10 min Najlepsze polskie książki dla dzieci. Dlaczego warto je czytać z dziećmi?
10 najlepszych polskich książek dla młodszych dzieci (4-8 lat)
Poniżej znajdziesz 10 najlepszych polskich książek dla młodszych dzieci w wieku 4-8 lat. Wybierając książki dla tej grupy wiekowej, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów.
Przede wszystkim, książka powinna być dostosowana do etapu rozwoju dziecka – zarówno pod względem treści, jak i poziomu trudności języka. Historie powinny być angażujące i rozbudzać dziecięcą wyobraźnię, ale również mają być pouczające, pomagając dziecku w rozwoju emocjonalnym i społecznym. Książki dla dzieci w tym wieku mogą wprowadzać w świat wartości, takich jak przyjaźń, empatia, czy odwaga, a także stymulować ciekawość świata i chęć poznawania nowych rzeczy.
Dla młodszych czytelników niezwykle istotne są również piękne, kolorowe ilustracje, które pobudzają wyobraźnię i zachęcają do samodzielnego oglądania książki.
1. Pucio – Marta Galewska-Kustra
Seria książeczek o Puciu opowiada o przygodach małego chłopca, a przy okazji w przystępny sposób pomaga najmłodszym dzieciom rozwijać umiejętności językowe. Akcja toczy się w codziennych, znanych dzieciom sytuacjach, takich jak zabawa w domu, podróże z rodziną czy wyprawy na wieś. Książki te wspierają naukę mówienia, rozpoznawania dźwięków i rozwijanie słownictwa. Ważnym elementem jest rodzinna atmosfera, ciepło relacji między bohaterami oraz ich codzienne, bliskie dzieciom przygody. Seria ta uczy maluchy budowania więzi, empatii i rozwija ich ciekawość świata.
2. Kicia Kocia – Anita Głowińska
Kicia Kocia to mała kotka, której przygody skierowane są do najmłodszych dzieci, pomagając im zrozumieć otaczający świat. Akcja książeczek toczy się w znanych dzieciom miejscach, takich jak dom, plac zabaw, przedszkole czy sklepy. Kicia Kocia uczy dzieci radzenia sobie w codziennych sytuacjach, takich jak mycie zębów, gotowanie czy zabawa z przyjaciółmi. Poprzez proste historie, dzieci uczą się samodzielności, odpowiedzialności oraz współpracy z innymi. Wartością serii jest również ukazywanie ważnych emocji i relacji, takich jak przyjaźń, troska i wsparcie.
3. Tuwim dzieciom – Julian Tuwim
Zbiór wierszy Juliana Tuwima, takich jak „Lokomotywa”, „Ptasie radio” czy „Słoń Trąbalski”, to klasyka polskiej literatury dziecięcej. Akcja poszczególnych utworów rozgrywa się w fantastycznym, pełnym humoru świecie, gdzie pociągi mówią, a zwierzęta mają ludzkie cechy. Wiersze uczą dzieci rytmu, rymu i dźwięczności języka, jednocześnie rozwijając ich wyobraźnię. Każdy z utworów niesie ze sobą ważne wartości, takie jak szacunek dla innych, odwaga, uczciwość oraz życzliwość. Dzieci uczą się też, jak radzić sobie z różnymi emocjami i sytuacjami.
4. Brzechwa dzieciom – Jan Brzechwa
Książka „Brzechwa dzieciom” to zbiór znanych i uwielbianych wierszy, takich jak „Kaczka Dziwaczka”, „Leń” czy „Na straganie”. Akcja wierszy toczy się w świecie zwierząt, roślin i postaci z baśni, które przeżywają różne zabawne i pouczające przygody. Utwory Brzechwy są pełne humoru i gier słownych, a jednocześnie przekazują ważne lekcje o odpowiedzialności, pracowitości, szacunku dla innych oraz empatii. Te pełne wdzięku wiersze rozwijają w dzieciach wyobraźnię i pomagają im zrozumieć podstawowe zasady życia w społeczeństwie.
5. Plastusiowy pamiętnik – Maria Kownacka
Plastuś to mały, plastelinowy ludzik, który mieszka w piórniku małej dziewczynki o imieniu Tosia. Akcja książki rozgrywa się w szkole, gdzie Plastuś poznaje życie wśród innych przyborów szkolnych. Jego przygody pełne są humoru, ale także uczą dzieci odpowiedzialności za swoje rzeczy i dbania o porządek. Wartością tej książki jest także rozwijanie wyobraźni najmłodszych oraz pokazanie, jak ważna jest przyjaźń i współpraca. „Plastusiowy pamiętnik” kształtuje postawy empatii i odpowiedzialności za innych.
6. O krasnoludkach i sierotce Marysi – Maria Konopnicka
To baśń opowiadająca o przygodach krasnoludków, które pomagają sierotce Marysi. Akcja rozgrywa się w malowniczych polskich lasach, łąkach i wioskach, gdzie krasnoludki przeżywają liczne przygody. Książka uczy wartości takich jak pomoc słabszym, dobroć, uczciwość oraz szacunek dla przyrody. Baśń Konopnickiej rozwija dziecięcą wyobraźnię i wrażliwość na piękno otaczającego świata, a także przypomina o konieczności wspierania innych w potrzebie.
7. Pan Maluśkiewicz i wieloryb – Julian Tuwim
„Pan Maluśkiewicz i wieloryb” to krótka, zabawna opowieść o małym człowieczku, który postanawia zobaczyć ogromnego wieloryba. Akcja toczy się na morzu, gdzie Pan Maluśkiewicz wyrusza w podróż na skorupie żółwia. Książeczka uczy dzieci wytrwałości w dążeniu do celu, odwagi oraz tego, że warto realizować nawet najśmielsze marzenia. Tuwim poprzez humor i lekkość przekazu wprowadza najmłodszych w świat przygód i niezwykłych wypraw, zachęcając do odkrywania świata.
8. Detektyw Pozytywka – Grzegorz Kasdepke
Seria o Detektywie Pozytywce to przygody sympatycznego i pomysłowego detektywa, który rozwiązuje zagadki dla dzieci. Akcja toczy się w mieście, a Detektyw Pozytywka pomaga mieszkańcom osiedla w rozwiązywaniu codziennych problemów i tajemnic. Książka uczy dzieci logicznego myślenia, dedukcji oraz jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami. Poprzez humor i ciekawe zagadki, dzieci rozwijają umiejętności analityczne, a także uczą się współpracy i pomocy innym.
9. O psie, który jeździł koleją – Roman Pisarski
To wzruszająca opowieść oparta na prawdziwej historii psa Lampo, który samodzielnie podróżował pociągami po Włoszech. Akcja książki toczy się głównie na stacjach kolejowych, gdzie pies zyskuje przyjaciół wśród kolejarzy i pasażerów. Książka uczy dzieci wierności, przyjaźni oraz oddania, pokazując, jak silne mogą być więzi między człowiekiem a zwierzęciem. Jest to opowieść o miłości, lojalności i poświęceniu, która rozwija w dzieciach empatię i wrażliwość na potrzeby innych.
10. Afryka Kazika – Łukasz Wierzbicki
„Afryka Kazika” to opowieść oparta na prawdziwych podróżach Kazimierza Nowaka, który na rowerze przemierzał Afrykę w latach 30. XX wieku. Akcja książki toczy się w różnych zakątkach Afryki, gdzie Kazik spotyka różne kultury, zwierzęta i przyrodę. Książka rozwija ciekawość świata, uczy tolerancji, otwartości na inne kultury oraz szacunku dla różnorodności. Dzieci poznają egzotyczne kraje, jednocześnie ucząc się wytrwałości, odwagi oraz wartości podróżowania i odkrywania nowych miejsc.
10 najlepszych polskich książek dla starszych dzieci i nastolatków (8-12 lat)
Teraz czas na 10 najlepszych polskich książek dla starszych dzieci w wieku 8-12 lat. Wybierając książki dla tej grupy wiekowej, warto zwrócić uwagę na to, że starsze dzieci, szukając samodzielnie książek, często zwracają uwagę na fabułę pełną przygód, intrygujące postaci oraz dynamiczną akcję, która przyciągnie ich uwagę. Ważne są również wątki, z którymi mogą się identyfikować – od problemów przyjaźni, po zmagania z wyzwaniami dorastania.
Dobrze, jeśli książka rozwija wyobraźnię, ale jednocześnie porusza istotne tematy takie jak odwaga, lojalność, empatia czy szacunek dla innych. Warto również kierować się poziomem trudności języka oraz tym, czy książka skłania do refleksji i rozwija zdolność krytycznego myślenia.
11. Akademia pana Kleksa – Jan Brzechwa
„Akademia pana Kleksa” to fantastyczna opowieść o niezwykłej szkole prowadzonej przez ekscentrycznego Pana Kleksa. Akcja toczy się w tajemniczym gmachu Akademii, gdzie uczniowie uczą się niecodziennych rzeczy, takich jak latanie czy zmniejszanie przedmiotów. Książka rozwija wyobraźnię dzieci, a także uczy otwartości na różnorodność i akceptację własnej inności. W szczególności mocno akcentowane są wartości takie jak kreatywność, przyjaźń i odwaga w podejmowaniu wyzwań. Pan Kleks pokazuje, że nauka może być przyjemna i pełna przygód, a szkoła nie musi być nudna.
12. Felix, Net i Nika – Rafał Kosik
Seria o Felixie, Necie i Nice to przygody trójki przyjaciół, którzy rozwiązują tajemnice i stawiają czoła niesamowitym wyzwaniom. Akcja książek toczy się we współczesnym świecie, pełnym nowoczesnych technologii i naukowych zagadek. Wartości, które książka przekazuje, to przede wszystkim siła przyjaźni, współpraca i odwaga. Młodzi czytelnicy mogą się utożsamiać z bohaterami, którzy, mimo niezwykłych sytuacji, borykają się z typowymi problemami dorastania. Seria rozwija logiczne myślenie i ciekawość świata. To świetny wstęp do świata science fiction dla młodzieży.
13. Buba – Barbara Kosmowska
„Buba” to opowieść o nastolatce, która zmaga się z trudnościami dorastania i relacjami rodzinnymi. Akcja książki rozgrywa się we współczesnym, miejskim środowisku, a bohaterka musi radzić sobie z codziennymi problemami, takimi jak brak uwagi rodziców, zawirowania w przyjaźniach i pierwsze miłości. Książka porusza ważne tematy emocjonalne i rodzinne, ucząc młodych czytelników empatii, zrozumienia dla innych oraz tego, jak radzić sobie z przeciwnościami. To pełna humoru, ale także refleksji opowieść o dorastaniu.
14. Pan Samochodzik – Zbigniew Nienacki
„Pan Samochodzik” to seria przygodowych książek, w których tytułowy bohater, muzealnik i detektyw, rozwiązuje zagadki związane z historią i sztuką. Akcja książek toczy się w różnych miejscach, głównie w Polsce, gdzie Pan Samochodzik podróżuje swoim niezwykłym pojazdem. Książki rozwijają ciekawość historyczną i uczą młodych czytelników znaczenia dziedzictwa kulturowego. Ważne wartości to odwaga, uczciwość oraz potrzeba zgłębiania wiedzy. Seria ta zachęca do rozwijania pasji i odkrywania tajemnic przeszłości.
15. Rodzina Monet – Weronika Marczak
„Rodzina Monet” to współczesna saga, która skupia się na losach nastoletniej Hailie Monet, która po stracie matki musi zamieszkać z pięcioma starszymi braćmi. Akcja toczy się we współczesności, w wielkim domu pełnym sekretów i trudnych relacji. Książka porusza kwestie rodzinnych więzi, odpowiedzialności i dorastania w trudnych okolicznościach. Uczy młodych czytelników siły rodziny, lojalności oraz tego, jak radzić sobie z emocjami i przeciwnościami losu. Seria jest popularna wśród młodzieży dzięki realistycznemu przedstawieniu relacji międzyludzkich.
16. Król Maciuś Pierwszy – Janusz Korczak
„Król Maciuś Pierwszy” to opowieść o małym chłopcu, który nagle zostaje królem i stara się rządzić swoim krajem najlepiej, jak potrafi. Akcja książki toczy się w fikcyjnym królestwie, gdzie Maciuś musi stawić czoła wyzwaniom dorosłego świata, mimo że jest jeszcze dzieckiem. Książka uczy odpowiedzialności, empatii oraz trudnych wyborów, jakie niesie za sobą władza. Janusz Korczak wplata w fabułę głębokie przesłania o potrzebie zrozumienia dzieci i o tym, jak świat dorosłych często bywa zbyt skomplikowany dla młodych ludzi.
17. Karolcia – Maria Krüger
„Karolcia” to historia dziewczynki, która znajduje magiczny niebieski koralik spełniający życzenia. Akcja toczy się we współczesnym, miejskim otoczeniu, gdzie Karolcia przeżywa niezwykłe przygody dzięki swoim życzeniom. Książka rozwija wyobraźnię dzieci, a także uczy odpowiedzialności za własne decyzje i konsekwencji podejmowanych działań. Wartości, które niesie ta opowieść, to przyjaźń, dobroć oraz umiejętność podejmowania mądrych wyborów. Magiczne elementy przyciągają młodych czytelników, a jednocześnie skłaniają do refleksji.
18. Jeżycjada – Małgorzata Musierowicz
„Jeżycjada” to wielotomowa saga o rodzinie Borejków, której życie toczy się w Poznaniu. Akcja książek toczy się na przestrzeni lat, ukazując codzienne problemy i radości członków rodziny oraz ich przyjaciół. Książki te uczą wartości rodzinnych, szacunku dla innych oraz ciepła rodzinnych więzi. Młodzi czytelnicy mogą identyfikować się z postaciami zmagającymi się z wyzwaniami dorastania, miłości czy przyjaźni. „Jeżycjada” łączy humor z poważnymi tematami, takimi jak odpowiedzialność, wytrwałość i wierność swoim ideałom.
19. Szatan z siódmej klasy – Kornel Makuszyński
„Szatan z siódmej klasy” to opowieść o inteligentnym i sprytnym chłopcu, Adasiu Cisowskim, który pomaga swojemu nauczycielowi rozwiązać zagadkę historyczną. Akcja toczy się w szkole oraz w dworku na wsi, gdzie Adaś odkrywa tajemnice sprzed lat. Książka uczy logicznego myślenia, rozwiązywania problemów oraz odpowiedzialności. Młodzi czytelnicy uczą się, jak przyjaźń, lojalność i odwaga mogą pomóc w pokonywaniu trudności. Jest to także lekcja o szacunku do wiedzy i nauki.
20. Ten obcy – Irena Jurgielewiczowa
„Ten obcy” to opowieść o grupie przyjaciół, którzy spotykają tajemniczego chłopca, Zenka, ukrywającego się na wyspie. Akcja książki toczy się na polskiej wsi, gdzie dzieci, mimo początkowych oporów, zaprzyjaźniają się z Zenkiem. Książka porusza ważne tematy, takie jak empatia, zrozumienie dla innych oraz radzenie sobie z trudnymi emocjami. Wartości, które niesie ta opowieść, to współczucie, odpowiedzialność i pomoc innym w potrzebie. Jest to także książka o zawiłościach przyjaźni i dorastaniu, pokazująca, jak ważne są relacje międzyludzkie.
Dlaczego warto zachęcać dzieci i młodzież do czytania polskiej literatury?
Polska literatura dziecięca oferuje jedyne w swoim rodzaju historie, które rozwijają wyobraźnię najmłodszych czytelników, a także przekazują ważne i wartościowe treści. Co ważne, rodzima literatura wcale nie odstaje poziomem od twórczości takich autorów jak Astrid Lindgren, J.K. Rowling czy Frances Hodgson Burnett, a polscy pisarze i ilustratorzy tworzą inspirujące książki, które rozbudzają w dzieciach miłość do czytania.
W celach promowania czytelnictwa w Polsce wśród dzieci i młodzieży powstała akcja „Cała Polska czyta dzieciom”. Ma ona na celu zaszczepienie w najmłodszych nawyku regularnego czytania oraz promowanie literatury wśród rodziców i dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ statystyki niestety pokazują, że dorosły Polak czyta średnio rocznie zaledwie kilka książek – w 2022 roku wynik ten wynosił 1,9 książki na osobę. To zdecydowanie za mało, aby rozwijać ciekawość, wyobraźnię i zdolności poznawcze, dlatego zdecydowanie należy od najwcześniejszych lat uzupełniać biblioteczkę dziecka o polskie książki, które rozwijają nie tylko umiejętności językowe, ale i system wartości.
Co ciekawe, literatura to nie tylko sposób na rozwijanie wyobraźni i empatii, ale także doskonała okazja do nauki języków obcych, w tym języka angielskiego. Znajomość angielskiego sprzyja odkrywaniu nowych treści, przygód i poszerzaniu horyzontów światopoglądowych, ponieważ otwiera dostęp do literatury, filmów i materiałów edukacyjnych z całego świata.
Warto zapisać dziecko na lekcje angielskiego online w Novakid, gdzie nauka prowadzona jest przez native speakerów. Zajęcia w formie zabawy są dopasowane do wieku i poziomu ucznia, co sprawia, że nauka jest efektywna i przyjemna. Pierwsza lekcja próbna jest całkowicie darmowa, co pozwala sprawdzić, jak dziecko radzi sobie z nauką i czy taka forma zajęć mu odpowiada. Zachęcamy do wypróbowania programu angielski od podstaw już dziś.
Czy artykuł był inspirujący?
