Jak gry wpływają na rozwój dziecka? Poznaj najlepsze gry edukacyjne, które rozwijają dzieci

Wielu rodziców zastanawia się, czy granie w gry jest dobre dla dzieci. Otóż tak, pod warunkiem, że wybierzemy te odpowiednie. Warto wybierać dla dziecka gry edukacyjne i rozwojowe dostosowane do jego wieku oraz obecnych możliwości poznawczych. Pomocne w wyborze najlepszych gier edukacyjnych, które rozwijają młode umysły, mogą też być opinie innych rodziców na temat konkretnej gry, którą chcemy sprezentować naszemu dziecku.

Warto pamiętać, że nauka poprzez zabawę to jedna z najskuteczniejszych metod bezstresowej edukacji wśród najmłodszych uczniów. Dlatego też lekcje online angielskiego w Novakid, oparte są na interaktywnych grach i zabawach. Podczas zajęć dziecko przede wszystkim doskonale się bawi, a przy okazji poznaje nowe angielskie słówka i uczy się mówić po angielsku. 

Czy gry są dobre dla dzieci? Co daje granie w gry? 

Gry nie są jedynie formą rozrywki, ale również potężnym narzędziem edukacyjnym, które może rozwijać dziecko w różnych obszarach życia. Oto kilka cech gier, które mogą być korzystne dla najmłodszych:

• Stymulacja fizyczna: Gry wymagające aktywności fizycznej, jak np. zabawy na placu zabaw czy gry sportowe, pomagają w rozwoju motorycznym i koordynacji ruchowej.
• Rozwój funkcji poznawczych: Gry logiczne, puzzle czy gry strategiczne pobudzają umysł, ucząc analizy, rozumowania i planowania.
• Stymulacja logicznego myślenia: Gry takie jak krzyżówki lub sudoku oraz gry matematyczne są znakomitym sposobem na rozwijanie logicznego myślenia i umiejętności rozwiązywania problemów.
• Rozumienie emocji i wspieranie rozwoju społecznego: Gry zespołowe lub gry fabularne uczą empatii, współpracy i interakcji społecznej.
• Rozwój umiejętności językowych: Gry słowne jak „Scrabble” czy edukacyjne aplikacje językowe mogą znacząco wpłynąć na rozwój językowy, w tym szybsze przyswajanie nowego słownictwa i gramatyki języka obcego.
• Pobudzenie kreatywności i wyobraźni: Gry, które pozwalają na tworzenie własnych światów i narracji, rozwijają kreatywność i wyobraźnię przestrzenną.
• Ważny morał: Gry z dobrze napisaną fabułą mogą być środkiem do przekazywania ważnych lekcji życiowych i wartości moralnych, z których dzieci mogą czerpać inspirację do właściwego postępowania w życiu.
• Rozbudzenie dziecięcej ciekawości i chęci odkrywania świata: Gry przygodowe czy eksploracyjne, często rozgrywane na świeżym powietrzu, mogą rozbudzać ciekawość i zainteresowanie otaczającym światem.

Gry mogą nauczyć dziecko wielu umiejętności, od rozwijania pamięci i koncentracji, przez ćwiczenia funkcji poznawczych, aż po naukę empatii i współpracy. Jakie konkretnie gry wybierać dla dziecka, aby wspierać jego rozwój? Sprawdź nasz praktyczny przewodnik po grach edukacyjnych dla dzieci!

Gry wspierające rozwój fizyczny są nie tylko świetnym sposobem na spędzenie czasu w aktywny sposób, ale również cennym narzędziem pedagogicznym. Takie gry rozwijają różne aspekty fizyczności – od koordynacji ruchowej i równowagi po wytrzymałość i szybkość. Grając w nie, dzieci uczą się także zasad współzawodnictwa, a czasem i współpracy, jeśli gra jest zespołowa.

• Gra w klasy  – to znana gra, w którą dzieci grają na podwórku, zwykle rysując kredą planszę na chodniku. Gra ta wymaga skakania na jednej nodze, co nie tylko rozwija równowagę, ale również koordynację i siłę nóg. Jest to też świetny sposób na naukę liczenia i zasad ruchu w grach planszowych (przód, tył, przeskok).
• Gra w berka – to kolejna znana gra na świeżym powietrzu. Berek rozwija nie tylko szybkość i zręczność, ale także zdolności taktyczne (jak uciekać, jakie trasy wybrać, by unikać rywala). Dzięki temu dzieci uczą się podstawowych umiejętności wykorzystywanych w różnych dyscyplinach sportowych.

Obie te gry wspierają rozwój fizyczny i nie wymagają dużego wyposażenia ani specjalistycznej wiedzy. Są więc doskonałe dla rodziców, którzy chcą wspierać fizyczny rozwój swoich dzieci w domowym zaciszu lub na podwórku. Oczywiście, obie te gry można modyfikować i komplikować, w zależności od wieku i umiejętności dziecka, co sprawia, że będą one atrakcyjne dla dziecka przez długi okres czasu.

Gry rozwijające funkcje poznawcze to znakomite narzędzie dla rodziców, którzy chcą wspomóc rozwój umysłowy swoich dzieci. Te gry nie tylko pobudzają myślenie, ale również rozwijają zdolności takie jak pamięć, uwaga czy umiejętność rozwiązywania problemów. Gry te mają szeroki zakres oddziaływania: od stymulacji kreatywnego myślenia po rozwijanie zdolności matematycznych.

• Sudoku dla dzieci – to wersja popularnej gry liczbowej dostosowana do potrzeb najmłodszych. Pomaga w rozwijaniu umiejętności logicznego myślenia i koncentracji. Dzięki różnym poziomom trudności, gra może „rosnąć” razem z dzieckiem, oferując mu coraz większe wyzwania.

Gry na rozwój funkcji poznawczych uczą dzieci cierpliwości i samodyscypliny, które są niezbędne do zakończenia gry czy rozwiązania zagadki. Co więcej, są to gry, które można łatwo zintegrować z codzienną rutyną dziecka, nie wymagają specjalistycznego sprzętu i są doskonałe do wykorzystania zarówno w domu, jak i w podróży. Oczywiście, jak w przypadku każdej gry, warto zwracać uwagę na to, aby czas spędzony na zabawie był umiarkowany i zrównoważony z innymi formami aktywności.

Rozwijanie zdolności logicznego myślenia u dzieci to zadanie, które może być równie angażujące, co pouczające. Gry skoncentrowane na rozwijaniu umiejętności logicznych, analizie i wnioskowaniu są świetnym sposobem na stymulację tych właśnie zdolności. Oto kilka przykładów:

• Puzzle – to klasyk, który nigdy nie wychodzi z mody. Ułożenie obrazka z pojedynczych elementów wymaga analizy, planowania i przestrzennego myślenia. Dzieci uczą się również cierpliwości i koncentracji.
• Układanki typu Tangram – to gra, w której trzeba ułożyć określony kształt, korzystając z różnorodnych geometrycznych figur. Stymuluje to zdolności przestrzennego myślenia oraz umiejętność rozwiązywania problemów.
• Łamigłówki matematyczne – gry takie jak „Matematyczne Bingo”, czy portal z grami online „Cool Math Games” nie tylko uczą podstaw matematyki, ale również rozwijają zdolności logicznego myślenia poprzez rozwiązywanie różnego rodzaju problemów.
• Zagadki logiczne – mogą to być zarówno zagadki słowne, jak i liczbowe. Ćwiczą one zdolności dedukcyjne i analizę. 
• Gry strategiczne jak szachy czy warcaby – To doskonałe gry do rozwijania umiejętności przewidywania ruchów przeciwnika, planowania kilku kroków naprzód i rozwijania strategii.

Te gry nie tylko ćwiczą umysł, ale również uczą dzieci, jak radzić sobie z porażką i jak cieszyć się małymi sukcesami. Oferują różne poziomy trudności, co pozwala na dostosowanie wyzwań do wieku i umiejętności dziecka. 

Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka jest równie ważny, jak jego rozwój poznawczy. Gry mogą być w tym kontekście nieocenionym narzędziem, pomagając dzieciom zrozumieć siebie i innych, a także nauczyć się ważnych umiejętności społecznych takich jak współpraca, empatia i rozwiązywanie konfliktów. Oto trzy gry, które doskonale wpisują się w ten kontekst:

• Monopoly – ta znana gra planszowa to doskonała okazja do nauczenia dzieci o współpracy i kompromisie, ale też o zarządzaniu pieniędzmi i ryzykiem. W trakcie gry dzieci uczą się negocjować, podejmować decyzje i zrozumieć konsekwencje swoich działań, co może być bardzo cenne w życiu społecznym.
• The Sims – ta komputerowa gra symulacyjna daje dzieciom możliwość zarządzania wirtualnym światem i jego mieszkańcami. Gra ta może pomóc w zrozumieniu dynamiki społecznych interakcji, wpływu emocji na życie oraz roli różnych czynników (jak praca, edukacja, relacje) w ogólnym dobrostanie.
• Jenga – na pierwszy rzut oka może wydawać się, że to tylko gra zręcznościowa. W rzeczywistości jednak, gra w Jengę wymaga od dzieci (i dorosłych) skupienia, cierpliwości i kontroli emocjonalnej. Co więcej, gra ta często grana jest w grupie, co stanowi okazję do rozwijania umiejętności komunikacyjnych i współpracy.

Cechą wspólną tych gier jest to, że pozwalają one dzieciom na rozwijanie umiejętności społecznych w kontrolowanym, bezpiecznym środowisku. Ponadto dają one rodzicom możliwość obserwacji i dyskusji z dziećmi o tym, jakie emocje i reakcje społeczne są angażowane w trakcie rozgrywki. Można to wykorzystać jako wartościowy materiał do rozmów o emocjach, zrozumieniu innych i sposobach radzenia sobie z trudnymi sytuacjami społecznymi.

Opanowanie języka (ojczystego i języków obcych) jest jednym z najważniejszych etapów w rozwoju dziecka, a gry językowe mogą być w tym kontekście niesamowicie pomocne. Nie tylko pomagają one w nauce gramatyki, słownictwa i konstrukcji zdań, ale również rozwijają zdolności słuchowe i mówione. Poniżej przedstawiamy dwa przykłady:

• Scrabble – ta klasyczna gra słowna jest nie tylko świetną zabawą, ale także doskonałym narzędziem do nauki nowych słów i zasad gramatycznych. Wymaga od graczy (zarówno dorosłych, jak i dzieci) strategicznego myślenia, planowania i szerokiego słownictwa. To doskonały sposób na rozwijanie umiejętności językowych w praktycznym kontekście.
• Lekcje angielskiego online Novakid – nowoczesne metody nauki języków obcych coraz częściej korzystają z interaktywnych platform pełnych gier, zabaw i przygód. Novakid oferuje kursy angielskiego dla dzieci w wieku 4-12 lat, gdzie nauka odbywa się poprzez zabawę. Gry na platformie są zaprojektowane tak, aby wprowadzać nowe słownictwo i struktury gramatyczne w sposób angażujący, co sprawia, że nauka języka staje się dla dziecka naturalną, przyjemną i bezstresową aktywnością.

Niezależnie od tego, czy wybierasz tradycyjne metody nauki języka, czy nowoczesną, interaktywną platformę do nauki online, ważne jest, aby angażować dziecko w sposób, który jest dla niego interesujący i rozwijający. Gry językowe to doskonały sposób na osiągnięcie tego celu, a różnorodność dostępnych opcji sprawia, że każdy może znaleźć coś dla siebie.

Kreatywność i wyobraźnia to cechy, które są niezwykle ważne w każdym etapie życia, a szczególnie w dzieciństwie. Gry rozwijające te umiejętności zazwyczaj angażują dziecko w sposób niekonwencjonalny, wymagają myślenia „poza schematami” i często pozwalają na wyrażanie siebie w różnorodny sposób. Oto trzy gry, które znakomicie rozwijają te aspekty:

• Dixit – to gra planszowa z ilustracjami zachęca graczy do twórczego myślenia poprzez interpretację abstrakcyjnych obrazków. Dzieci uczą się, jak różnorodne mogą być perspektywy różnych osób i jak można używać języka w sposób metaforyczny lub symboliczny. Dixit to nie tylko świetna rozrywka, ale również cenna lekcja empatii i komunikacji.
• Lego – chociaż to nie gra w tradycyjnym rozumieniu tego słowa, zestawy Lego oferują nieograniczone możliwości budowania i eksperymentowania. Dzieci mogą podążać za instrukcjami lub zdecydować się na swobodną zabawę, tworząc własne struktury. Ta forma zabawy stymuluje przestrzenne myślenie, zdolności inżynieryjne i oczywiście kreatywność.
• Minecraft – ta popularna gra wideo nie tylko angażuje dzieci w rozwiązywanie problemów i eksplorację, ale również pozwala na niemal nieograniczoną kreatywność. Dzięki niej dzieci mogą budować własne światy, programować prostymi narzędziami i nawet współpracować z innymi w ramach wspólnych projektów. Jest to wirtualny plac zabaw, który w doskonały sposób rozwija wyobraźnię i kreatywność.

Gry z bogatą narracją i morałem mają wyjątkową zdolność wpływania na emocjonalny i moralny rozwój dziecka. Za pomocą przemyślanej fabuły i postaci, dzieci uczą się ważnych życiowych lekcji, takich jak różnice między dobrem a złem, konsekwencje ich decyzji, czy też znaczenie empatii i współpracy. Oto dwa przykłady gier, które mogą być szczególnie wartościowe w tym kontekście:

• „The Legend of Zelda: Breath of the Wild” – ta znakomita gra wideo, dostępna na kilku platformach, oferuje nie tylko fascynującą przygodę, ale również wiele nauk moralnych. Postać główna, Link, przechodzi przez różne wyzwania i musi podejmować decyzje, które wpłyną na los całego świata gry. Dzieci uczą się tu wagi odpowiedzialności, odwagi i altruizmu.

Tego typu gry oferują  bogate doświadczenia, które mogą posłużyć jako podstawa do dalszych dyskusji na temat moralności, etyki i emocji. Warto zwrócić uwagę na to, jak dziecko reaguje na różne sytuacje w grze i wykorzystać te chwile jako okazję do rozmów i dalszej refleksji.

Gry na świeżym powietrzu mają wyjątkowe znaczenie dla rozbudzania ciekawości dzieci wobec otaczającego ich świata. Poprzez zabawę na zewnątrz, dzieci mają okazję do nauki przez praktyczne doświadczenie, co wpływa pozytywnie na ich rozwój fizyczny, społeczny i emocjonalny. To także doskonała okazja do zdobywania wiedzy o środowisku naturalnym. 

• Podchody – to klasyczna gra, która łączy w sobie elementy detektywistyczne i przygodowe. Dzieci uczą się tu orientacji w terenie, a także rozwijają zdolności zespołowe, takie jak współpraca i komunikacja. Dodatkowo, szukając różnych wskazówek, dzieci uczą się obserwować otoczenie i zastanawiać się nad funkcją różnych elementów przyrody.
• Skarby natury – w tej grze dzieci otrzymują listę różnych elementów naturalnych do znalezienia, np. liście, kamienie czy określone owady. Zadaniem jest zbieranie tych „skarbów” i następnie dyskusja o ich właściwościach i funkcjach w ekosystemie.
• Safari fotograficzne – dzieci dostają aparaty fotograficzne lub smartfony i wyruszają w „safari”, aby sfotografować różne elementy przyrody i zwierzęta. Następnie mogą razem omówić, co udało im się „uchwycić” i czego nowego się dowiedziały.
• Obserwacja chmur – Choć może to brzmieć prostym zadaniem, obserwacja chmur może być fascynującą grą edukacyjną. Dzieci uczą się rozpoznawać różne typy chmur i co one mogą oznaczać dla pogody. Można to połączyć z nauką o cyklu wodnym i wpływie pogody na środowisko.

Każda z tych gier oferuje różne poziomy interakcji z naturą i rozwija różnorodne umiejętności. Najważniejsze jest to, że wszystkie one promują aktywność na świeżym powietrzu i uczą szacunku do natury.

Gry online często są obiektem krytyki, głównie ze względu na obawy dotyczące zdrowia psychicznego i społecznego dzieci. Jednak nie wszystkie gry online są stworzone tak samo. Istnieje wiele edukacyjnych gier, które mogą wspomagać rozwój umiejętności, takich jak rozwiązywanie problemów, myślenie krytyczne, a nawet programowanie. Oto kilka przykładów:

• Minecraft: Education Edition – ta wersja popularnej gry Minecraft jest przeznaczona specjalnie dla nauczycieli i uczniów. Umożliwia ona nauczanie różnych przedmiotów, w tym matematyki, historii i nauk ścisłych, w sposób interaktywny. Dzieci mogą tu także nauczyć się podstaw programowania, tworząc własne modyfikacje do gry.
• Kodu Game Lab – to narzędzie od Microsoftu, które pozwala dzieciom tworzyć własne gry na komputerze. Dzieci uczą się tu logiki programowania przez układanie różnych bloków reprezentujących różne funkcje i akcje w grze.

Gry te pomagają rozwijać nie tylko techniczne umiejętności, ale również zdolności związane z rozwiązywaniem problemów i myśleniem przestrzennym. Co więcej, wiele z tych gier oferuje opcje wieloosobowe, co może pomóc w rozwijaniu umiejętności społecznych, takich jak współpraca i komunikacja.

Oczywiście, kluczową kwestią jest umiar i nadzór dorosłych. Ważne jest, aby dzieci nie spędzały zbyt dużo czasu przed ekranem i aby rodzice zwracali uwagę na rodzaj gier, w które ich dzieci grają. Niektóre gry oferują opcje kontroli rodzicielskiej, które mogą pomóc w monitorowaniu i ograniczaniu czasu spędzonego na graniu. 

O ile wiele gier ma potencjał edukacyjny i rozwojowy, istnieją też takie, które mogą mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka. Gry o tematyce przemocowej, z nieodpowiednią treścią seksualną lub promujące negatywne postawy społeczne, jak rasizm, zdecydowanie nie są przeznaczone dla dzieci. Gry (zwłaszcza komputerowe), które zostały stworzone z myślą o dorosłych, posiadają wysokie ratingi wiekowe i często zawierają elementy nieodpowiednie dla młodszych graczy.

Na przykład, popularne gry strzelanki mogą być emocjonujące dla dorosłych, jednak dla dzieci mogą stać się źródłem stresu i lęków. Ponadto, gry typu „loot box”, które zachęcają do wydawania prawdziwych pieniędzy w zamian za wirtualne przedmioty, mogą wprowadzać dzieci w niezdrowe nawyki finansowe. 

Gry, które są zbyt skomplikowane i frustrujące w rozgrywce, mogą również mieć negatywny wpływ na samoocenę dziecka. Dlatego, zanim zdecydujesz się na zakup czy pobranie danej gry, dobrze jest zapoznać się z jej opisem, recenzjami oraz ratingiem wiekowym, aby unikać tych, które mogą nie być odpowiednie dla Twojego dziecka.