Gramatyka w języku angielskim Novakid – Spis najważniejszych zagadnień

Czasy angielskie pozwalają dokładnie określić, kiedy coś się wydarzyło, dzieje się teraz lub wydarzy w przyszłości, co jest kluczowe w codziennej komunikacji. Dzięki ich znajomości łatwo opiszesz wydarzenia, wyrazisz swoje plany i zrozumiesz innych. Każdy czas ma swoje konkretne zasady i zastosowanie, które pomagają tworzyć precyzyjne wypowiedzi. Języku jest ich 12.

Czasy teraźniejsze

Czasy teraźniejsze pomagają mówić o tym, co dzieje się teraz, regularnie się powtarza lub dotyczy faktów. Dowiedz się, jak z nich korzystać, by lepiej opisywać codzienne sytuacje, bieżące wydarzenia i doświadczenia.

Czas Present Simple (czas teraźniejszy prosty)

Opisuje stałe fakty, rutyny i nawyki.

Czas Present Continuous (czas teraźniejszy ciągły)

Służy do mówienia o tym, co dzieje się w tej chwili lub w określonym czasie.

Czas Present Perfect (czas teraźniejszy dokonany)

Podkreśla wpływ przeszłych wydarzeń na teraźniejszość.

Czas Present Perfect Continuous (czas teraźniejszy dokonany ciągły)

Używany do opisywania czynności trwających od jakiegoś czasu aż do teraz.

Czasy przeszłe

Czasy przeszłe pomagają opowiadać o wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości, od prostych faktów po bardziej złożone sytuacje. Dowiedz się, jak używać ich do wyrażania wspomnień, historii i opisów wcześniejszych zdarzeń.

Czas Past Simple (czas przeszły prosty)

Opisuje zakończone wydarzenia i fakty z przeszłości.

Czas Past Continuous (czas przeszły ciągły)

Służy do mówienia o działaniach trwających w określonym momencie w przeszłości.

Czas Past Perfect (czas zaprzeszły)

Podkreśla, że jedno wydarzenie miało miejsce przed innym w przeszłości.

Czas Past Perfect Continuous (czas zaprzeszły ciągły)

Opisuje czynności trwające przed określonym momentem w przeszłości.

Konstrukcje: used to, would

Służą do mówienia o nawykach i powtarzających się działaniach z przeszłości.

Czasy przyszłe

Czasy przyszłe pozwalają wyrażać plany, przewidywania i działania, które wydarzą się w przyszłości. Przeczytaj poniższe podsumowanie, aby wiedzieć, jakich czasów użyć, mówiąc o swoich zamiarach, oczekiwaniach i prognozach w języku angielskim.

Czas Future Simple (czas przyszły prosty)

Używany do wyrażania decyzji podjętych na bieżąco, obietnic i przewidywań.

Czas Future Continuous (czas przyszły ciągły)

Opisuje działania, które będą trwały w określonym momencie w przyszłości.

Czas Future Perfect (czas przyszły dokonany)

Podkreśla zakończenie czynności przed określonym momentem w przyszłości.

Czas Future Perfect Continuous (czas przyszły dokonany ciągły)

Opisuje czynności trwające aż do określonego momentu w przyszłości.

Konstrukcja: to be going to

Używana do mówienia o zamiarach i przewidywaniach opartych na dowodach.

Części mowy to podstawowe elementy, które tworzą język – należą do nich czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki, zaimki, przyimki, spójniki i wykrzykniki. Zrozumienie ich ról i zastosowań pomoże Ci tworzyć poprawne i naturalne wypowiedzi.

Czasowniki

W gramatyce języka angielskiego czasowniki, tak samo jak w języku polskim, opisują działania, stany i wydarzenia. Poznaj różne typy czasowników, dowiedz się, jak wpływają na znaczenie zdania oraz sprawdź, jak prawidłowo je stosować w różnych sytuacjach.

Czasowniki frazowe (phrasal verbs)

Złożone wyrażenia zmieniające znaczenie podstawowego czasownika.

Czasownik pomocniczy do

Czasownik to be

Wyraża stany i opisuje cechy; często pełni funkcję czasownika pomocniczego.

Czasownik have

Służy do wyrażania posiadania i tworzenia czasów gramatycznych.

Czasowniki nieregularne (irregular verbs)

To czasowniki, które mają unikalne formy przeszłe, które trzeba zapamiętać.

Czasowniki posiłkowe (auxiliary verbs)

Wspomagają tworzenie czasów, pytań i przeczeń.

Czasowniki modalne (modal verbs)

Wyrażają możliwość, konieczność lub przypuszczenie.

Czasownik z gerundem/infinitivem/bare infinitivem

Wskazują na różne znaczenia i zastosowania w zależności od formy.

Rzeczowniki

Rzeczowniki to słowa, które nazywają osoby, rzeczy, miejsca, zwierzęta i idee. Dowiesz się, jak odróżniać różne typy rzeczowników i kiedy ich używać w języku angielskim.

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne (countable/uncountable nouns)

Określają, czy rzeczownik może być liczony czy traktowany jako całość.

Dopełniacz saksoński (possessive case)

Służy do wyrażania przynależności lub relacji między rzeczownikami.

Liczba mnoga rzeczownika (plural of nouns)

Wskazuje na więcej niż jeden obiekt lub osobę, często zmieniając formę rzeczownika.

Rzeczowniki złożone (compound nouns)

Tworzone przez łączenie dwóch lub więcej słów w jedno znaczenie.

Przedimki

Przedimki to krótkie słowa, które określają rzeczowniki, wskazując, czy mówimy o czymś ogólnym, konkretnym, czy też nie potrzebujemy dodatkowego określenia. Choć w języku polskim nie mają odpowiedników, w angielskim są tylko trzy rodzaje: nieokreślony, określony i zerowy. Poniżej wyjaśniamy, kiedy i jak używać każdego z nich.

Przedimek nieokreślony (indefinite article)

Używany, gdy mówimy o czymś po raz pierwszy lub w sposób ogólny (a/an).

Przedimek określony (definite article)

Służy do wskazywania na konkretne obiekty, które są już znane (the).

Przedimek zerowy (zero article)

Stosowany, gdy nie używamy żadnego przedimka, np. przy rzeczownikach niepoliczalnych lub w liczbie mnogiej w ogólnym znaczeniu.

Przymiotniki

Przymiotniki to słowa, które opisują cechy, właściwości lub ilości rzeczowników, dodając szczegóły do opisu. Dzięki nim możesz precyzyjnie wyrażać różnice, porównywać obiekty lub podkreślać wyjątkowe cechy. Poniżej wyjaśniamy, jak poprawnie stosować przymiotniki w różnych sytuacjach.

Stopniowanie przymiotników (comparative/superlative forms)

Pozwala porównywać cechy między osobami lub przedmiotami (np. większy, największy).

Przymiotnik dzierżawczy (possessive adjectives)

Wskazuje, do kogo należy dany obiekt (np. my, your, their).

Kolejność przymiotników w zdaniu (order of adjectives)

W języku angielskim przymiotniki przed rzeczownikiem układamy według określonej kolejności, aby zdanie brzmiało naturalnie. Kolejność ta to:

1. Opinie (opinion): np. beautiful, amazing
2. Rozmiar (size): np. small, large
3. Wiek (age): np. old, new
4. Kształt (shape): np. round, square
5. Kolor (color): np. red, blue
6. Pochodzenie (origin): np. French, Chinese
7. Materiał (material): np. wooden, metal
8. Przeznaczenie (purpose): np. cooking, sleeping

Przysłówki

Przysłówki to słowa, które opisują czasowniki, przymiotniki lub inne przysłówki, dodając szczegóły dotyczące czasu, miejsca, sposobu czy intensywności. Umożliwiają precyzyjne wyrażanie informacji o czynnościach i ich okolicznościach. Poniżej omawiamy różne rodzaje przysłówków, które przydadzą Ci się na co dzień!

Przysłówek częstotliwości (adverb of frequency)

Opisuje, jak często coś się dzieje (np. always, sometimes).

Przysłówek czasu (adverb of time)

Informuje, kiedy coś się wydarzyło (np. yesterday, now).

Przysłówek miejsca (adverb of place)

Określa, gdzie coś się dzieje (np. here, everywhere).

Przysłówek sposobu (adverb of manner)

Wyjaśnia, w jaki sposób coś się odbywa (np. quickly, carefully).

Przysłówek stopnia (adverb of degree)

Wskazuje intensywność lub zakres czegoś (np. very, almost).

So vs such

So podkreśla przymiotniki i przysłówki, a such rzeczowniki z przymiotnikami.

Enough vs too

Enough oznacza wystarczająco, a too wskazuje na nadmiar.

Zaimki w języku angielskim

Zaimki zastępują rzeczowniki, aby uniknąć powtórzeń i uczynić wypowiedź bardziej płynną. Używane są w różnych kontekstach – od wskazywania osób, rzeczy i miejsc, po wyrażanie przynależności czy relacji. Dzięki ich znajomości łatwiej wyrazisz swoje myśli, uprościsz zdania i poprawisz naturalność swojej komunikacji.

Zaimki osobowe (personal pronouns)

Zastępują osoby lub rzeczy w zdaniu (np. I, you, they).

Zaimki dzierżawcze (possessive pronouns)

Wskazują na przynależność (np. mine, yours, theirs).

Zaimki zwrotne (reflexive pronouns)

Odnoszą się do podmiotu wykonującego czynność (np. myself, yourself).

Zaimki wzajemne (reciprocal pronouns)

Wyrażają wzajemne relacje między podmiotami (np. each other, one another).

Zaimki nieokreślone (indefinite pronouns)

Używane do mówienia o osobach lub rzeczach w sposób ogólny (np. someone, anything).

Zaimki wskazujące (demonstrative pronouns)

Służą do wskazywania konkretnych obiektów (np. this, those).

Liczebniki

Liczebniki to nieodłączny element języka, pozwalający wyrażać ilości, kolejność czy części całości. Z poniższych podpunktów dowiesz się, jak poprawnie ich używać w codziennej komunikacji, co ułatwi wyrażanie dat, liczb i ułamków w języku angielskim.

Liczebniki główne (cardinal numbers)

Służą do określania ilości lub liczby (np. one, five, twenty).

Liczebniki porządkowe (ordinal numbers)

Używane do wskazywania kolejności (np. first, third, tenth).

Daty (dates)

Pomagają poprawnie wyrażać dni, miesiące i lata. Warto wspomnieć, że w języku angielskim dni w datach zapisujemy w formie liczebników porządkowych (np. 1st, 2nd, 3rd, 4th).

Ułamki (fractions)

Wyrażają części całości w prosty i precyzyjny sposób (np. one-third, three-quarters).

Przyimki

Przyimki to słowa, które łączą różne części zdania, wskazując relacje między nimi, takie jak miejsce, czas, ruch czy sposób. Dzięki znajomości przyimków poprawisz precyzję swoich wypowiedzi i zrozumiesz wiele codziennych wyrażeń. Poznajmy je!

Przyimki miejsca (prepositions of place)

Określają, gdzie coś się znajduje (np. in, on, at).

Przyimki czasu (prepositions of time)

Wskazują, kiedy coś się dzieje (np. at, on, in).

Przyimki ruchu (prepositions of movement)

Opisują kierunek ruchu (np. to, into, onto).

Przyimki sposobu (prepositions of manner)

Wyjaśniają, w jaki sposób coś się odbywa (np. by, with).

Wyrażenia przyimkowe (prepositional phrases)

Tworzą stałe zwroty, które ułatwiają wyrażanie myśli (np. at the moment, in charge of).

Strona bierna (Passive voice) 

Strona bierna pozwala skupić uwagę na odbiorcy czynności zamiast na jej wykonawcy. Dowiedz się, jak stosować stronę bierną w różnych czasach i konstrukcjach, aby brzmieć bardziej formalnie lub obiektywnie w języku angielskim.

Strona bierna w czasach Simple (Passive in Simple tenses)

Używana, by wyrazić czynność jako fakt bez podkreślania wykonawcy (np. The book was read).

Strona bierna w czasach Continuous (Passive in Continuous tenses)

Stosowana do opisu czynności trwających w danym momencie (np. The house is being cleaned).

Strona bierna w czasach Perfect (Passive in Perfect tenses)

Używana, by podkreślić zakończenie czynności z naciskiem na jej efekt (np. The project has been completed).

Strona bierna z czasownikami modalnymi (Passive with modal verbs)

Wyraża możliwość, konieczność lub przewidywania w stronie biernej (np. The task must be done).

Strona bierna – konstrukcje bezosobowe (impersonal passive constructions)

Służy do wyrażania ogólnych przekonań lub opinii (np. It is said that he is talented).

Strona bierna z dwoma dopełnieniami i dopełnieniem przyimkowym (passive with double objects/prepositional objects)

Umożliwia wyrażanie czynności z podwójnym dopełnieniem lub przyimkiem (np. She was given a gift).

Konstrukcja: have sth done

Wyraża zlecenie wykonania czynności przez inną osobę (np. I had my car repaired).

Mowa zależna

Mowa zależna pozwala przekazać cudze słowa, myśli lub polecenia w sposób pośredni. Odkryj, jak zmieniać konstrukcję zdań w zależności od czasu, kontekstu i używanych czasowników, by poprawnie przekazywać wypowiedzi innych.

Mowa zależna w różnych czasach (Reported speech in different tenses)

Wymaga zmiany czasów w zdaniu, by dostosować je do kontekstu (np. He said he was tired).

Reporting verbs (czasowniki w mowie zależnej)

Wskazują sposób przekazywania informacji, np. powiedzenie, zapytanie lub sugestię (say, tell, ask, suggest).

Polecenia, zakazy i prośby w mowie zależnej (commands, prohibitions, and requests in reported speech)

Stosowane do przekazywania instrukcji, zakazów lub próśb (np. She told him to wait).

Okresy warunkowe

Okresy warunkowe pomagają opisać, co się stanie, mogłoby się stać, lub co mogło się wydarzyć w różnych sytuacjach. Dowiedz się, kiedy używać odpowiedniego okresu warunkowego – od rzeczywistych zdarzeń, przez hipotetyczne sytuacje, aż po żale dotyczące przeszłości.

Zerowy okres warunkowy (Zero Conditional)

Opisuje ogólne prawdy lub sytuacje zawsze prawdziwe (np. If you heat water, it boils).

Pierwszy okres warunkowy (First Conditional)

Dotyczy przyszłych zdarzeń możliwych do spełnienia (np. If it rains, I will stay home).

Drugi okres warunkowy (Second Conditional)

Odnosi się do hipotetycznych sytuacji w teraźniejszości lub przyszłości (np. If I were you, I would study more).

Trzeci okres warunkowy (Third Conditional)

Wyraża zdarzenia hipotetyczne w przeszłości i ich konsekwencje (np. If I had studied, I would have passed the exam).

Okresy warunkowe mieszane (Mixed Conditional)

Łączą różne czasy, by pokazać związek między przeszłością a teraźniejszością lub przyszłością (np. If I had studied, I would be successful now).

Unreal past (I wish/If only)

Służy do wyrażania żalu lub pragnień dotyczących przeszłości (np. I wish I had known earlier).

Spójniki (conjunctions)

Spójniki to słowa, które łączą części zdania, pokazując relacje między nimi, takie jak przyczyna, kontrast czy kolejność. Odkryj najpopularniejsze spójniki, które pozwolą Ci tworzyć płynne i logiczne wypowiedzi.

Spójniki współrzędne (coordinating conjunctions).
Spójniki współrzędne łączą równorzędne części zdania, takie jak dwa zdania główne, frazy lub pojedyncze słowa, aby pokazać związek między nimi (np. and, but, or).

• And – i
• But – ale
• Or – lub, albo
• Nor – ani
• So – więc
• For – ponieważ
• Yet – jednak

Spójniki podrzędne (subordinating conjunctions):

• Because – ponieważ
• Although – chociaż
• If – jeśli
• When – kiedy
• While – podczas gdy
• Since – odkąd, ponieważ
• Unless – chyba że

Spójniki zestawiające (correlative conjunctions):

Są to spójniki używane w parach, aby podkreślić równoważność lub kontrast między dwiema częściami zdania (np. either…or, both…and).

• Either…or – albo…albo
• Neither…nor – ani…ani
• Both…and – zarówno…jak i
• Not only…but also – nie tylko…ale także

Konstrukcje zdaniowe to różnorodne układy słów, które pozwalają precyzyjnie wyrażać myśli i intencje w języku angielskim. Ich znajomość umożliwia budowanie poprawnych zdań w różnych sytuacjach – od formalnych wypowiedzi po codzienną komunikację. Poniżej znajdziesz omówienie kluczowych struktur, które warto opanować.

Inwersja w języku angielskim

Inwersja to zmiana standardowego szyku zdania, często używana w pytaniach, warunkach lub wyrażeniach formalnych. Dowiesz się, jak stosować inwersję, aby tworzyć zdania bardziej dynamiczne lub dostosowane do formalnych kontekstów.

Szyk zdania w języku angielskim

Szyk zdania w języku angielskim jest ściśle określony i opiera się na kolejności: podmiot, czasownik, dopełnienie. Poznanie tej struktury pomoże ci unikać błędów i tworzyć klarowne wypowiedzi.

Pytania specjalne – Echo questions

Echo questions to pytania powtarzające część wcześniejszej wypowiedzi, aby wyrazić zdziwienie lub dopytać o szczegóły. Nauczysz się, jak ich używać, aby podtrzymać rozmowę lub wyrazić zaskoczenie.

Question tags

W języku angielskim istnieje wiele konstrukcji gramatycznych, które pomagają wyrażać skomplikowane myśli, opinie i emocje. Zrozumienie tych struktur ułatwi Ci płynne i naturalne komunikowanie się w różnych sytuacjach, od codziennych rozmów po formalne wypowiedzi.

Be used to doing sth vs get used to doing sth

Be used to stosujemy, gdy chcemy powiedzieć, że jesteśmy przyzwyczajeni do czegoś, co jest dla nas normalne (np. I am used to working late). Z kolei get used to wyraża proces przyzwyczajania się do nowej sytuacji lub nawyku (np. She is getting used to living in the city).

Imiesłowy w języku angielskim

Imiesłowy (gerunds i participles) stosuje się, by opisywać działania lub stany bardziej szczegółowo. Gerunds (imiesłów czynny) pełnią funkcję rzeczownika (np. Running is fun), a participles (imiesłów bierny) opisują czynności lub stany związane z rzeczownikami (np. The running water is cold).

Określniki ilości (Quantifiers)

Określniki ilości służą do precyzowania liczby lub ilości czegoś w zdaniu. Używamy ich w zależności od rodzaju rzeczownika: some i any dla niepoliczalnych lub liczby mnogiej, much dla niepoliczalnych, a few dla policzalnych (np. There are few people in the room).

So do I, Neither do I

Te wyrażenia używamy, aby zgodzić się z kimś w pozytywnym (so do I, np. I like coffee – So do I) lub negatywnym (neither do I, np. I don’t eat meat – Neither do I) kontekście. Przydatne w rozmowach, by wyrazić zgodność lub wspólne odczucia.

I’d rather, I’d prefer i you’d better

I’d rather wyraża preferencję wyboru (np. I’d rather stay home), I’d prefer jest bardziej formalne i odnosi się do osobistych preferencji (np. I’d prefer to stay home), a You’d better to mocna sugestia lub ostrzeżenie (np. You’d better call her now).

Idiomy w języku angielskim