10 min Mowa zależna w języku angielskim (reported speech, indirect speech) i mowa niezależna (direct speech) to dwa sposoby relacjonowania wypowiedzi innych osób. W mowie niezależnej cytujemy dokładnie to, co ktoś powiedział, używając cudzysłowów. W mowie zależnej przekształcamy wypowiedź tak, aby pasowała do kontekstu, w którym ją relacjonujemy.
Mowa zależna w języku angielskim służy do przekazywania tego, co ktoś powiedział, ale bez cytowania dokładnych słów. Natomiast mowa niezależna polega na dokładnym cytowaniu słów wypowiedzianych przez osobę. Na poniższym przykładzie widać, jaka zachodzi transformacja podczas tworzenia mowy zależnej z niezależnej i jak wygląda porównanie mowy zależnej i niezależnej:
Mowa niezależna (direct speech):
- He said, „I am going to the store.” (On powiedział: „Idę do sklepu.”)
Mowa zależna (reported speech):
- He said that he was going to the store. (On powiedział, że idzie do sklepu.)
W przypadku mowy zależnej używamy słowa „that” i często zmieniamy czas gramatyczny (choć „that” nie jest zawsze obowiązkowe).
Obydwa typy mowy są używane, gdy chcemy odpowiedzieć na pytanie: „Co on/ona powiedział(a)?” O ile użycie mowy niezależnej nie wymaga od nas dodatkowego przekształcania wypowiedzi rozmówcy, o tyle, aby przekazywać komunikat w mowie niezależnej, trzeba znać kilka zasad gramatycznych, m.in. czasy w języku angielskim, następstwo czasów oraz zmieniony szyk zdania.
Jak używać mowy zależnej w języku angielskim?
W języku angielskim, aby używać mowy zależnej, najczęściej zaczynamy od wprowadzającego czasownika (np. „He said”), dodajemy „that” (choć nie zawsze jest to konieczne), a następnie zmieniamy czas gramatyczny, czasowniki modalne i inne elementy zdania zgodnie z regułami następstwa czasów.
Mowa zależna w języku angielskim stanowi wyzwanie dla wielu uczących się tego języka. Aby zrozumieć lepiej jej działanie, ważne jest, aby wiedzieć, jak przekształcić zdania z mowy niezależnej na zdania w mowie zależnej. Poniżej znajdziesz najważniejsze zasady.
Mowa zależna konstrukcja zdania
Standardowa konstrukcja w mowie zależnej zaczyna się od wprowadzenia (np. „He said that”), po którym następuje zdanie podległe, w którym często zachodzą zmiany gramatyczne. Najważniejszą zmianą jest przeważnie tzw. „następstwo czasów” – jeżeli zdanie wprowadzające jest w czasie teraźniejszym, to czas w zdaniu podległym również się zmienia na formę przeszłą. Na przykład, „He is working” w mowie zależnej zmieni się na „He said that he was working.”.
Kilka przykładów zdań twierdzących z następstwem czasów znajduje się poniżej:
- „I am tired” → He said that he was tired. (On powiedział, że jest zmęczony.)
- „She will come” → She said that she would come. (Ona powiedziała, że przyjdzie.)
- „They have finished” → They said that they had finished. (Oni powiedzieli, że skończyli.)
- „You can go” → He said that you could go. (On powiedział, że możesz iść.)
- „We are eating” → They said that they were eating. (Oni powiedzieli, że jedzą.)
Tworzenie pytań w mowie zależnej
W mowie zależnej pytania przekształcają się w taki sposób, który eliminuje bezpośrednie pytanie. Przykładowo:
- „Is she coming?” → He asked if she was coming. (On zapytał, czy ona przyjdzie.)
- „What is your name?” → She asked what my name was. (Ona zapytała, jak mam na imię.)
- „Where do you live?” → He asked where I lived. (On zapytał, gdzie mieszkam.)
- „Can you help?” → She asked if you could help. (Ona zapytała, czy możesz pomóc.)
- „Will it rain?” → He asked if it would rain. (On zapytał, czy będzie padać.)
Tworzenie przeczeń w mowie zależnej
Przeczenia również ulegają zmianom w mowie zależnej. Również mamy tu do czynienia z następstwem czasów.
- „I don’t know” → She said that she didn’t know. (Ona powiedziała, że nie wie.)
- „I won’t go” → He said that he wouldn’t go. (On powiedział, że nie pójdzie.)
- „She isn’t eating” → He said that she wasn’t eating. (On powiedział, że ona nie je.)
- „They can’t come” → She said that they couldn’t come. (Ona powiedziała, że oni nie mogą przyjść.)
- „You shouldn’t do that” → He said that you shouldn’t do that. (On powiedział, że nie powinieneś tego robić.)
Porównanie mowy zależnej i niezależnej
Kluczowa różnica między mową zależną a niezależną polega na tym, że mowa zależna daje nam więcej swobody w konstrukcji zdania i pozwala na wprowadzenie własnych interpretacji, podczas gdy mowa niezależna jest dosłownym odzwierciedleniem czyjejś wypowiedzi, podawanej zwykle w cudzysłowie.
Na czym polega następstwo czasów w języku angielskim?
W mowie zależnej, czas gramatyczny zwykle się zmienia: czas teraźniejszy staje się czasem przeszłym, a czas przyszły – warunkowym. Zmiany zachodzą również dla czasowników modalnych („can” na „could”, „will” na „would”), przysłówków czasu i miejsca („here” na „there”, „now” na „then”), oraz zaimków dzierżawczych („my” na „his/her”). W tabelach poniżej znajdziesz przykłady takich transformacji.
W mowie zależnej, czas użyty w zdaniu nadrzędnym wpływa na formę czasową w zdaniu podległym. Poniżej przedstawiono tabelę, która ilustruje, jak różne czasy, czasowniki modalne i przysłówki zmieniają się w mowie zależnej.
| Czas w zdaniu pierwotnym | Czas w mowie zależnej | Przykład w zdaniu pierwotnym | Przykład w mowie zależnej |
| Present Simple | Past Simple | „I eat apples.” | „He said he ate apples.” |
| Present Continuous | Past Continuous | „I am eating apples.” | „He said he was eating apples.” |
| Present Perfect | Past Perfect | „I have eaten apples.” | „He said he had eaten apples.” |
| Present Perfect Continuous | Past Perfect Continuous | „I have been eating apples.” | „He said he had been eating apples.” |
| Past Simple | Past Perfect | „I ate apples.” | „He said he had eaten apples.” |
| Past Continuous | Past Perfect Continuous | „I was eating apples.” | „He said he had been eating apples.” |
| Future Simple | would + infinitive | „I will eat apples.” | „He said he would eat apples.” |
| Future Continuous | would be + ing | „I will be eating apples.” | „He said he would be eating apples.” |
| Future Perfect | would have + III form | „I will have eaten apples.” | „He said he would have eaten apples.” |
| Future Perfect Continuous | would have been + ing | „I will have been eating apples.” | „He said he would have been eating apples.” |
| First Conditional | Second Conditional | „If it rains, I’ll stay home.” | „He said if it rained, he would stay home.” |
Uwaga wyjątek: brak zmiany czasu:
Podczas nauki języka angielskiego należy pamiętać, że czasy Past Perfect, Past Perfect Continuous oraz zdania warunkowe II i III typu nie ulegają zmianie w mowie zależnej.
| Czas w zdaniu pierwotnym | Czas w mowie zależnej | Przykład w zdaniu pierwotnym | Przykład w mowie zależnej |
| Past Perfect | Past Perfect | „I had eaten apples.” | „He said he had eaten apples.” |
| Past Perfect Continuous | Past Perfect Continuous | „I had been eating apples.” | „He said he had been eating apples.” |
| Second Conditional | Second Conditional | „If it rained, I would stay home.” | „He said if it rained, he would stay home.” |
| Third Conditional | Third Conditional | „If it had rained, I would have stayed home.” | „He said if it had rained, he would have stayed home.” |
Zmiana czasowników modalnych:
| Czasownik modalny w zdaniu pierwotnym | Czasownik modalny w mowie zależnej | Przykład w zdaniu pierwotnym | Przykład w mowie zależnej |
| can | could/would be able to | „I can swim.” | „He said he could swim.” |
| may | might/could | „I may come.” | „He said he might come.” |
| must/have to | had to | „I must go.” | „He said he had to go.” |
| shall | should/would | „Shall we dance?” | „He asked if we should dance.” |
Czasowniki i wyrażenia takie jak might, should, ought to, would, could, mustn’t, needn’t, had better, used to nie ulegają zmianie w mowie zależnej.
Zaimki w mowie zależnej
Zaimek to część mowy, która zastępuje rzeczownik w zdaniu, umożliwiając unikanie jego powtarzania i nadając zdaniu większą płynność. W języku angielskim mamy różne typy zaimków, takie jak zaimek osobowy („he”, „she”, „it”), zaimek dzierżawczy („his”, „her”, „its”), zaimek wskazujący („this”, „that”), zaimek względny („who”, „which”, „that”) i inne. Każdy z nich pełni określoną funkcję w zdaniu i ma swoje zasady użycia.
Zaimki i przymiotniki dzierżawcze zmieniamy w mowie zależnej zgodnie z kontekstem i logiką:
- „I” na „he” lub „she”
- „you” na „I” lub „we”
- „we” na „they”
Określniki czasu i miejsca również mogą ulec zmianie:
- „here” na „there”
- „this” na „the/that”
- „these” na „the/those”
- „ago” na „before”
- „tomorrow” na „the next day, the following day”
- „yesterday” na „the day before, the previous day”
- „today” na „that day”
- „tonight” na „that night”
Jeśli chcesz mieć pod ręką pełną tabelę zmian wynikających z następstwa czasów w mowie zależnej w czasach, czasownikach, przysłówkach i zaimkach w języku angielskim, pobierz przejrzystą tabelę – ściągę, w formacie PDF. Nauka następstwa czasów z taką pomocą naukową będzie o wiele łatwiejsza!
Czasowniki mowy zależnej – Reported Verbs
Czasowniki mowy zależnej, znane jako „Reported Verbs”, pełnią bardzo istotną rolę w konstrukcjach zdań opisujących wypowiedzi innych osób. Stosuje się je głównie wtedy, gdy chcemy zrelacjonować, co ktoś powiedział, ale nie chcemy tego robić w sposób dosłowny. W zależności od kontekstu i znaczenia zdania, różne czasowniki mowy zależnej łączą się z różnymi formami gramatycznymi.
Rodzaje czasowników mowy zależnej znajdują się poniżej:
1. Czasowniki, które wymagają formy gerundium: Niektóre czasowniki, takie jak „admit”, „deny” czy „suggest”, wymagają po sobie użycia gerundium.
- Przykład: He admitted stealing the money. (Przyznał się do kradzieży pieniędzy.)
2. Czasowniki, które łączą się z bezokolicznikiem: Inne czasowniki, takie jak „agree”, „offer” czy „promise”, wymagają po sobie bezokolicznika.
- Przykład: She agreed to help us. (Zgodziła się nam pomóc.)
3. Czasowniki, które wprowadzają that-clause: Część czasowników, jak „say”, „claim” czy „think”, może być połączona z klauzulą wprowadzaną przez „that”.
- Przykład: She said that she was tired. (Powiedziała, że jest zmęczona.)
Tutaj znajdują się przykłady czasowników mowy zależnej:
- „Admit” i „suggest” to przykłady czasowników, które często łączą się z gerundium.
- „Agree” i „promise” to czasowniki, które zwykle łączą się z bezokolicznikiem.
- „Say”, „tell” i „claim” to czasowniki, które można łączyć z klauzulą wprowadzaną przez „that”.
Opanowanie tych zasad posługiwania się niektórymi czasownikami w mowie zależnej, pozwoli na bardziej precyzyjne i naturalne użycie języka angielskiego, zwłaszcza w sytuacji relacjonowania wypowiedzi innych osób. A to podczas codziennego używania języka angielskiego zdarza się często, dlatego warto ćwiczyć używanie gramatyki angielskiej w praktyce, np. podczas rozmów z native spea
Reported speech ćwiczenia na mowę zależną w języku angielskim
Wykonaj poniższe ćwiczenia, aby utrwalić wiedzę o mowie zależnej angielskiej i przekształceniach zdań z mowy niezależnej w mowę zależną.
Mamy nadzieję, że nasze reported speech zadania pomogą Ci opanować zamianę zdań z mowy niezależnej na zależną, zapamiętać jak wygląda mowa zależna oraz poprawnie zapisać szyk zdania twierdzącego i reported questions w języku angielskim. Nie zapomnij o poprawnej formie reporting verbs i o zasadach następstwa czasów polegających np. na zamianie zdania w czasie Present Simple na Past Simple. Koniecznie pobierz też nasz PDF ze ściągą z następstwa czasów!
Czy ten wpis był pomocny?
