10 min Dzisiaj przeanalizujemy czasowniki frazowe w języku angielskim i podpowiemy Ci, jak opanować je w prosty sposób. Krok po kroku omówimy podstawy, a następnie ich znajomość zweryfikujemy sobie wspólnie prostym testem. Brzmi dobrze? W takim razie zaczynamy!
Na początku dowiesz się, czym od strony gramatycznej są czasowniki, a dopiero następnie – czasowniki frazowe. Dzięki temu uporządkowanie wiedzy i zdobywanie tej zupełnie nowej będzie trochę prostsze. Później przeczytasz o tym, jak szybko rozpoznać phrasal verbs w zdaniu. Poznasz także najpopularniejsze przykłady czasowników frazowych oraz odkryjesz skuteczne metody nauki. Możesz je wykorzystać do poszerzenia swojej wiedzy lub treningu z własnym dzieckiem – zwłaszcza tym w wieku szkolnym. Udanej lektury!
PS w tym artykule będziemy się posługiwać określeniem phrasal verbs (po polsku to oczywiście czasowniki frazowe).
Co to czasownik? Na jakie pytania odpowiada?
Czasowniki to słowa opisujące działania lub procesy. Odpowiadają na pytanie “co robi”, “co się z nim dzieje?” – i analogicznie w innych czasach, to jest “co zrobił?”, “co zrobi?” itd. To słowo oddające czynności, np. biegać (run), czytać (read), myśleć (think), mówić (speak), pisać (write), słuchać (listen), śpiewać (sing).
W języku polskim czasowniki takie jak te wymienione, czyli zakończone na literę “ć”, nazywamy bezokolicznikami. To najbardziej podstawowe formy czasowników. Proste, prawda? Przejdźmy więc dalej. Czas podnieść poprzeczkę – zaczynamy czasowniki frazowe.
Czym są czasowniki frazowe?
Czasowniki frazowe (phrasal verbs) składają się z podstawowego czasownika i jednej lub kilku dodatkowych cząstek. Tymi cząstkami najczęściej są przyimki i przysłówki. Czasowniki, do których dodajemy takie cząstki, otrzymują więc nowe znaczenie.
Warto wiedzieć, że powszechnie używane w języku angielskim czasowniki frazowe mogą być trudne do zrozumienia dla osób z Polski, dopiero uczących się języka obcego. Wynika to właśnie ze znaczenia phrasal verbs, które bywa nieintuicyjne, idiomatyczne – często nie może zostać wywnioskowane ze znaczeń i połączeń poszczególnych słów. I właśnie dlatego warto regularnie powtarzać oraz ćwiczyć czasowniki frazowe. Systematyczna nauka naprawdę owocuje!
Phrasal verbs – dlaczego warto się ich uczyć?
Jak zaznaczyliśmy już wyżej – czasowniki frazowe są naturalną częścią języka, dlatego powinny stanowić element programu nauki języka angielskiego. Native speakerzy używają ich w swojej codziennej komunikacji. Aby ich zrozumieć i bez problemu porozumiewać się po angielsku, należy więc opanować czasowniki frazowe – a przynajmniej jakąś ich część. Dzięki temu komunikacja będzie znacznie prostsza i mniej stresująca.
Liczba czasowników frazowych w języku angielskim
Liczba czasowników frazowych jest trudna do ustalenia – mówimy jednak o grubych tysiącach. Ale spokojnie, nie trzeba znać wszystkich! Wystarczy opanować pulę tych najpopularniejszych. Najpierw jednak trzeba poznać ich budowę i nauczyć się je odnajdywać w zdaniach. To co, do dzieła?
Jak rozpoznać w zdaniu phrasal verbs? Co to za konstrukcja?
Są trzy konstrukcje, którym podlegają czasowniki frazowe:
- Czasownik + przyimek (z czego przyimek to niesamodzielna część mowy, która łączy się z innymi słowami, np. w samochodzie, pod samochodem, na samochodzie, o samochodzie, zza samochodu, pod samochodem… i tak dalej).
- Czasownik + przysłówek (z czego przysłówek to niesamodzielna część mowy, tak jak przyimek, która odpowiada na pytania “jak?”, “gdzie?” i “kiedy?” – np. szybko, daleko, wczoraj itd.).
- Czasownik + przyimek + przysłówek
Lista najpopularniejszych czasowników frazowych. Zobacz, jak używać phrasal verbs w kontekście
Poznaj najpopularniejsze phrasal verbs. Lista, którą znajdziesz poniżej, obejmuje 5 grup czasowników frazowych. Są to często stosowane wyrażenia, które przydają Ci się na co dzień. Każda grupa zawiera po 10 znanych czasowników frazowych.
Phrasal verbs z „get”
| Phrasal Verb | Przykład zastosowania |
| get up (wstać) | I need to get up early tomorrow for my flight. She usually gets up around 6 AM. |
| get on (wsiąść) | Let’s get on the bus before it gets too crowded. He got on the train and found a seat by the window. |
| get off (wysiadać) | We need to get off at the next stop. She got off the plane and went to collect her luggage. |
| get away (uciekać) | The thief tried to get away, but the police caught him. Let’s get away from the city and go camping this weekend. |
| get back (wrócić) | I can’t wait to get back home and relax. He got back from his business trip last night. |
| get over (dojść do siebie) | It took her a long time to get over her breakup. He’s finally getting over his illness and feeling better. |
| get along (dogadywać się) | They get along really well and have been friends for years. I’m not sure if I can get along with my new boss. |
| get in (wejść) | Hurry up and get in the car, we’re running late. He got in the elevator and pressed the button for the 10th floor. |
| get out (wyjść) | We need to get out of the house and get some fresh air. She got out of the car and walked towards the store. |
| get through (przejść przez coś trudnego) | I don’t know how I’m going to get through this difficult time. She had to work hard to get through college and graduate. |
Phrasal verbs z „take”
| Phrasal Verb | Przykład zastosowania |
| take off (zdejmować lub startować – w przypadku samolotu) | She took off her shoes and relaxed on the couch. The plane is scheduled to take off at 10 AM. |
| take up (zająć się czymś nowym) | I’m thinking of taking up painting as a hobby. He decided to take up the offer of a new job. |
| take on (podjąć się) | Our company is going to take on a new project next month. He took on the challenge of climbing Mount Everest. |
| take over (przejąć np. kontrolę) | The new CEO is going to take over the company next week. The rebels plan to take over the capital city. |
| take out (wyjść z kimś, wynosić coś na zewnątrz) | Let’s take out the trash before it starts to smell. He took his girlfriend out for a romantic dinner. |
| take in (przyjąć np. gościa, zrozumieć) | We’re going to take in some friends who need a place to stay. I didn’t fully take in what he was saying. |
| take back (odwołać, zwrócić) | I need to take back this shirt, it doesn’t fit me. He wants to take back the words he said during the argument. |
| take away (zabierać, odbierać) | The waiter will take away your plate when you’re finished. The government decided to take away their right to vote. |
| take apart (rozebrać na części) | He took apart the old computer to see how it worked. She needs to take apart the bed frame to move it out of the room. |
| take after (być podobnym) | The son takes after his father in terms of personality. She doesn’t take after her mother’s musical talent. |
Phrasal verbs z „put”
| Phrasal Verb | Przykład zastosowania |
| put on (założyć ubranie) | She put on her coat and left the house. He put on his favorite song and danced around the room. |
| put off (odłożyć na później) | We need to put off the meeting until next week. Don’t put off studying for the exam until the last minute. |
| put up (zawiesić, zamieścić) | She put up some pictures on the wall. They’re going to put up a new building in the downtown area. |
| put down (notować, zapisywać coś) | He put down his thoughts in a journal. She put the phone down after finishing the conversation. |
| put out (gasić, wyłączać np. światło) | He put out the fire before it spread to the rest of the building. She put out the lights before going to bed. |
| put away (odłożyć na miejsce, uporządkować) | He put away the dishes after dinner. She put away her clothes in the closet. |
| put through (przekazać połączenie, przeprowadzić przez coś trudnego) | The operator put the call through to the CEO. She had to put herself through a rigorous training program to prepare for the competition. |
| put forward (proponować, przedstawiać) | He put forward a new proposal for the project. She put her best foot forward during the job interview. |
| put together (złożyć coś, skompletować) | He put together a model airplane over the weekend. She put together a list of potential candidates for the job. |
| put in (zainstalować, włożyć coś) | He put in a new light fixture in the kitchen. She put in a lot of effort to finish the project on time. |
Phrasal verbs z „look”
| Phrasal Verb | Przykład zastosowania |
| look after (opiekować się) | She looks after her elderly parents. He asked his neighbor to look after his dog while he was away. |
| look out (uważać, wyglądać np. przez okno) | Look out! There’s a car coming. She looked out the window and saw a beautiful sunset. |
| look up (szukać, sprawdzić np. informację, znaczenie) | I need to look up the definition of that word. She looked up the restaurant’s menu online before going there. |
| look into (badać, zbadać) | The police are looking into the matter. She decided to look into the possibility of taking a sabbatical from work. |
| look for (szukać czegoś) | I’m looking for my keys. She’s been looking for a new job for months. |
| look away (odwrócić wzrok) | She looked away when the scary scene came on. He couldn’t look away from the beautiful sunset. |
| look through (przejrzeć, przeglądać) | She looked through the photo album and reminisced about old times. He looked through the paperwork to find the missing document. |
| look back (spojrzeć wstecz, przypomnieć sobie coś z przeszłości) | He looked back on his college years with fondness. She couldn’t help but look back at the beautiful view one last time before leaving. |
| look alive (ruszyć się, zacząć coś robić żwawiej) | Look alive! We need to finish this project before the deadline. She told her children to look alive and get dressed for school. |
| look forward (patrzeć przed siebie, wyczekiwać) | She’s looking forward to her vacation next month. He’s looking forward to starting his new job. |
Strategie nauki phrasal verbs, czyli jak nauczyć się czasowników frazowych w szybki sposób?
Nie każdemu łatwo jest przyswoić czasowniki frazowe. Angielski zawiera wiele złożonych wyrażeń w obrębie phrasal verbs, ale spokojnie! Niektórych znaczeń nie byliby w stanie podać nawet native speakerzy. Właśnie dlatego ucząc się czasowników frazowych, warto korzystać z gotowych list najpopularniejszych czasowników. Aby ułatwić sobie naukę, takie listy można posortować w zależności od słów-baz, tworzących czasownik frazowy (tak jak my zrobiliśmy to wyżej). Inny sposób to osadzenie czasowników frazowych w kontekście (np. praca, sport, szkoła, transport itd.). A to jeszcze nie wszystko!
Ucz się angielskiego online!
Możesz wybrać YouTube i naukę poprzez oglądanie, słuchanie oraz powtarzanie. Dla wielu osób to znacznie przyjemniejsza opcja, niż siedzenie z książką przez długi czas. Pomocne mogą okazać się również media społecznościowe, prowadzone przez native speakerów. Interaktywna nauka, np. z Tik Tokiem, to często źródło frajdy i przyswajanie wiedzy w rozrywkowej formie. I kto jak kto, ale my jesteśmy szczerze przekonani, że nauka angielskiego wcale nie musi być nudna!
Ćwiczenia online z czasowników frazowych
Czas sprawdzić swoją wiedzę z czasowników frazowych! Ćwiczenia, które znajdziesz poniżej, z pewnością ułatwią Ci przetestowanie w praktyce, co już potrafisz, a co jeszcze musisz sobie na spokojnie powtórzyć w wolnej chwili. Rozwiąż je i sprawdź, jak dobrze znasz Phrasal Verbs w tym momencie.
Dopasuj czasowniki frazowe do poniższych zdań:
clean up / put on / go back / opened up / get up / wash up / take off / look for / fixed up / climbed up
- Please, ____ your shoes before you enter the house. (Proszę, zdjąć buty przed wejściem do domu).
- I can’t find my keys, I need to ____ them. (Nie mogę znaleźć kluczy, muszę ich poszukać).
- She ____ her book and started to read. (Ona otworzyła swoją książkę i zaczęła czytać).
- Could you please ____ the dishes after dinner? (Czy mógłbyś proszę pozmywać naczynia po obiedzie?)
- He ____ his bicycle because it was broken. (On naprawił swój rower, ponieważ był zepsuty).
- You should ____ your coat, it’s cold outside. (Powinieneś założyć płaszcz, na dworze jest zimno).
- We need to ____ early tomorrow morning. (Musimy wstać wcześnie jutro rano).
- The cat ____ the tree to catch the bird. (Kot wspiął się na drzewo, aby złapać ptaka).
- My mom asked me to ____ my room. (Mama kazała mi posprzątać mój pokój).
- I forgot my phone at home, so I had to ____ and get it. (Zapomniałem telefonu w domu, więc musiałem wrócić i go zabrać).
Phrasal verbs – rozwiąż test online!
Poniżej znajdziesz prosty test, który będzie szybką metodą sprawdzenia swojej znajomości czasowników frazowych po angielsku. Jego rozwiązanie zajmuje około 15 minut, a pomaga znaleźć obszary warte powtórzenia. Powodzenia!
