Co to jest tradycja i dlaczego jest ważna w życiu człowieka?

Definicja tradycji nie jest przesadnie skomplikowana. Jest to bowiem sposób, w jaki ludzie przekazują sobie różne zwyczaje, obyczaje i wartości z pokolenia na pokolenie i które mają znaczenie dla naszej teraźniejszości. Można powiedzieć, że to swego rodzaj „pamiątki” po naszych przodkach, która pomagają nam lepiej zrozumieć naszą historię i kulturę. Dzięki tradycji wiemy, jak świętować Boże Narodzenie, Wielkanoc czy Dzień Niepodległości. Tradycje mogą być związane z rodziną, religią, regionem lub całym krajem.

Tradycja – definicja dla dzieci

Aby wytłumaczyć dziecku, czym jest tradycja, można posłużyć się prostym przykładem. Wyobraźmy sobie, że w każdą niedzielę w Twojej rodzinie jecie wspólny obiad, a potem gracie w ulubioną grę planszową. Jeśli ten zwyczaj powtarza się regularnie i każdy członek rodziny czeka na te chwile, to właśnie jest tradycja. Nie musi być ona czymś wielkim, ale musi mieć znaczenie dla ludzi, którzy ją praktykują.

Rodzaje tradycji

Tradycje można podzielić na różne kategorie:

• Religijne – związane z wiarą, np. czytanie Pisma Świętego przed rozpoczęciem wigilijnej wieczerzy, uczestniczenie w pasterce, malowanie pisanek na Wielkanoc.
• Rodzinne – unikalne dla każdej rodziny, np. wspólne przygotowywanie pierników na święta.
• Narodowe – obchodzone w całym kraju, np. świętowanie 11 listopada jako Dnia Niepodległości.
• Regionalne – charakterystyczne dla danego regionu, np. zdobienie palm wielkanocnych na Kurpiach.

Obyczaj – definicja

Obyczaj nieco różni się od tradycji. Można rzec, że jest to ustalony sposób postępowania w danej społeczności, wynikający z jej zwyczajów, norm społecznych i kulturowych. To zatem pewien zbiór zasad i zachowań, które kształtują życie codzienne i relacje międzyludzkie. Jeśli są one przekazywane z pokolenia na pokolenie, stają się tradycją. Obyczaje mogą dotyczyć takich kwestii jak sposób witania się, okazywania szacunku, celebrowania wydarzeń rodzinnych czy prowadzenia życia towarzyskiego. Ich nieprzestrzeganie nie niesie dla członka danej społeczności zbyt dużych konsekwencji. 

Przykładami obyczajów są:

• uścisk dłoni na powitanie,
• używanie zwrotów grzecznościowych,
• zdjęcie przez mężczyzn nakrycia głowy podczas wejścia do kościoła,
• noszenie odpowiednich strojów w określonych sytuacjach (np. formalny strój na ślub).

Tradycje to coś więcej niż tylko powtarzanie tych samych czynności. Pełnią ważną funkcję w naszym życiu i niosą ze sobą wiele korzyści zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. 

1. Tradycje budują więzi

Tradycje często wiążą się z rodzinnymi spotkaniami, świętami i wspólnymi rytuałami. Dzięki nim ludzie czują, że są częścią czegoś większego. Na przykład wspólne ubieranie choinki w okresie świątecznym to moment, który zbliża do siebie całą rodzinę.

2. Tradycje uczą historii

Praktykując tradycje, możemy lepiej zrozumieć naszą przeszłość. Dzieci dowiadują się wówczas, skąd pochodzą różne zwyczaje i jak wyglądało życie ich przodków. Na przykład malowanie pisanek sięga czasów pogańskich, kiedy wiosną świętowano odrodzenie życia.

3. Tradycje dają poczucie bezpieczeństwa

Powtarzalność tradycji daje nam poczucie stabilności. Jeśli co roku obchodzimy te same święta w podobny sposób, to budujemy w ten sposób naszą tożsamość i więzi rodzinne. Czujemy, że jesteśmy członkami ważnej społeczności i nie jesteśmy samotni. 

4. Tradycje kształtują wartości

Tradycje przekazują ważne wartości, takie jak szacunek dla starszych, współczucie, pracowitość czy troska o bliskich. Na przykład dzielenie się opłatkiem w Wigilię przypomina nam o znaczeniu pojednania i życzliwości.

W Polsce wiele tradycji jest kultywowanych od wieków. Część z nich związana jest z życiem religijnym, a część z życiem codziennym. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze polskie tradycje, które powinien znać każdy: 

Tradycje bożonarodzeniowe dla dzieci: 

Tradycje świąteczne to tradycji narodowej, która kształtowała się na przestrzeni wieków. W związku z nią wyróżniamy:

• Ubieranie choinki – zwyczaj ten symbolizuje życie. Drzewko dekorowane jest bombkami, lampkami i łańcuchami.
• Przygotowywanie 12 potraw wigilijnych – liczba ta nawiązuje do 12 apostołów. Na stole nie może zabraknąć pierogów, barszczu z uszkami czy kompotu z suszu.
• Dzielenie się opłatkiem – to wyjątkowy moment, który symbolizuje pojednanie i wspólnotę.
• Śpiewanie kolęd i uczestnictwo w pasterce – nocne nabożeństwo w Wigilię jest symbolem oczekiwania na narodziny Chrystusa.
• Przygotowanie dodatkowego nakrycia na stole – niegdyś wierzono, że ów dodatkowe miejsce jest zarezerwowane dla dusz zmarłych; obecnie wierzymy, że dodatkowe nakrycie przeznaczone jest dla niezapowiedzianego gościa, bo w Wigilię nikt nie powinien być sam. 
• Oczekiwanie na pierwszą gwiazdkę – nawiązanie do historii o Trzech Królach, którzy podążając za jasną gwiazdą dotarli do Betlejem do stajenki, w której narodził się Jezus. 
• Jarmarki bożonarodzeniowe – tradycja sięgająca jeszcze XIII wieku, która polega na wystawianiu przez kupców różnego rodzaju specjałów kulinarnych i rękodzielniczych na sprzedaż w okresie adwentu. Obecnie wydarzeniom tym często towarzyszą również inne imprezy tematyczne. 

Tradycje wielkanocne 

Święto związane z odrodzeniem i nadchodzącą wiosną, pełne radosnych i kolorowych tradycji, takich jak:

• Malowanie pisanek – jajka symbolizują nowe życie i są zdobione w różnorodne wzory.
• Święcenie pokarmów w Wielką Sobotę – w koszyczkach, które przynosi się do kościoła, znajdują się jajka, chleb, sól i inne produkty.
• Śmigus-dyngus – w Poniedziałek Wielkanocny polewanie zimną wodą to tradycyjny sposób na przywitanie wiosny i odradzającego się po zimie życia. 

Dożynki

Święto Plonów obchodzone po zakończeniu żniw.

• Organizowane są barwne procesje z wieńcami dożynkowymi wykonanymi z kłosów zbóż i kwiatów.
• Dożynki to także czas zabawy i dziękczynienia za obfite plony, pełen tańców i tradycyjnych pieśni.

Topienie Marzanny

Obrzęd symbolizujący pożegnanie zimy i powitanie wiosny. Tradycja ta jest wciąż kultywowana w wielu miejscach w Polsce. 

• Marzanna, słomiana kukła, jest niesiona w uroczystym pochodzie, a następnie wrzucana do rzeki lub jeziora.
• To tradycja o pogańskich korzeniach, która wciąż cieszy się popularnością, szczególnie wśród dzieci.

Mazowieckie palmy wielkanocne

Tradycja uważana za niematerialne dziedzictwo kulturowe, która polega na tworzeniu wielkich ręcznie zdobionych palm wielkanocnych na Kurpiach:

• Palmy są zdobione kwiatami z bibuły, mchem i suszonymi roślinami.
• W Niedzielę Palmową organizowane są konkursy na najpiękniejsze i najwyższe palmy.

Wigilia Świętego Jana

Obchodzona w najkrótszą noc w roku, czyli w Noc Świętojańską:

• Palenie ognisk i puszczanie wianków na wodę to jedne z najbardziej znanych obrzędów.
• W niektórych regionach młodzież szuka kwiatu paproci, który według legendy ma przynosić szczęście.

Lajkonik

Co roku w Krakowie odbywa się barwny pochód Lajkonika:

• Postać jeźdźca na sztucznym koniu, nawiązująca do najazdów tatarskich, przemierza ulice miasta.
• Tradycja sięga XIII wieku i jest jednym z symboli Krakowa.

Dziady

Obrzęd wspominania zmarłych, praktykowany głównie na Podlasiu i Lubelszczyźnie, choć obecnie prawie zapomniany:

• Na grobach bliskich zapala się znicze i zostawia jedzenie, aby ugościć dusze zmarłych.
• Tradycja ta wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich.

Andrzejki

Wieczór wróżb obchodzony w wigilię dnia św. Andrzeja.

• Przez klucz przelewany jest wosk, którego kształt ma przepowiedzieć przyszłość danej osoby. 
• Andrzejki to także czas wspólnych zabaw i spotkań towarzyskich.

Święto Matki Boskiej Zielnej

Obchodzone 15 sierpnia w niemal całej Polsce: 

• Wierni przynoszą do kościołów wianki wykonane z ziół i kwiatów.
• Święto to łączy chrześcijaństwo z dawnymi zwyczajami ludowymi związanymi z urodzajem.

Pieczony ziemniak (kujawsko-pomorskie)

Święto plonów ziemniaka:

• Organizuje się festyny, podczas których piecze się ziemniaki w ogniskach.
• Towarzyszą temu zabawy ludowe i konkursy.

1. Podawanie czarnej polewki – dawniej była to tradycja związana z odrzucaniem oświadczyn. Co ciekawe, czarna polewka wciąż jest tradycyjnym bożonarodzeniowym daniem na Kaszubach, gdzie uchodzi za prawdziwy rarytas. 
2. Grzybobrania w formie rodzinnych wycieczek – niegdyś była to rozrywka zarezerwowana przede wszystkim dla szlachty. W XX wieku grzybobrania były też częścią wielu tradycji rodzinnych.
3. Rodzinne wieczory opowieści – niegdyś co wieczór przy kominku opowiadane były różnego rodzaju opowieści (najczęściej przez osoby starsze). Obecnie rolę tę przejęły książki, telewizja i Internet. 

1. Dzień Zmarłych w Meksyku – obchodzony 1 i 2 listopada Dzień Zmarłych to czas kolorowych parad, zdobienia ołtarzy dla zmarłych i wspominania bliskich. W przeciwieństwie do polskiego Dnia Wszystkich Świętych, tutaj radośnie celebruje się pamięć o zmarłych.
2. Diwali w Indiach – zwane Świętem Świateł, symbolizuje zwycięstwo światła nad ciemnością. W trakcie tego święta ludzie zapalają lampki oliwne, ozdabiają domy i obdarowują się prezentami.
3. Karnawał w Brazylii – jedna z najbardziej spektakularnych tradycji na świecie i największe święto ludowe w tym kraju. Parady, muzyka samba i kolorowe stroje przyciągają wówczas turystów z całego świata.
4. Nowy Rok Księżycowy w Chinach – jedno z najważniejszych świąt w Azji. Jest to tzw. Święto Wiosny, które łączy wiele różnych tradycji, w tym pokazy fajerwerków i słynne tańce smoków. 
5. Święto Dziękczynienia w USA – czas spotkań rodzinnych i wyrażania wdzięczności za dobro w życiu. Głównym punktem tego dnia jest wspólny posiłek, którego nieodłącznym elementem jest pieczony indyk.
6. Maslenica w Rosji – rosyjskie święto pożegnania zimy, podczas którego piecze się bliny (naleśniki), organizuje kuligi i tradycyjne zabawy. Tradycja ta zachowała się jeszcze z czasów pogańskich. 
7. La Tomatina w Hiszpanii – w hiszpańskim mieście Buñol co roku odbywa się festiwal polegający na rzucaniu pomidorami. To zabawny sposób na wspólne świętowanie, który przyciąga turystów z całego świata. 

Dowiedz się też, jak wygląda Boże Narodzenie w Anglii! 

Tradycje są ważne, ale w dzisiejszym świecie równie istotne jest poszerzanie horyzontów i zdobywanie nowych umiejętności. Nauka języka angielskiego to klucz do zrozumienia różnych kultur, nawiązywania międzynarodowych przyjaźni i budowania pewności siebie.

Dzięki zajęciom online z Novakid Twoje dziecko:

• nauczy się mówić po angielsku w naturalny sposób, poprzez interaktywne lekcje,
• zyska dostęp do certyfikowanych nauczycieli, którzy dostosują program do jego indywidualnych potrzeb,
• będzie rozwijać się w przyjaznym środowisku pełnym gier, animacji i angażujących materiałów,
• odkryje świat języka w domowym zaciszu – wygodnie i bez stresu!

Zapisz swoje dziecko już dziś na bezpłatną lekcję próbną i zobacz, jak wiele może z nami osiągnąć!