Jak samemu nauczyć się języka angielskiego w domu? 

Zanim przystąpisz do nauki angielskiego na własną rękę, określ 3 rzeczy. Są to: cel nauki, aktualny poziom językowy oraz plan nauki.

1. Wyznacz realistyczny cel. Powinien być mierzalny, konkretny i określony w czasie. Przykładowe cele nauki angielskiego to:

• W miesiąc opanuję 1000 słówek branżowych.
• W 3 miesiące opanuję podstawowe konwersacje.
• W rok przygotuję się do zdania egzaminu certyfikującego.

2. Oceń swój poziom znajomości angielskiego. Skorzystaj z testów online.

• Na stronie EF SET możesz skorzystać z 15-minutowego szybkiego testu określającego stopień znajomość języka.
• Na stronie Cambridge znajdziesz testy: ogólny, dla uczniów, biznesowy oraz dla dzieci.

3. Dostosuj plan do celów. Wiesz już, co chcesz osiągnąć oraz jaki jest Twój punkt wyjścia. Jeśli narzucasz sobie ambitny cel, potrzebujesz częstszych i dłuższych lekcji. W dostosowaniu planu pomocne będzie zapoznanie się z poziomami języka angielskiego (od A1 do C2) i umiejętnościami, jakie one obejmują. Pozwoli Ci to też kontrolować postępy w nauce.

Znajdź swój sposób na naukę słówek, tak aby sprawiało Ci to przyjemność. Dostosuj ją do swoich możliwości czasowych oraz typu pamięci:

• Dla wzrokowców świetne są fiszki z obrazkami.
• Słuchowcy mogą wspierać się translatorami, w których da się odsłuchać wymowę słówka.
• Jeśli masz pamięć kinestetyczną, weź notatki na spacer i powtarzaj, chodząc albo odsłuchuj nagania ze słówkami podczas sprzątania.

Opanowując słownictwo, skupiaj się na obszarach leksykalnych. Zrób tygodnie tematyczne, np. 7 dni nauki słówek związanych z jedzeniem, podróżami czy pracą.

Wspieraj się technologią. Korzystaj ze stron do nauki języka angielskiego oraz aplikacji językowych.

Sięgaj po techniki ułatwiających zapamiętywanie. Wspomniane fiszki są dostępne zarówno w formie fizycznej, jak i w aplikacjach. Samodzielne przygotowywanie fiszek także jest dobrą formą nauki, zwłaszcza dla tzw. czuciowców. Podczas nauki słówek łatwo użyć skojarzeń i historyjek. Możesz np. układać zabawne zdania albo anegdotki i bajki z jak największej liczby słów, które chcesz opanować. Szczególnie polecaną metodą dla osób, które lubią notować, jest gold list.

Powtarzając słówka, nie rób tego w oderwaniu od kontekstu. Używaj ich w zdaniach. Dzięki temu równocześnie trenujesz zwroty oraz konstrukcje gramatyczne.

Gramatyka angielska będzie łatwiejsza do opanowania, gdy zrozumiesz podstawowe zasady rządzące tym językiem i konstruowaniem różnych struktur (np. czasów), a także form (np. czasowników w formie ciągłej lub przeszłej).

Ćwicząc gramatykę angielską, rób to zawsze w praktyce. Materiały czytane albo pisane będą znacznie bardziej angażujące niż oderwane od realiów przykładowe zdania.

Do najważniejszych zagadnień gramatyki angielskiej, które warto opanować, należą:

• Używanie czasownika „to be”.
• Używanie czasowników i konstrukcji modalnych: „will”, „should”, „can”, „may” i innych.
• Opanowanie najczęściej używanych czasów: present simple, past simple, present perfect oraz future simple.
• Zrozumienie i używanie zdań warunkowych (conditionals).
• Odróżnianie przedimków: „the”, „a”, „an”.
• Posługiwanie się stroną bierną.

Z jakich materiałów uczyć się samemu gramatyki? Poza typowymi podręcznikami na odpowiednim poziomie przydatne mogą być np. aplikacje językowe, jak DuoLingo, oraz strony internetowe przeznaczone do nauki angielskiego (np. BBC Learning English – dział „Grammar”).

Słuchanie i rozumienie języka angielskiego najlepiej opanować w praktyce: słuchając materiałów w tym języku. Możesz np. oglądać newsy albo interesujące Cię materiały związane z Twoimi zainteresowaniami na YouTube. Przydatne będą także audiobooki i podcasty w języku angielskim.

Oglądając filmy lub seriale, zastąp lektora albo dubbing oryginalną wersją językową uzupełnioną o napisy.

Jak sprawdzić swoją umiejętność rozumienia ze słuchu? Tu niezastąpione są testy, podczas których słuchasz, a następnie odpowiadasz na pytania dotyczące wysłuchanych treści. Są one dołączane do podręczników, ale też dostępne online. Np. na stronie UmiemyAngielski.pl możesz ćwiczyć słuch językowy na tekstach piosenek.

Ćwiczenie mówienia samodzielnie jest trudniejsze niż podczas konwersacji, ale nie jest niemożliwe! Możesz opisywać ilustracje, czytać na głos, próbować myśleć po angielsku oraz powtarzać zdania podczas oglądania filmu czy słuchania materiałów audio.

Ogromnym wsparciem będą native speakerzy. Jeśli nie znasz żadnego osobiście, skorzystaj z aplikacji, która łączy osoby chętne do nauki z native speakerami. Przykładem takiej apki może być Tandem. DuoLingo również pozwala ćwiczyć wymowę.

Jak przełamać barierę językową podczas mówienia?

Barierę językową skutecznie przełamuje zanurzenie się w obcym języku i konieczność jego stosowania. Bodźcem może być więc rozmowa z native speakerem, który nie zna polskiego.

Osoby, które preferują bardziej stopniowe opuszczanie strefy językowego komfortu, mogą zacząć od mówienia do siebie, a następnie do zaufanych osób.

Pisanie po angielsku przećwiczysz, tworząc różne teksty: opowiadania, rozprawki, wiadomości e-mail, a także korespondując w tym języku.

Pisząc, korzystaj z narzędzi, które korygują pisownię oraz gramatykę, jak LanguageTool oraz Grammarly.

Czytaj materiały w języku angielskim po cichu i na głos. Możesz następnie zadawać sobie pytania dotyczące tego, co przeczytałeś, albo formułować tę treść w inny sposób – ćwiczysz wtedy słownictwo, gramatykę i rozumienie treści. Przydatne będą materiały o wysokiej jakości: artykuły prasowe, książki oraz blogi, np. poświęcone Twoim zainteresowaniom. Unikaj treści niskiej jakości pisanych anonimowo.

Trenuj zarówno czytanie intensywne, jak i ekstensywne. Podobnie jak w języku ojczystym, tak i po angielsku oba te sposoby czytania mają swoje zastosowanie.

• Intensywne czytanie polega na dokładnej i głębokiej analizie tekstu, wszelkich szczegółów oraz kontekstów. Celem jest pełne zrozumienie tekstu. Trenując czytanie intensywne, sięgaj po artykuły naukowe, specjalistyczne i literackie. Rób notatki.
• Czytanie ekstensywne jest szybkie i pobieżne. Pozwala przejrzeć dużo treści w krótkim czasie. Nie daje głębokiego zrozumienia, lecz ogólną orientację w obszernym temacie lub w kilku tematach. Metoda ekstensywnego czytania to trening selekcji informacji w języku obcym.

Immersja, czyli zanurzenie w języku, pozwala przyswajać go przy okazji zwykłych czynności. Od Ciebie zależy, jak głęboka będzie Twoja immersja.

Oto przykłady zmian, które możesz wprowadzić w swoim otoczeniu, aby otaczać się angielskim:

• zmień język w telefonie i na komputerze
• zmień język aplikacji, z których korzystasz
• oglądaj wiadomości ze świata po angielsku
• zamień lektora i dubbing na oryginalną wersję językową i napisy
• czytaj książki po angielsku
• słuchaj angielskich podcastów
• graj w gry komputerowe po angielsku
• zwróć uwagę na teksty w piosenkach, których słuchasz
• rób listy zakupów po angielsku.

Język zawsze towarzyszy jakiejś kulturze i jest jej wyrazem. Poznaj bliżej angielską kulturę, a także jej językowe przejawy. Są to np. idiomy, powiedzonka, cytaty z dzieł, które weszły do codziennego języka, wyrażenia slangowe, a także specyficzny humor. Z pewnością natkniesz się na nie, korzystając z anglojęzycznych mediów i rozmawiając z native speakerami. 

Dopasuj materiały, z których korzystasz, do swoich zainteresowań. Jeśli lubisz gotować, sięgaj po angielskie blogi kulinarne i przepisy na tradycyjne dania kuchni angielskiej, oglądaj brytyjskie albo amerykańskie programy o gotowaniu, np. MasterChef UK. Za jednym zamachem poduczysz się języka oraz poznasz dania typowe dla kultury angielskiej.

O sukcesie w samodzielnej nauce języka angielskiego decyduje przede wszystkim plan: rozsądny oraz konsekwentnie realizowany.

Zarezerwuj czas na naukę, pamiętając, że lepsze rezultaty dają krótkie, ale częste lekcje. Pół godziny dziennie przyniesie więcej korzyści niż 3 godziny tygodniowo.

Tworząc harmonogram lekcji, rozłóż równomiernie umiejętności. Przykładowy podział może wyglądać następująco: 30% słuchanie, 30% mówienie, 20% czytanie, 20% pisanie.

Przykładowy tygodniowy plan samodzielnej nauki angielskiego w domu

Poniedziałek – gramatyka i słownictwo

Stworzenie listy słówek

Powtórka słówek z ubiegłego tygodnia

Ćwiczenia gramatyczne

Wtorek – słuchanie i mówienie

Słuchanie podcastu lub audycji w języku angielskim (np. BBC Podcasts)

Notowanie nowych słówek i wyrażeń (do przećwiczenia w następny poniedziałek)

Ćwiczenia mówienia, np. wypowiedź nt. wysłuchanego materiału, nagrana na dyktafon

Środa – czytanie i pisanie

Czytanie artykułu w języku angielskim (np. z „The Guardian”)

Notowanie nowych słówek i wyrażeń.

Spisanie krótkiego podsumowania przeczytanego tekstu

Czwartek – pisanie

Napisanie krótkiego tekstu z użyciem słówek i konstrukcji poznanych w tym tygodniu (opowiadanie, list, kartka z dziennika)

Sprawdzenie treści przy użyciu aplikacji lub AI

Piątek – mówienie

Oglądanie filmu lub serialu w oryginalnej wersji językowej (z napisami)

Powtarzanie wyłapanych interesujących fraz

Notowanie nowych słówek i wyrażeń

Sprawdzenie ich znaczenia

Sobota – przegląd i powtórka

Przeczytanie notatek, powrót do szczególnie kłopotliwych kwestii, ćwiczenia powtórkowe

Podsumowanie tygodnia i plany na następny tydzień

Efektywna nauka to zrozumienie, nie wkuwanie. Wyznacz cele, ucz się krótkimi sesjami z przerwami i wykorzystuj aktywne metody: wyjaśniaj materiał prosto (technika Feynmana), testuj wiedzę (Active Recall), rozkładaj powtórki w czasie. Notatki wzbogacaj wizualnie. Zarządzaj czasem blokami Pomodoro i wyeliminuj rozpraszacze. Motywację budź przez grywalizację (np. Quizlet) lub naukę w grupie. Dbaj o sen, dietę bogatą w omega-3 i ruch – to paliwo dla mózgu. Dostosuj metody do stylu uczenia (wzrokowiec, słuchowiec, kinestetyk). Klucz do sukcesu w samodzielnej nauce angielskiego to systematyczność i ciekawość – nauka stanie się przygodą, nie obowiązkiem.

Dowiedz się więcej o efektywnych metodach uczenia się.