Daty po angielsku – Jak je poprawnie pisać i czytać?

Aby móc prawidłowo pisać i czytać daty po angielsku, najpierw trzeba nauczyć się angielskich liczebników z przedziału od 1 do 31 oraz ich odmiany, liczebników z rzędu tysięcy i ich odmiany oraz nazw 7 dni tygodnia i 12 miesięcy po angielsku. Dowiedz się, jak je zapisać!

Liczebniki porządkowe w języku angielskim służą do określania kolejności, dlatego spotkamy je w wielu sytuacjach – od podawania dat, przez oznaczanie miejsc w rankingach, po określanie pięter budynków czy numerowanie rozdziałów książek. Chociaż większość liczebników porządkowych tworzy się według prostych zasad, to pierwsze trzy liczby mają nieregularne formy, które trzeba zapamiętać.

Nieregularne liczebniki porządkowe

Pierwsze trzy liczebniki porządkowe mają własne formy i nie tworzą się zgodnie z podstawową regułą:

• 1st – first
• 2nd – second
• 3rd – third

Jeśli liczba kończy się na 1, 2 lub 3 (z wyjątkiem 11, 12 i 13), stosujemy te same nieregularne końcówki:

• 21st – twenty-first
• 32nd – thirty-second
• 103rd – one hundred third

Regularna zasada tworzenia liczebników porządkowych

Liczebniki porządkowe od 4 do 10
Dla liczb od czterech wzwyż wystarczy dodać końcówkę „-th”:

• 4th – fourth
• 5th – fifth
• 6th – sixth
• 7th – seventh
• 8th – eighth
• 9th – ninth
• 10th – tenth

Liczby 11, 12, 13 mimo końcówek 1, 2, 3 zawsze mają końcówkę „-th”:

• 11th – eleventh
• 12th – twelfth
• 13th – thirteenth

Liczebniki porządkowe dziesiątkowe (20, 30, 40…)
Jeśli liczba kończy się na „-ty”, zmieniamy końcówkę na „-tieth”:

• 20th – twentieth
• 30th – thirtieth
• 40th – fortieth
• 50th – fiftieth
• 60th – sixtieth
• 70th – seventieth
• 80th – eightieth
• 90th – ninetieth

Liczby mieszane (21-99, ale nie kończące się na 0)
Jeśli liczba nie jest okrągła, pierwsza część pozostaje bez zmian, a końcówkę dodajemy tylko do ostatniej cyfry:

• 22nd – twenty-second
• 45th – forty-fifth
• 78th – seventy-eighth
• 99th – ninety-ninth

Zasady użycia liczebników porządkowych

Przed liczebnikiem porządkowym zawsze stosuje się przedimek „the”, nawet jeśli w zapisie jest pominięty:

• the first, the second, the third

Znajomość dni tygodnia i nazw miesięcy w języku angielskim jest niezbędna w wielu codziennych sytuacjach. Pomaga w planowaniu spotkań, umawianiu wizyt, rezerwacjach, a także w poprawnym zapisywaniu i rozumieniu dat. Jest to szczególnie istotne w kontekście pracy, podróży i komunikacji międzynarodowej.

Dni tygodnia w języku angielskim

W języku angielskim nazwy dni tygodnia zawsze piszemy wielką literą. Oto ich pełna lista:

• Monday – poniedziałek
• Tuesday – wtorek
• Wednesday – środa
• Thursday – czwartek
• Friday – piątek
• Saturday – sobota
• Sunday – niedziela

Dni tygodnia często skracamy do pierwszych trzech liter: Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat, Sun. Skróty te stosowane są np. w harmonogramach, tabelach czy kalendarzach.

Miesiące w języku angielskim

Nazwy miesięcy również zawsze piszemy wielką literą. Pełna lista miesięcy wygląda następująco:

• January – styczeń
• February – luty
• March – marzec
• April – kwiecień
• May – maj
• June – czerwiec
• July – lipiec
• August – sierpień
• September – wrzesień
• October – październik
• November – listopad
• December – grudzień

Podobnie jak dni tygodnia, nazwy miesięcy można spotkać w skróconej formie, np. Jan, Feb, Mar, Apr, May, Jun, Jul, Aug, Sep, Oct, Nov, Dec.

Znajomość sposobu zapisu i wymowy lat w języku angielskim jest przydatna w wielu sytuacjach – od rozmów o historii i ważnych wydarzeniach, po czytanie dokumentów, dat w książkach czy analizowanie raportów. W języku angielskim istnieją określone zasady dotyczące wymowy lat, które różnią się w zależności od okresu historycznego.

Jak czytać lata w języku angielskim?

Zazwyczaj lata składające się z czterech cyfr dzielimy na dwie części:

• 1984 – nineteen eighty-four
• 1756 – seventeen fifty-six
• 1420 – fourteen twenty

Lata z zerem w środku

Jeśli druga część roku zaczyna się od zera, często czytamy je jako „o” (wymawiane jak litera „o” w angielskim):

• 1708 – seventeen o eight
• 1905 – nineteen o five

Jednak możliwe jest także przeczytanie pełnej liczby, np. seventeen hundred and eight lub nineteen hundred and five, choć jest to mniej powszechne.

Pełne setki lat

Lata będące pełnymi setkami czytamy jako całe liczby z dodanym słowem hundred:

• 1200 – twelve hundred
• 1500 – fifteen hundred
• 1800 – eighteen hundred

Można je również przeczytać jako one thousand two hundred czy one thousand five hundred, jednak forma z hundred jest bardziej naturalna w kontekście dat.

Lata od 2000 wzwyż

Rok 2000 czytamy jako two thousand. Dla kolejnych lat możliwe są dwie wersje wymowy:

• 2003 – two thousand three lub two thousand and three
• 2015 – two thousand fifteen lub twenty fifteen

Od 2020 roku częściej stosuje się podział na dwie części:

• 2021 – twenty twenty-one
• 2034 – twenty thirty-four

Obie formy – pełna i podzielona – są poprawne, a wybór zależy od kontekstu i preferencji językowych.

Helena urodziła się 26 stycznia 1995 roku, o godzinie 9:00 rano.

Helen was born on the twenty-sixth January nineteen ninety-five, at nine o’clock in the morning. 

Każdego roku, 1 stycznia obchodzimy Nowy Rok.

Every year on January first we celebrate New Year. 

Egzamin dla uczniów klas 8. Odbędzie się 2 maja 2022 roku.

The exam for eighth grade students will be held on the second of May two thousand twenty-two.

Przerwa wakacyjna zaczyna się 20.04

The holiday break starts on the twentieth of April.

Dzisiaj jest poniedziałek 10/30/2008, godzina 16:43. (AmE)

Today is Monday, the thirtieth of October two thousand eight, four forty-three PM. 

Wybory na prezydenta Stanów Zjednoczonych odbyły się we wtorek 5/17/19 o godzinie 9:12 rano. (AmE)

The American presidential election was held on Tuesday, the seventeenth of May nineteen ninety-seven, at nine twelve AM. 

Która godzina? Jest wpół do jedenastej.

What’s the time? It’s half past ten. 

W języku angielskim istnieją dwa główne sposoby zapisu dat – brytyjski (UK) i amerykański (US). Różnice między nimi mogą prowadzić do nieporozumień, szczególnie w kontekście oficjalnych dokumentów, rezerwacji czy harmonogramów. Najważniejsza różnica polega na kolejności zapisu dnia i miesiąca.

Brytyjski format zapisu dat

W brytyjskim angielskim stosuje się kolejność dzień – miesiąc – rok:

• 5th March 2024 lub 5 March 2024
• 22nd September 2021
• 01/06/2023 (oznacza 1 czerwca 2023, nie 6 stycznia)

W mowie codziennej daty zazwyczaj czyta się w pełnej formie:

• „The fifth of March, twenty twenty-four.” (Piąty marca dwa tysiące dwudziesty czwarty.)
• „The twenty-second of September, twenty twenty-one.” (Dwudziesty drugi września dwa tysiące dwudziesty pierwszy.)

Przy pisaniu formalnych dokumentów często pomija się końcówki liczebników porządkowych („th”, „st”, „rd”), ale w języku mówionym pozostają one obecne.

Amerykański format zapisu dat

W amerykańskim angielskim stosuje się kolejność miesiąc – dzień – rok:

• March 5th, 2024 lub March 5, 2024
• September 22nd, 2021
• 06/01/2023 (oznacza 1 czerwca 2023 w USA, ale 6 stycznia w Wielkiej Brytanii)

Podczas czytania amerykańskiego zapisu najczęściej używa się formy:

• „March fifth, twenty twenty-four.” (Marzec piąty, dwa tysiące dwudziesty czwarty.)
• „September twenty-second, twenty twenty-one.” (Wrzesień dwudziesty drugi, dwa tysiące dwudziesty pierwszy.)

Wersja amerykańska częściej stosuje przecinek przed rokiem (np. March 5, 2024), zwłaszcza w oficjalnych tekstach i dokumentach.

Aby poznać jeszcze więcej zapisów dat, przygotowaliśmy dla Ciebie przykładowe zdania z datami oraz ćwiczenie, które pomoże Ci w nauce ich zapisywania i odczytywania.

Przykłady zdań z datami

1. Today is the 14th of February 2024. (Dziś jest 14 lutego 2024 roku.)
2. The meeting is scheduled for July 3rd, 2025. (Spotkanie jest zaplanowane na 3 lipca 2025 roku.)
3. She was born on November 11th, 1998. (Ona urodziła się 11 listopada 1998 roku.)
4. The company was founded in 1876. (Firma została założona w 1876 roku.)
5. World War II ended in 1945. (Druga wojna światowa zakończyła się w 1945 roku.)
6. We are going on vacation on the 5th of August. (Jedziemy na wakacje 5 sierpnia.)
7. Independence Day in the US is celebrated on July 4th. (Dzień Niepodległości w USA obchodzony jest 4 lipca.)
8. Our next exam is on Monday, March 18th. (Nasz kolejny egzamin jest w poniedziałek, 18 marca.)

Ćwiczenie – dopasowanie lat do formy pisanej

Poniższa tabela zawiera lata w formie cyfrowej oraz ich zapis słowny. Możesz zakrywać jedną kolumnę ręką i próbować odczytywać lata raz w formie cyfrowej, raz w formie pisanej.

To ćwiczenie pomaga w szybkim rozpoznawaniu i prawidłowej wymowie lat w języku angielskim, co przydaje się zarówno w rozmowach, jak i w czytaniu tekstów.

Inne sposoby na naukę dat po angielsku

Opanowanie dat w języku angielskim można ułatwić, korzystając z różnorodnych metod, takich jak słuchanie muzyki, oglądanie materiałów edukacyjnych czy interaktywne ćwiczenia. Poniżej przedstawiam kilka propozycji:

1. Słuchanie piosenek zawierających daty

Muzyka jest doskonałym narzędziem do nauki języka, ponieważ pomaga w zapamiętywaniu słownictwa i struktur gramatycznych w kontekście. Oto kilka utworów, w których pojawiają się daty:

• „1999” – Prince
  Piosenka, w której rok 1999 jest kluczowym elementem refrenu.​
• „Summer of ’69” – Bryan Adams
  Utwór nawiązujący do lata 1969 roku, co pomaga w nauce wymowy lat.​
• „December, 1963 (Oh, What a Night)” – The Four Seasons
  Piosenka opowiadająca o wydarzeniach z grudnia 1963 roku.​

2. Oglądanie materiałów edukacyjnych na YouTube

Platforma YouTube oferuje wiele filmów edukacyjnych, które w przystępny sposób uczą, jak poprawnie zapisywać i wymawiać daty po angielsku. Oto kilka propozycji:

• DATES & YEARS in British & American English
  Film wyjaśniający zasady zapisywania i czytania dat po angielsku w formacie brytyjskim oraz amerykańskim.
• DATY PO ANGIELSKU || Angielski dla wzrokowców
  Film wyjaśniający zasady zapisywania i czytania dat po angielsku.
• „Pory roku | Miesiące | Dni tygodnia | Angielski dla dzieci”
  Edukacyjny materiał dla dzieci uczący nazw miesięcy, dni tygodnia i pór roku po angielsku.

3. Interaktywne ćwiczenia i gry edukacyjne

Angażujące ćwiczenia i gry mogą znacznie ułatwić przyswajanie dat. Warto skorzystać z aplikacji mobilnych lub stron internetowych oferujących quizy i zadania związane z datami w języku angielskim.