Liczba mnoga w języku angielskim: zastosowanie, zasady tworzenia i  wyjątki

Liczba mnoga (plural) w języku angielskim odnosi się do formy rzeczownika, która oznacza więcej niż jeden przedmiot, osobę lub zjawisko. W przeciwieństwie do liczby pojedynczej (singular), która odnosi się do jednego przedmiotu, osoby lub zjawiska, liczba mnoga wskazuje na większą ilość.

W języku angielskim podstawową różnicą między liczbą pojedynczą a mnogą jest końcówka rzeczownika. Najczęściej liczba mnoga tworzona jest przez dodanie do rzeczownika końcówki „-s” lub „-es”. Przykłady to:

• Singular: cat | Plural: cats
• Singular: box | Plural: boxes

Jednak istnieją także inne sposoby tworzenia liczby mnogiej oraz liczne wyjątki, które są charakterystyczne dla tego języka.

Liczba mnoga w języku angielskim jest używana do opisywania więcej niż jednej jednostki w kontekście:

1. Rzeczowników policzalnych: Stosujemy liczbę mnogą, gdy mówimy o rzeczach, które można policzyć.

• Przykład: „There are three books on the table.”

2. Oznaczania grup ludzi lub rzeczy: Używamy liczby mnogiej, gdy opisujemy grupy ludzi, zwierząt lub przedmiotów.

• Przykład: „The students are in the classroom.”

3. W kontekstach ogólnych: Często liczba mnoga jest używana w kontekście ogólnym, aby mówić o pewnych kategoriach rzeczy.

• Przykład: „Cars are faster than bikes.”

4. W liczbie mnogiej wyrażeń idiomatycznych: Pewne wyrażenia w języku angielskim zawsze używają liczby mnogiej.

• Przykład: „In good spirits.”

W języku angielskim tworzenie liczby mnogiej rzeczowników jest procesem opartym na kilku kluczowych zasadach. Rzeczowniki w liczbie mnogiej zazwyczaj różnią się od ich odpowiedników w liczbie pojedynczej poprzez dodanie określonych końcówek lub zmianę ortograficzną.

Dodawanie „-s” do rzeczowników

Najbardziej podstawowym sposobem tworzenia liczby mnogiej w języku angielskim jest dodanie końcówki „-s” do rzeczownika w formie liczby pojedynczej. Ta zasada dotyczy większości rzeczowników i jest stosowana, gdy rzeczownik kończy się na dowolną literę, z wyjątkiem tych, które wymagają bardziej specyficznych zmian (jak „-x”, „-s”, „-sh”, „-ch”, czy „-z”).

Przykłady:

• book → books
• car → cars
• dog → dogs

Ta zasada jest wyjątkowo prosta i obejmuje dużą liczbę rzeczowników, co czyni ją jednym z najłatwiejszych elementów do opanowania w nauce języka angielskiego.

Dodawanie „-es” do rzeczowników kończących się na s, x, z, ch, sh

Gdy rzeczownik w liczbie pojedynczej kończy się na jedną z końcówek „-s”, „-x”, „-z”, „-ch” lub „-sh”, liczba mnoga tworzona jest przez dodanie końcówki „-es”. Jest to konieczne, aby ułatwić wymowę, ponieważ dodanie samego „-s” sprawiałoby trudności fonetyczne.

Przykłady:

1. Końcówka „-s”:

• bus → buses
• glass → glasses

2. Końcówka „-x”:

• box → boxes
• fox → foxes

3. Końcówka „-z”:

• quiz → quizzes
• waltz → waltzes

4. Końcówka „-ch”:

• church → churches
• watch → watches

5. Końcówka „-sh”:

• wish → wishes
• brush → brushes

Dodanie końcówki „-es” do tych rzeczowników pozwala na płynne i naturalne wymawianie form liczby mnogiej, co jest niezbędne dla poprawnej komunikacji w języku angielskim.

Zmiany ortograficzne w przypadku rzeczowników kończących się na -y

W języku angielskim rzeczowniki, które kończą się na „-y”, mogą wymagać zmiany ortograficznej przy tworzeniu liczby mnogiej. Zasada ta zależy od tego, jaka litera poprzedza końcówkę „-y”.

Zasady i przykłady:

1. Spółgłoska przed „-y”:
Gdy rzeczownik w liczbie pojedynczej kończy się na spółgłoskę + „y”, w liczbie mnogiej „y” zamienia się na „-ies”.

Przykłady:

• city → cities
• baby → babies
• country → countries

W tej zasadzie „y” jest zamieniane na „ies”, co tworzy płynną i poprawną formę liczby mnogiej.

2. Samogłoska przed „-y”:
Jeśli przed „y” stoi samogłoska, liczba mnoga tworzona jest przez dodanie końcówki „-s” bez zmiany „y”. W takim przypadku nie ma potrzeby zmiany ortograficznej.

Przykłady:

• toy → toys
• key → keys
• day → days

Tutaj „y” pozostaje niezmienione, a dodanie „-s” tworzy liczbę mnogą.

Rzeczowniki zakończone na -f lub -fe

W języku angielskim rzeczowniki zakończone na „-f” lub „-fe” często tworzą liczbę mnogą poprzez zmianę końcówki „-f” lub „-fe” na „-ves”. Jest to jedna z wyjątkowych zasad tworzenia liczby mnogiej i nie dotyczy wszystkich rzeczowników z tymi końcówkami, dlatego warto zapamiętać, które słowa podlegają tej regule.

Zasady i przykłady:

1. Zmiana „-f” lub „-fe” na „-ves”: W przypadku wielu rzeczowników zakończonych na „-f” lub „-fe”, aby utworzyć liczbę mnogą, końcówka ta zamienia się na „-ves”.

Przykłady:

• knife → knives
• leaf → leaves
• wolf → wolves
• wife → wives
• life → lives

2. Rzeczowniki, które tworzą liczbę mnogą poprzez dodanie „-s”: Istnieją także rzeczowniki zakończone na „-f” lub „-fe”, które tworzą liczbę mnogą w sposób regularny, przez dodanie końcówki „-s” bez zmiany „-f” lub „-fe”.

Przykłady:

• roof → roofs
• belief → beliefs
• chef → chefs
• cliff → cliffs

Rzeczowniki złożone

Rzeczowniki złożone (compound nouns) to rzeczowniki, które składają się z dwóch lub więcej słów połączonych w jedną całość, często tworząc nowe znaczenie. Tworzenie liczby mnogiej tych rzeczowników może być skomplikowane, ponieważ nie zawsze wystarczy po prostu dodać „-s” na końcu całej frazy. W zależności od struktury rzeczownika złożonego, różne zasady mają zastosowanie.

Zasady i przykłady:

1. Dodawanie „-s” do głównego rzeczownika:
W przypadku rzeczowników złożonych, które składają się z dwóch słów, liczba mnoga jest najczęściej tworzona przez dodanie końcówki „-s” do głównego, znaczącego rzeczownika (części określanej jako „head noun”).

Przykłady:

• mother-in-law → mothers-in-law (głównym rzeczownikiem jest „mother”)
• passer-by → passers-by (głównym rzeczownikiem jest „passer”)
• attorney general → attorneys general (głównym rzeczownikiem jest „attorney”)

2. Dodawanie „-s” na końcu całego wyrażenia:
W niektórych przypadkach, gdy rzeczownik złożony jest bardziej zintegrowany (tj. nie ma wyraźnego „head noun”), liczba mnoga tworzona jest przez dodanie „-s” na końcu całej frazy.

Przykłady:

• breakdown → breakdowns
• girlfriend → girlfriends
• snowman → snowmen

3. Złożone rzeczowniki pisane razem:
W przypadku rzeczowników złożonych, które są pisane jako jedno słowo, liczba mnoga najczęściej tworzona jest przez dodanie końcówki „-s” na końcu całego słowa.

Przykłady:

• toothbrush → toothbrushes
• notebook → notebooks
• handbag → handbags

4. Złożone rzeczowniki w formie liczby mnogiej:
W przypadku niektórych rzeczowników złożonych, oba elementy mogą przyjąć formę liczby mnogiej, chociaż jest to rzadkie i często zależy od kontekstu lub konkretnego użycia.

Przykład:

• man-servant → men-servants

Rzeczowniki zbiorowe (collective nouns)

Rzeczowniki zbiorowe (collective nouns) to rzeczowniki, które odnoszą się do grupy ludzi, zwierząt, rzeczy lub innych jednostek traktowanych jako całość. W języku angielskim są one wyjątkowe, ponieważ mogą być używane zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej, w zależności od kontekstu i tego, jak dana grupa jest postrzegana — jako jedna jednostka czy jako zbiór indywidualnych elementów.

Zasady użycia rzeczowników zbiorowych:

1. Rzeczowniki zbiorowe jako liczba pojedyncza:
Gdy rzeczownik zbiorowy jest używany, aby odnieść się do grupy jako jednego, niepodzielnego bytu, stosuje się formę liczby pojedynczej. W takich przypadkach również czasowniki są w liczbie pojedynczej.

Przykłady:

• The team is winning the game.
  (Zespół jest traktowany jako jedna jednostka.)
• The family has a long history.
  (Rodzina jako całość.)

2. Rzeczowniki zbiorowe jako liczba mnoga:
Kiedy rzeczownik zbiorowy odnosi się do grupy jako zbioru indywidualnych członków, można użyć liczby mnogiej. W takim przypadku czasowniki również są w liczbie mnogiej.

Przykłady:

• The team are arguing among themselves.
  (Członkowie zespołu są traktowani jako indywidualne osoby.)
• The family are each responsible for different tasks.
  (Każdy członek rodziny jest odpowiedzialny za inne zadania.)

3. Różnice regionalne:
W języku angielskim istnieją różnice regionalne w użyciu rzeczowników zbiorowych. W brytyjskim angielskim rzeczowniki zbiorowe są częściej traktowane jako liczba mnoga, podczas gdy w amerykańskim angielskim zazwyczaj stosuje się liczbę pojedynczą.

Przykłady:

• British English:
  The company are launching a new product.
  (Firma jako zespół ludzi.)
• American English:
  The company is launching a new product.
  (Firma jako jeden podmiot.)

4. Najczęściej używane rzeczowniki zbiorowe:
Oto kilka powszechnie używanych rzeczowników zbiorowych:

• team (zespół)
• family (rodzina)
• group (grupa)
• committee (komitet)
• audience (publiczność)
• government (rząd)

Tworzenie liczby mnogiej w języku angielskim zazwyczaj podlega standardowym regułom, które omówiliśmy powyżej. Istnieją jednak wyjątki, które nie wpisują się w te podstawowe zasady. W szczególności warto zwrócić uwagę na trzy grupy rzeczowników: rzeczowniki nieregularne, rzeczowniki, które nie zmieniają swojej formy w liczbie mnogiej, oraz rzeczowniki z liczbą mnogą pochodzenia łacińskiego lub greckiego. Sprawdź, kiedy będziemy tworzyć nieregularną liczbę mnogą:

Rzeczowniki nieregularne

Rzeczowniki nieregularne w angielskim to grupa rzeczowników, które nie tworzą liczby mnogiej według standardowych zasad dodawania końcówek „-s” lub „-es”. Zamiast tego, zmieniają swoją formę w sposób nieprzewidywalny, często poprzez zmianę wewnętrznej samogłoski, dodanie lub zmianę końcówki, albo inną modyfikację. Ponieważ nie ma jednej, uniwersalnej reguły dotyczącej tych rzeczowników, każdą formę trzeba zapamiętać osobno.

Przykłady rzeczowników nieregularnych:

1. Zmiana wewnętrznej samogłoski:

• man → men
• woman → women
• foot → feet
• tooth → teeth
• goose → geese

2. Dodanie końcówki lub zmiana formy:

• child → children
• ox → oxen

3. Całkowita zmiana formy:

• mouse → mice
• louse → lice

4. Rzeczowniki, które mają zarówno regularne, jak i nieregularne formy: Niektóre rzeczowniki mają zarówno nieregularną, jak i regularną formę liczby mnogiej, chociaż jedna z form może być bardziej powszechnie używana.

• cactus → cacti lub cactuses
• focus → foci lub focuses

Rzeczowniki, które nie zmieniają swojej formy

W języku angielskim istnieje grupa rzeczowników, które mają tę samą formę zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej. Te rzeczowniki są wyjątkowe, ponieważ ich forma nie ulega zmianie, niezależnie od tego, czy mówimy o jednym obiekcie, czy o wielu. Takie rzeczowniki często odnoszą się do zwierząt, gatunków, jednostek miar, a także niektórych przedmiotów.

Przykłady rzeczowników, które nie zmieniają swojej formy:

1. Zwierzęta:

• sheep → sheep
• deer → deer
• fish → fish (choć forma fishes jest również poprawna, szczególnie gdy mówimy o różnych gatunkach)
• species → species

2. Pojęcia i zjawiska:

• series → series
• species → species
• aircraft → aircraft

3. Jednostki miar i sprzęt:

• headquarters → headquarters
• crossroads → crossroads
• means → means (np. a means of transport → many means of transport)

Uwagi:

• Fish może być zarówno niezmienne w liczbie mnogiej, jak i przybierać formę „fishes”, zwłaszcza w kontekście różnych gatunków ryb.
• Species odnosi się do gatunku lub gatunków i zawsze ma tę samą formę, niezależnie od liczby.

Rzeczowniki z liczbą mnogą pochodzenia łacińskiego lub greckiego

W języku angielskim istnieje grupa rzeczowników, które zachowały swoje oryginalne formy liczby mnogiej z języka łacińskiego lub greckiego. Te rzeczowniki, często używane w naukowych i technicznych kontekstach, nie tworzą liczby mnogiej według standardowych angielskich zasad (np. dodawania „-s” czy „-es”). Zamiast tego, ich liczba mnoga opiera się na regułach wywodzących się z języków klasycznych.

Przykłady rzeczowników pochodzenia łacińskiego:

1. -us → -i:

• cactus → cacti
• fungus → fungi
• nucleus → nuclei
• focus → foci

2. -um → -a:

• bacterium → bacteria
• datum → data
• medium → media
• curriculum → curricula

3. -a → -ae:

• alga → algae
• formula → formulae (choć formulas jest również akceptowane w mniej formalnym kontekście)
• vertebra → vertebrae

4. -ex/-ix → -ices:

• index → indices (chociaż indexes jest również używane, szczególnie w kontekście książek)
• matrix → matrices
• appendix → appendices

Przykłady rzeczowników pochodzenia greckiego:

1. -on → -a:

• phenomenon → phenomena
• criterion → criteria
• automaton → automata

2. -is → -es:

• analysis → analyses
• basis → bases
• thesis → theses

Uwagi:

• Niektóre z tych rzeczowników mają również formy liczby mnogiej zgodne z angielskimi regułami (np. formulas zamiast formulae). W takich przypadkach obie formy są zazwyczaj akceptowane, ale klasyczna forma jest częściej używana w kontekstach formalnych lub naukowych.
• Niektóre rzeczowniki pochodzenia łacińskiego lub greckiego mają bardziej powszechne angielskie odpowiedniki liczby mnogiej, które mogą być częściej używane w codziennej mowie.

W angielskim istnieje grupa rzeczowników, które zawsze występują w liczbie mnogiej i nie mają formy liczby pojedynczej. Te rzeczowniki najczęściej odnoszą się do przedmiotów, które składają się z dwóch identycznych części, ubrań, narzędzi, oraz niektórych pojęć abstrakcyjnych.

Lista popularnych rzeczowników, które zawsze występują w liczbie mnogiej:

1. scissors (nożyczki)
2. trousers (spodnie)
3. pants (spodnie)
4. jeans (dżinsy)
5. shorts (szorty)
6. glasses (okulary)
7. spectacles (okulary)
8. binoculars (lornetka)
9. tweezers (pęseta)
10. pliers (szczypce)
11. forceps (kleszcze, szczypce chirurgiczne)
12. tongs (szczypce kuchenne)
13. clothes (ubrania)
14. pajamas (piżama)
15. overalls (kombinezon)
16. leggings (legginsy)
17. goggles (gogle)
18. slacks (spodnie)
19. jodhpurs (bryczesy)
20. socks (skarpetki)
21. shoes (buty)
22. boots (buty, kozaki)
23. slippers (kapcie)
24. gallons (galon)
25. remains (pozostałości)
26. riches (bogactwo)
27. earnings (zarobki)
28. ashes (popioły)

Wyrażenia z rzeczownikami w liczbie mnogiej

Oprócz rzeczowników, które zawsze występują w liczbie mnogiej, istnieją również wyrażenia, w których rzeczowniki te są używane w liczbie mnogiej, co zmienia znaczenie lub odnosi się do określonych kontekstów.

1. make amends (zrekompensować)
2. take pains (starać się, dokładać starań)
3. pay respects (oddawać hołd)
4. do the honors (wykonywać obowiązki gospodarza)
5. give regards (przekazywać pozdrowienia)
6. have suspicions (mieć podejrzenia)
7. fall to pieces (rozpaść się na kawałki, załamać się emocjonalnie)
8. put on airs (zadzierać nosa, być zarozumiałym)
9. take leave (pożegnać się)
10. change hands (zmienić właściciela)
11. cross swords (ścierać się, spierać się)
12. get on one’s nerves (działać na nerwy)
13. break ranks (złamać szereg, naruszyć zasady)
14. go to great lengths (dokładać wszelkich starań)
15. make strides (czynić postępy)
16. have second thoughts (mieć wątpliwości)
17. keep tabs (monitorować, śledzić)
18. move mountains (przenosić góry, czynić cuda)
19. jump to conclusions (wyciągać pochopne wnioski)

Uczenie się liczby mnogiej w angielskim może być wyzwaniem, zwłaszcza ze względu na różnorodność zasad, wyjątki oraz specyficzne przypadki, które mogą wprowadzać zamieszanie. Poniżej omawiamy najczęstsze błędy popełniane przez osoby uczące się angielskiego, związane z używaniem liczby mnogiej.

Rzeczowniki, które brzmią jak liczba mnoga, ale są w liczbie pojedynczej

Istnieją rzeczowniki, które mimo że kończą się na „-s” i mogą wydawać się formami liczby mnogiej, są w rzeczywistości używane w liczbie pojedynczej. To może prowadzić do błędów w stosowaniu odpowiednich czasowników i innych form gramatycznych.

Przykłady:

1. News

• Błędne użycie: The news are interesting.
• Poprawne użycie: The news is interesting.
  (Słowo „news” zawsze występuje w liczbie pojedynczej i wymaga czasownika w liczbie pojedynczej.)

2. Mathematics

• Błędne użycie: Mathematics are difficult.
• Poprawne użycie: Mathematics is difficult.
  („Mathematics” odnosi się do jednej dziedziny nauki i używa się go w liczbie pojedynczej.)

3. Physics, Economics, Politics

• Błędne użycie: Physics are my favorite subject.
• Poprawne użycie: Physics is my favorite subject.
  (Podobnie jak „mathematics”, te rzeczowniki również odnoszą się do pojedynczych dziedzin i wymagają liczby pojedynczej.)

Rzeczowniki z innym znaczeniem w liczbie pojedynczej i mnogiej

Niektóre rzeczowniki zmieniają swoje znaczenie w zależności od tego, czy są używane w liczbie pojedynczej, czy mnogiej. Może to prowadzić do błędów w zrozumieniu i poprawnym użyciu tych słów.

Przykłady:

1. Advice (niepoliczalne) vs. Advices (rzadkie użycie, różne wskazówki)

• Błędne użycie: I need some advices.
• Poprawne użycie: I need some advice.
  (Słowo „advice” jest niepoliczalne i nie ma standardowej formy liczby mnogiej. „Advices” może być używane w kontekście prawnym, odnosząc się do oficjalnych dokumentów lub różnych typów porad, ale jest to rzadkie.)

2. Information (niepoliczalne) vs. Informations (niepoprawne)

• Błędne użycie: He gave me many informations.
• Poprawne użycie: He gave me a lot of information.
  („Information” jest niepoliczalne, więc nie używamy formy mnogiej. Aby wskazać większą ilość, stosuje się zwroty takie jak „a lot of” lub „pieces of information”.)

3. Work (praca, niepoliczalne) vs. Works (dzieła, prace artystyczne)

• Błędne użycie: I have many works to do.
• Poprawne użycie: I have a lot of work to do.
  (Słowo „work” jako praca jest niepoliczalne, ale „works” może odnosić się do dzieł literackich, muzycznych lub artystycznych.)

4. Fruit (niepoliczalne) vs. Fruits (różne rodzaje owoców)

• Błędne użycie: She likes to eat many fruits.
• Poprawne użycie: She likes to eat a lot of fruit.
  („Fruit” jest niepoliczalne, gdy mówimy o owocach ogólnie, ale „fruits” można używać, gdy mówimy o różnych rodzajach owoców.)

Inne popularne błędy w stosowaniu liczby mnogiej

1. People (ludzie) jako liczba mnoga

• Błędne użycie: Peoples are different around the world.
• Poprawne użycie: People are different around the world.
  (Słowo „people” jest liczbą mnogą i nie wymaga dodawania „-s”. „Peoples” używa się tylko w kontekście mówienia o różnych grupach etnicznych lub narodach.)

2. Cattle (bydło)

• Błędne użycie: The cattles are grazing.
• Poprawne użycie: The cattle are grazing.
  („Cattle” jest rzeczownikiem niepoliczalnym i traktowanym jako liczba mnoga, mimo że nie ma formy liczby pojedynczej.)

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że po zapoznaniu się z tym artykułem znasz już zarówno ogólne zasady tworzenia liczby mnogiej, jak i rzeczowniki, które podlegają wyjątkom. Pamiętaj, że nauka języka to proces, a regularne ćwiczenia pozwolą Ci z czasem opanować nawet najbardziej skomplikowane zasady. Dzięki konsekwentnej praktyce gramatyka stanie się naturalna, a używanie liczby mnogiej będzie proste i intuicyjne.

Pomóż swojemu dziecku w nauce angielskiego, wybierając efektywne i angażujące metody nauczania. W szkole językowej Novakid skupiamy się na praktycznych ćwiczeniach i zabawie, aby nauka języka była przyjemnością, a nie obowiązkiem.

Zapisz się na bezpłatną lekcję próbną i sprawdź, jak wyglądają lekcje angielskiego online dla dzieci z naszymi native speakerami!