Oksymoron w języku angielskim – cała wiedza w pigułce

Oksymoron to połączenie dwóch słów o przeciwstawnych znaczeniach. Mówiąc prościej – to takie zestawienie, które brzmi jak sprzeczność, ale mimo to ma sens. Na przykład „zimny ogień” albo „głośna cisza”. Przecież ogień jest gorący, a cisza nie wydaje dźwięków, więc jak to możliwe?

No właśnie, cały urok oksymoronu polega na przeciwstawnym zestawieniu pojęć tworzących jedną całość. Czasem taki zwrot opisuje coś, co faktycznie istnieje, jak „światło ciemności” lub „blask ciemnieje” – bo przecież zmierzch to nic innego jak światło gasnące w ciemności. Innym razem oksymoron to bardziej gra słów, która ma brzmieć zaskakująco albo poetycko, np.: gorzkie szczęście, gorący lód, sucha woda, zimne ognie, ogień krzepnie, głupie mądrości, współczesna historia, wirtualna rzeczywistość, granice nieskończone, suchego przestwór oceanu (z Sonetów Krymskich), wymowne milczenie. Zauważmy tutaj, że wiele powyższych oksymoronów utraciło już swoje pierwotne sprzeczne znaczenie i obecnie jest dla nas zupełnie naturalne.

Według słownika języka polskiego PWN definicja oksymoronu to:

oksymoron [gr. oxýs ‘ostry’, mōrós ‘głupi’], epitet sprzeczny, metaforyczne zestawienie wyrazów o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. „okrutna litość”;

Przeczytaj też: Wiersz po angielsku, czyli jak poezja wspiera naukę języka

Gdyby ludzie mówili tylko dosłownie, język byłby nudny i pozbawiony emocji. Oksymorony pozwalają przekazać coś w ciekawszy sposób. Weźmy na przykład konstrukcję „bittersweet memories” („słodko-gorzkie wspomnienia”). Słowo „bittersweet” łączy w sobie dwie sprzeczne emocje, ale każdy wie, o co chodzi – wspomnienia mogą być jednocześnie radosne i smutne.

W języku potocznym takie środki stylistyczne też pojawiają się non stop. Kiedy ktoś mówi, że miał „seriously funny experience” („poważnie zabawną przygodę”), to przecież nie ma na myśli czegoś naprawdę poważnego, ale raczej coś, co było śmieszne w nieoczywisty sposób. 

Oksymorony pojawiają się też w reklamach i marketingu. Weźmy na przykład „organized chaos” („zorganizowany chaos”). Brzmi jak totalna sprzeczność, ale jednocześnie każdy rozumie, że chodzi o sytuację, w której rozgardiasz jest tylko pozorny, bo wszystko dzięki niemu dobrze działa. 

Oksymoron, podobnie, jak metafora i paradoks to środek stylistyczny. Jeżeli chcielibyśmy być dokładniejsi, to oksymoron jest rodzajem epitetu (połączeniem rzeczownika i określającego go przymiotnika), a także zaliczany do grupy metafor. Metaforyczne przekształcenie znaczeń to nieodzowna część oksymoronów. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że nie każde przenośne zestawienie pojęć przeciwstawnych będzie metaforą i odwrotnie.

Paradoks to z kolei zdanie, które na pierwszy rzut oka wydaje się nielogiczne, ale ma sens, kiedy się nad nim zastanowisz. Przykładem jest „the only constant is change” („jedyną stałą rzeczą jest zmiana”). Brzmi bez sensu – jeśli coś się zmienia, to nie może być stałe, prawda? Ale jeśli pomyślisz o tym głębiej, zauważysz, że świat przecież ciągle się zmienia (tzw. efekt paradoksu). Różnia między paradoksem a oksymoronem jest taka, że ten drugi jest dłuższy i bardziej złożony. 

Oksymorony, jak już wspomnieliśmy, są dosłownie wszędzie; w mowie potocznej, w literaturze dawnej i literaturze współczesnej, w popkulturze, filmie. Jednym z najczęściej używanych jest „deafening silence” – „ogłuszająca cisza”. Wydaje się, że cisza nie może być ogłuszająca, bo nie wydaje dźwięków, ale rzeczywiście są miejsca, gdzie cisza jest tak przeszywająca, że aż dzwoni w uszach.

Słowo „bittersweet” (słodko-gorzki) pojawia się bardzo często, zwłaszcza w opisach emocji. Można mieć „bittersweet memories” – czyli wspomnienia, które są jednocześnie piękne i smutne, albo przeżywać „bittersweet love”, kiedy uczucie jest cudowne, ale ma w sobie coś bolesnego. W angielskim często mówi się też o „awfully good” – „okropnie dobry”. Może to brzmieć dziwnie, ale w rzeczywistości to po prostu sposób na podkreślenie, że coś jest niesamowicie dobre, nawet jeśli słowo „awful” oznacza coś zupełnie przeciwnego. Podobnie jest z „old news” – czyli „stare wiadomości”. Coś, co było kiedyś nowością, ale teraz już nikogo nie obchodzi.

Oksymorony to świetny sposób na zabawę językiem i naukę nowych słów! Dzieci uwielbiają odkrywać język poprzez ciekawe konstrukcje i zabawne zwroty – a oksymorony idealnie się do tego nadają!

W Novakid nauka angielskiego to nie tylko gramatyka, ale przede wszystkim interaktywna zabawa, rozmowy i kontekstowe poznawanie języka. Dzieci uczą się poprzez piosenki, historyjki i ćwiczenia, które rozwijają ich naturalną ciekawość – a to oznacza, że zapamiętują nowe słowa o wiele szybciej.

Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko chłonęło angielski z przyjemnością, zapisz je na darmową lekcję próbną w Novakid i przekonaj się, jak działa skuteczna nauka przez zabawę!

Przeczytaj uważnie poniższe zadania i przetestuj swoją wiedzę. Trzymamy kciuki! 

Zadanie 1: Które słowo nie pasuje?