Czasowniki posiłkowe w języku angielskim: jak ich używać, przykłady

Czasownik posiłkowy, inaczej zwany czasownikiem pomocniczym (auxiliary verb), to rodzaj czasownika, który zmienia, dostosowuje lub uzupełnia znaczenie głównego czasownika w zdaniu. Najczęściej występujące czasowniki posiłkowe w języku angielskim to „be”, „do” i „have”. Są one nieodzowne przy tworzeniu złożonych form czasowych, trybów, aspektów i stron gramatycznych.

Czasownik posiłkowy i modalny

Za czasowniki posiłkowe można uznać także czasowniki modalne, np. „shall/should”, „will/would”, „can/could” służące w tej funkcji do tworzenia konstrukcji warunkowych i oznaczania niektórych aspektów czasownika.

Wszystkie angielskie czasowniki modalne są w zdaniu czasownikami posiłkowymi (zwanymi niekiedy także operatorami), ale nie każdy czasownik posiłkowy będzie czasownikiem modalnym. W praktyce oznacza to, że tworząc pytania przez inwersję lub przeczenia przez zaprzeczenie samego czasownika, użyjemy czasownika modalnego, bez innych czasowników posiłkowych.

Jak zidentyfikować czasownik posiłkowy?

Auxiliary verbs, czyli czasowniki posiłkowe można zidentyfikować poprzez użycie ich w połączeniu z głównym czasownikiem zdania. Czasowniki posiłkowe pełnią zatem w zdaniu funkcję operatorów. Są niezbędne do zbudowania zdań przeczących i pytań we wszystkich czasach gramatycznych oraz twierdzeń w 10 z 12 czasów (wyjątek stanowią czasy Present Simple i Past Simple).

To właśnie w tych niepozornych słówkach zawarte są najważniejsze informacje, które pozwalają zrozumieć jakiego czasu, liczby i osoby dotyczy dane zdanie w języku angielskim zdania. 

Na przykład, w zależności od zastosowanego czasu: 

• „be” może występować jako: „am”, „is”, „are”, „was”, „were”, „been”, „being”, „will be”,
• „have” może występować jako: „have”, „has”, „had”, „having”, „will have”, 
• „do” może występować jako: „do”, „does”, „did”, „doing”, „will do”.

Czasownik posiłkowy nie ma nieodłącznego znaczenia semantycznego, ale zamiast tego modyfikuje znaczenie innego czasownika, któremu towarzyszy.

W języku angielskim formy czasowników są często klasyfikowane jako pomocnicze na podstawie pewnych właściwości gramatycznych, zwłaszcza jeśli chodzi o ich składnię. Uczestniczą również w inwersji podmiotu i negacji poprzez proste dodanie „nie” po nich.

Trzy główne czasowniki posiłkowe, czyli „be”, „have” i „do”, są zatem używane w zdaniach do tworzenia różnych form czasowych, trybów, aspektów i czasów gramatycznych. Służą one do tworzenia pytań, zaprzeczeń, form ciągłych czasów złożonych oraz strony biernej. 

Czasowniki „be”, „do” i „have” mogą być użyte w zdaniu zarówno jako czasownik główny, jak i czasownik posiłkowy. Poniżej przedstawiono przykłady wykorzystania tych czasowników jako czasowniki posiłkowe w różnych czasach i kontekstach.

Be jako czasownik posiłkowy – przykłady

Czasownik „be” jest używany jako czasownik posiłkowy (operator) w 7 czasach oraz w zdaniach progresywnych i w stronie biernej. Czasownik „be” jako czasownik posiłkowy występuje w zdaniach twierdzących, przeczących i pytających. 

Present Continuous

W czasie Present Continous „be” odmienia się przez osoby i należy zastosować jego odpowiednią formę: am, is lub are.

• I am talking to you. 
• What are the children doing? 
• It isn’t raining anymore. 

Past Continous

W czasie Past Continous stosujemy odpowiednią formę przeszłą czasownika „be”: was lub were. 

• My wife was reading a book when I came back home. 
• What were you doing yesterday at three pm? 
• He wasn’t driving fast when the accident happened. 

Future Continous 

W czasie Future Continous czasownik posiłkowy „be” występuje po operatorze will i jest nieodmienny.

• We will be flying to Rome at this time tomorrow. 
• What will she be doing tonight? 
• They won’t be coming back home yet. 

Present Perfect Continuous, Past Perfect Continuous, Future Perfect i Future Perfect Continuous 

W każdym z czasów Perfect, trzecia forma czasownika be (been) pojawia się jako czasownik posiłkowy obok głównego operatora.

• I have been reading this book for two hours.
• She had been working at that company for five years before she decided to quit.
• By the time you arrive, we will have finished the meeting.
• In five years, I will have been living here for a decade.

Zdania progresywne 

• I am taking a bath.
• She is preparing dinner for us.
• They have been studying all night.

Strona bierna

• I was given a free meal.
• He was seen by fans at the airport.
• This song has been sung by all nations.

Do jako czasownik posiłkowy – przykłady

Czasownik „do” występuje tylko w 2 czasach gramatycznych i jedynie w zdaniach przeczących i pytaniach, co odróżnia go od „be” i „have”. W zdaniach twierdzących operator „do” jest zbędny. 

Present Simple

W czasie Present Simple czasownik posiłkowy przyjmuje dwie możliwe formy do i does:

• I don’t speak Spanish. 
• My mum doesn’t like cats. 
• Where do they live? 
• What does he want? 

Past Simple

W tym czasie stosujemy formę przeszłą czasownika posiłkowego „do” czyli did: 

• His grandparents didn’t come from England.
• I didn’t have a dog when I was a child. 
• Where did you go to school? 
• How did he do that?

Pytania

W pytaniach do/does/did stawiamy przed podmiotem. Pamiętaj, że kiedy w zdaniu pojawia się does/doesn’t lub did/didn’t, czasownik przyjmuje formę podstawową. 

• Do you want to have another one?
• Did he finish his homework?
• Do we need to keep going straight?

Zdania przeczące

W przypadku przeczeń don’t/doesn’t/didn’t należy umieścić przed czasownikiem.

• I do not know the truth.
• She doesn’t agree with me.
• They didn’t arrive here yet.

Have jako czasownik posiłkowy – przykłady

Czasownik „have” jest czasownikiem posiłkowym w 6 czasach. Występuje zarówno w zdaniach twierdzących, pytających jak i przeczących. 

Present Perfect

W czasie Present Perfect możliwe są dwie formy czasownika posiłkowego have i has:

• I have never been to China.
• Has she read that book yet?
• We haven’t seen Peter for a long time.  

Present Perfect Continuous

W tym czasie poza czasownikiem posiłkowym w formie have/has, pojawia się także trzecia forma czasownika be – been.

• I have been working since morning. 
• Have you been running?
• Tom hasn’t been sleeping well recently.  

Past Perfect 

W czasie Past Perfect czasownik posiłkowy „have” przyjmuje formę przeszłą – had.

• Our company had sold thousands of copies by the end of the year.
• Why had she been so nervous before the journey?
• I hadn’t had a chance to talk to her before she left.

Past Perfect Continuous 

W tym czasie czasownik posiłkowy „have” przyjmuje formę przeszłą – had i podobnie jak w Present Perfect Continuous, pojawia się tutaj także trzecia forma czasownika be – been.

• My parents had been driving for two hours when their car broke down. 
• What had you been doing before we arrived? 
• I hadn’t been sleeping for more than an hour when a terrible noise woke me up. 

Future Perfect i Future Perfect Continuous

W tych dwóch czasach operator „have” występuje jako czasownik posiłkowy po operatorze will. W czasie Future Perfect Continuous towarzyszy im również trzecia forma czasownika be (been).

• I will have known him for ten years soon. 
• How long will the children have been sleeping when we come? 
• They won’t have finished the exam yet.

Więcej przykładów użycia czasowników posiłkowych w zdaniach znajdziesz w poniższej tabeli.

Czasowniki posiłkowe w języku angielskim mają jeszcze 3 dodatkowe zastosowania. Nie ograniczają się tylko do formowania różnych czasów czy form gramatycznych. Na przykład, czasowniki posiłkowe są niezastąpione, gdy chcemy uniknąć powtórzeń w zdaniach. Są również wykorzystywane do potwierdzenia tego, co właśnie zostało powiedziane, czy do tworzenia form przeczących.

Można śmiało powiedzieć, że czasowniki posiłkowe są jak narzędzia wielofunkcyjne w naszym językowym warsztacie!

Znaczniki pytań

Znaczniki pytań są używane na końcu zdania, aby zapytać, czy poprzednie stwierdzenie jest prawdziwe. Przykłady wykorzystania czasowników posiłkowych w formie znaczników pytań to:

• Paula is coming to the party, isn’t she?
• You don’t work on Saturdays, do you?

Redukcja powtórzeń

Czasowniki posiłkowe są często używane, aby uniknąć powtarzania głównego czasownika w zdaniu. Przykłady takiego zastosowania to:

• I don’t really like basketball, but John does. (zamiast 'he does like soccer’)
• Rob is tidying the house, but her sisters aren’t. (zamiast 'they aren’t tidying the house’)

Zdania przeczące

Większość zdań przeczących tworzy się poprzez dodanie przysłówka „not” pomiędzy czasownikiem posiłkowym a czasownikiem głównym lub po pierwszym czasowniku posiłkowym, jeśli zdanie zawiera więcej niż jeden czasownik posiłkowy. Przykłady:

• I am not going to the party.
• They had not been running long when they ran out of water.

Podsumowując, zrozumienie roli i funkcji czasowników posiłkowych w języku angielskim jest kluczowe dla opanowania tego języka na poziomie zaawansowanym. Przy pomocy czasowników posiłkowych możemy tworzyć różne formy czasowe, pytania, przeczenia, a także uniknąć niepotrzebnych powtórzeń. Wszystkie te funkcje czynią czasowniki posiłkowe nieodzownym elementem składni języka angielskiego.

Jak zawsze, kluczem do opanowania języka obcego jest częsta praktyka. Dlatego zachęcamy do ćwiczeń z użyciem czasowników posiłkowych w różnych kontekstach, aby naturalnie i poprawnie używać ich w mowie i pisaniu.

Na sam koniec mamy dla Ciebie test dotyczący czasowników posiłkowych. Rozwiąż go samodzielnie lub ze swoim dzieckiem w ramach sprawdzenia wiedzy i treningu. Powodzenia!

Wybierz właściwy czasownik posiłkowy dla każdego zdania.