezroczyste.

Uwaga: Można eksperymentować z innymi kwasami, takimi jak sok z cytryny, aby zobaczyć, jak wpłyną na skorupę jajka.

Wyjaśnienie naukowe: Ocet reaguje z węglanem wapnia w skorupie jajka, rozpuszczając go i uwalniając dwutlenek węgla. W efekcie skorupa znika, a jajko staje się miękkie i przezroczyste. 

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o reakcjach chemicznych, właściwościach kwasów i zasad oraz budowie skorupy jaja.

Kiełkowanie fasoli (wiek: 4-6 lat)

Potrzebne materiały:

• Fasola (nasiona)
• Woda
• Mokry papierowy ręcznik
• Plastikowy pojemnik lub woreczek strunowy

Jak wykonać eksperyment? 

1. Namocz nasiona fasoli przez 12 godzin.
2. Wyjmij nasiona i umieść je na mokrym papierowym ręczniku.
3. Złóż ręcznik z nasionami i umieść go w plastikowym pojemniku lub woreczku strunowym.
4. Umieść pojemnik w ciepłym miejscu, ale nie bezpośrednio na słońcu.
5. Obserwuj codziennie, jak nasiona kiełkują, aż pojawią się korzenie i liście.

Uwaga: Można porównać tempo kiełkowania różnych gatunków nasion lub zbadać, jak zmienia się tempo kiełkowania w zależności od warunków, takich jak temperatura i dostępność światła.

Wyjaśnienie naukowe: Kiełkowanie nasion to proces wzrostu rośliny z nasion. Woda, ciepło i wilgoć są kluczowymi czynnikami wpływającymi na ten proces.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o procesie wzrostu roślin i warunkach niezbędnych do ich rozwoju.

Kompostownik w słoiku (wiek: 6-10 lat)

Potrzebne materiały:

• Duży słoik z pokrywką
• Ziemia
• Resztki roślinne (np. skórki owoców, warzyw)
• Dżdżownice

Jak wykonać eksperyment?

1. Wypełnij słoik warstwami ziemi i resztek roślinnych.
2. Dodaj dżdżownice do słoika.
3. Zakryj słoik pokrywką z otworami na powietrze.
4. Umieść słoik w ciepłym, ciemnym miejscu.
5. Obserwuj przez kilka tygodni, jak dżdżownice przetwarzają resztki roślinne na kompost.

Uwaga: Można porównać tempo kompostowania różnych rodzajów resztek roślinnych lub zbadać wpływ różnych warunków (np. wilgotności, temperatury) na proces kompostowania.

Wyjaśnienie naukowe: Dżdżownice przetwarzają resztki roślinne na kompost, bogaty w składniki odżywcze, który jest korzystny dla wzrostu roślin. Proces ten nazywany jest kompostowaniem.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o kompostowaniu, recyklingu organicznym i roli dżdżownic w ekosystemie.

 Rośliny wodne (wiek: 6-10 lat)

Potrzebne materiały:

• Rośliny wodne (np. rogatek, moczarka)
• Woda
• Szklany pojemnik
• Kamienie

Jak wykonać eksperyment? 

1. Umieść kamienie na dnie szklanego pojemnika.
2. Napełnij pojemnik wodą.
3. Umieść rośliny wodne w pojemniku z wodą.
4. Obserwuj, jak rośliny rosną i rozwijają się w środowisku wodnym.

Uwaga: Można dodać małe zwierzęta, takie jak ślimaki wodne, aby zobaczyć, jak współdziałają z roślinami wodnymi. Można również obserwować, jak różne warunki (np. światło, temperatura) wpływają na rośliny.

Wyjaśnienie naukowe: Rośliny wodne, takie jak rogatek czy moczarka, są przystosowane do życia w środowiskach wodnych. Wchłaniają składniki odżywcze z wody i przeprowadzają fotosyntezę, aby uzyskać energię.

Cel eksperymentu: Uczy dzieci o różnych rodzajach roślin, ich zdolnościach adaptacyjnych do środowiska oraz o fotosyntezie.