4 min Koszmary senne i lęki nocne u dzieci – co rodzic może z tym zrobić?
W pierwszej kolejności, zanim przejdę do tego co robić, powinniśmy rozróżnić koszmary senne od lęków nocnych u dzieci. Koszmary senne rozumiemy jako wybudzenie się dziecka w nocy, choć nazwa na to wskazuje, musimy pamiętać o tym, że zły sen nie musi być jedyną przyczyną nocnego budzenia przez starsze dzieci.
Czym jest lęk przed pójściem spać?
Lęki nocne, na potrzeby tego artykułu zdefiniujmy jako lęk przed pójściem spać, zasypianiem samemu czy nocne wędrówki do łóżka rodziców lub wołanie rodziców do siebie. Należy pamiętać o tym, że lęki te mogą, jednak nie muszą być związane z lękami rozwojowymi takimi jak lęk przed ciemnością, czy przed potworami. Pamiętamy o tym, że granica między wyobraźnią a rzeczywistością jest u dzieci bardzo płynna i niewiele trzeba by postać z bajki przeniosła się do rzeczywistości.
Jak dziecko reaguje na strach przed zasypianiem?
Co, jeśli dziecko boi się ciemności, ponieważ szeleszczące za oknem gałęzie drzew, oświetlane przez latarnię wyglądem przypominają potwora, który w oczach dziecka, w momencie, w którym gaśnie światło czyha na niego? Natychmiastową reakcją jest poszukiwanie bezpieczeństwa- miejsca i osób przy których potwory znikają, przepędzone ciepłem rodzicielskich ramion.
Patrząc oczami dziecka na tę sytuację, nie dziwi wcale, że pierwszą reakcją każdego wieczora jest tupot małych stóp biegnących do pokoju rodziców, lub wołanie ich do siebie.
Co robić, gdy dziecko ma koszmary senne?
Przejdźmy więc do perspektywy rodziców, którzy chcieliby spędzić tę noc razem. Jeszcze, gdyby chodziło tylko o jedną noc- zazwyczaj jednak jest tak, że pomimo tłumaczeń, moment zgaszenia światła w pokoju dziecka i pozostawienie go samego w łóżku, powoduje kolejną nocną wycieczkę do sypialni rodziców.
Patrząc na ten lęk oczami rodzica, może on być uciążliwy, a czasem i frustrujący, szczególnie że często nie towarzyszy Nnam perspektywa dziecka, a osoby dorosłej, która doskonale wie, że nie ma się czego bać.
Nic w tym dziwnego, że czasem trudno nam wejść w buty dziecka i dotrzeć tę samą sytuację z jego perspektywy. Nasze zmęczenie, frustracja, brak zasobów to wszystko może nam skutecznie przysłonić to co kryje się za zachowaniem dziecka.
Jak reagować na płacz dziecka w nocy?
Mam takie doświadczenie, że dla wielu rodziców płacz dziecka jest czymś, z czym bardzo trudno im sobie poradzić. Patrzą na swoje bojące się dziecko, które płacze i chcieliby zabrać od niego cały trud tego świata. W swojej bezradności, często sięgają do komunikatów takich jak: „no już nie płacz”, „przecież nie ma się czego bać”, „potwory nie istnieją” słyszę te próby jako chęć pomocy i zaopiekowania, żeby już było „dobrze” – tyle że to nie tędy droga.
Płacz jest nam potrzebny, to jeden z naturalnych, płynących z naszego ciała sposobów na poradzenie sobie z trudnym doświadczeniem – może być ono zarówno pozytywne jak i negatywne, co nie umniejsza temu, że dla dziecka może być ono po prostu trudne.
W chwili trudu trzeba dać emocjom się przetoczyć i wybrzmieć proponując swoją obecność, schronienie w ciepłych ramionach i komunikat: „jestem tutaj”, „to w porządku płakać”, „słyszę, że jest to dla Ciebie trudne”.
Jak rodzice mogą zapewnić dziecku bezpieczną przestrzeń?
Nasza dodatkowa praca nad tym jak oswajać lęk, zaczyna się wtedy, gdy dziecko jest w komfortowej, bezpiecznej sytuacji – nie chwilę przed snem, nie w momencie, w którym przybiega z płaczem z komunikatem, że się boi.
To, co możemy zrobić to przede wszystkim pokazywać, że to w porządku czasem się bać i że my dorośli czasem też się boimy. Warto pokazywać dzieciom, że każdy może bać się czegoś innego i że nie ma w tym nic złego. Rozmawiać, oswajać i normalizować to co dziecko odczuwa i co ważne nie negować tego słowami „przecież nie ma się czego bać”.
Możemy wspólnie zrobić rysunek, obrazujący to czego dziecko się boi, następnie razem spróbować rozchmurzyć tego potwora, tak by nie był już taki straszny. Dobrym pomysłem jest też wspólne sprawdzenie szafy i przestrzeni pod łóżkiem.
Możemy również wspólnie zastanowić się jak odczarować te szeleszczące gałęzie za oknem, może niech ich dźwięk przypomina nam instrument, który lubimy? Można również zainwestować w małą lampkę obok łóżka, która będzie zapalona przez całą noc. To są konkretne strategie, sposoby na poradzenie sobie i próbę oswojenia lęku.
Strategia radzenia sobie z lękiem przed pójściem spać oparta na słuchaniu
Spotykam się też czasem z bezradnością rodziców, którzy mówią o tym, że ich dziecko zapytane o to czego się boi – odpowiada „nie wiem”. Pytam rodziców, czy kiedyś zastanawiali się co pod tym „nie wiem” się kryje? Czy próbowali kiedyś jak detektyw poszukać źródła tego lęku?
Dzieci, często mówią nam, tylko my nie słuchamy lub słuchać nie potrafimy. One naprawdę dają nam znać najlepiej jak potrafią, czy to płacząc, czy to potrzebując bliskości i przytulenia, czy to biorąc nas za rękę. Dzieci naprawdę chcą z nami rozmawiać, tylko na swoich warunkach, a my dorośli tak przywykliśmy do swojego sposobu słuchania i rozmawiania, że czasem ciężko nam dostrzec to co chcą nam powiedzieć czy pokazać.
W przypadku lęku bardzo ważne jest to, by go nie lekceważyć i swoimi komunikatami nie przyczyniać się do jego pogłębiania. Kiedy Ty i Twoje dziecko mierzycie się z lękami dobrze skorzystać z pomocy specjalisty, by dobrać skrojone pod Waszą sytuację wskazówki.
Czy podobał Ci się ten artykuł?
