8 min If czy whether? Oto jest pytanie! Te dwa słówka potrafią sprawić nieco trudności, ale z naszym artykułem szybko rozwiejesz wątpliwości! Wyjaśniamy różnice między nimi, pokazujemy praktyczne przykłady i podpowiadamy, jak ich poprawnie używać w różnych sytuacjach. Zapraszamy do lektury!
„If” – Spójnik warunkowy
„If” to spójnik, który tłumaczymy jako „jeśli”, „gdyby”, czy „o ile” – najczęściej wprowadza on zdania warunkowe.
🛎️ Przypomnienie
Zdania warunkowe opisują sytuacje, w których dana rzecz
może się wydarzyć tylko wtedy, gdy spełniony zostanie określony warunek.
Dzięki „if” możemy wyrazić takie zależności w prosty sposób. Występują zarówno w codziennych rozmowach, jak i bardziej formalnych kontekstach.
Wprowadzanie do zdań warunkowych
Zdania warunkowe mają dwie główne części:
- Część podrzędna – zaczyna się od „if” i opisuje warunek, który musi być spełniony.
- Część główna – opisuje wynik lub konsekwencję, jeśli warunek z części podrzędnej zostanie spełniony.
Na przykład:
- If it rains, we will stay at home.
(Jeśli będzie padać, zostaniemy w domu.) - I will go to the party if I finish my work.
(Pójdę na imprezę, jeśli skończę swoją pracę.)
Obie części zdania można zamieniać miejscami. Jeśli część z „if” znajduje się na początku, oddzielamy ją przecinkiem. Gdy występuje na końcu, przecinek jest zbędny:
- We will stay at home if it rains.
Budowa zdania warunkowego
Jak możecie zauważyć na przykładach, struktura jest prosta i łatwa do zapamiętania:
If + podmiot + czasownik (część podrzędna), podmiot + czasownik (część główna)
Inne zastosowania
„If” to słówko, które wykorzystujemy głównie w kontekście zdań warunkowych, ale ma też ono inne ciekawe zastosowania. Możemy je wykorzystać w pytaniach pośrednich, do mówienia o sytuacjach nierealnych czy w różnych idiomatycznych wyrażeniach. Sprawdź poniższe przykłady, by zobaczyć, jak to działa w praktyce!
1. „If” w pytaniach pośrednich
„If” bywa używane do zadawania pytań w sposób bardziej uprzejmy lub niebezpośredni.
- She asked if I was coming to the meeting.
(Zapytała, czy przyjdę na spotkanie.)
2. „If” w zdaniach warunkowych nierealnych
„If” pozwala też mówić o sytuacjach hipotetycznych lub niemożliwych:
- If I were rich, I would buy a yacht.
(Gdybym był bogaty, kupiłbym jacht.) - If she had studied harder, she would have passed the exam.
(Gdyby uczyła się pilniej, zdałaby egzamin.)
3. „If” w wyrażeniach idiomatycznych
„If” często pojawia się w idiomatycznych zwrotach, które wzbogacają zdania o dodatkowe znaczenia:
- Even if: Even if it rains, we will still go hiking.
(Nawet jeśli będzie padać, pójdziemy na wędrówkę.) - As if: He acts as if he owns the place.
(Zachowuje się, jakby był właścicielem tego miejsca.)
„Whether” – Spójnik alternatywy
„Whether” to spójnik, który tłumaczymy jako „czy”. Sprawdź, w jakich sytuacjach skorzystamy z tego słówka!
Zastosowania
1. Wprowadzanie zdań z alternatywą
„Whether” wskazuje na możliwość wyboru między różnymi opcjami.
Przykłady:
I don’t know whether to go or stay.
(Nie wiem, czy iść, czy zostać.)
She asked me whether I had seen the movie.
(Zapytała mnie, czy widziałem ten film.)
2. Wyrażanie wątpliwości lub wyboru
Często używamy „whether”, by pokazać, że nie jesteśmy pewni, co zrobić lub która opcja jest lepsza.
Przykłady:
I’m not sure whether to take the bus or walk.
(Nie jestem pewien, czy pojechać autobusem, czy pójść pieszo.)
She hasn’t decided whether she should stay at home or go out.
(Nie zdecydowała jeszcze, czy zostać w domu, czy wyjść.)
3. „Whether” w zdaniach zależnych
„Whether” pojawia się w zdaniach zależnych po niektórych czasownikach i rzeczownikach.
Przykłady:
I don’t know whether they’ll arrive on time.
(Nie wiem, czy przyjadą na czas.)
They couldn’t decide whether to start the presentation now or wait for more attendees.
(Nie mogli zdecydować, czy zacząć prezentację teraz, czy poczekać na więcej uczestników.)
4. Po czasownikach takich jak: ask, wonder, know, be uncertain
Przykłady:
He is wondering whether he should apply for the job.
(Zastanawia się, czy powinien aplikować na tę pracę.)
She asked whether the meeting was still happening.
(Zapytała, czy spotkanie nadal się odbędzie.)
5. Po rzeczownikach takich jak: question, doubt
Przykłady:
There’s no doubt whether she will succeed.
(Nie ma wątpliwości, czy odniesie sukces.)
The question is whether we have enough resources to finish the project.
(Pytanie brzmi, czy mamy wystarczające zasoby, aby ukończyć projekt.)
Różnica między „whether” a „if” w zdaniach zależnych
Choć „whether” i „if” są podobne, istnieją sytuacje, w których używamy tylko „whether”. Na przykład:
- Gdy mówimy o alternatywach
- Po przyimkach
- W formalnych kontekstach
„If” stosujemy bardziej w codziennych sytuacjach, gdy nie ma wyraźnej alternatywy.
Kiedy używać „whether” a kiedy „if”?
1. Wyrażanie alternatyw (whether)
Gdy mówimy o wyborze między dwiema opcjami, używamy „whether”.
- He asked whether we should wait or leave.
(Zapytał, czy powinniśmy czekać, czy wyjść.) - Let me know whether you want tea or coffee.
(Daj mi znać, czy chcesz herbatę, czy kawę.)
Nie możemy w tych przypadkach użyć „if”.
2. Po przyimkach (whether)
„Whether” jest wymagane, gdy zdanie zależne występuje po przyimku.
- It depends on whether she agrees.
(To zależy od tego, czy ona się zgodzi.) - I’m not sure about whether we should attend the meeting.
(Nie jestem pewien, czy powinniśmy wziąć udział w spotkaniu.)
W tych sytuacjach „if” nie jest poprawne.
3. W formalnych kontekstach (whether)
„Whether” jest bardziej formalne i często używane w oficjalnych pytaniach lub oświadczeniach.
- Please let us know whether you will attend the event.
(Proszę daj nam znać, czy weźmiesz udział w wydarzeniu.) - We need to decide whether to proceed with the project.
(Musimy zdecydować, czy kontynuować projekt.)
W bardziej potocznych wypowiedziach można użyć „if”, ale w formalnym języku preferowane jest „whether”.
4. W pytaniach pośrednich („whether” i „if”)
W pytaniach pośrednich „whether” i „if” mogą być używane zamiennie, choć „whether” brzmi bardziej formalnie.
- She asked whether I had seen the movie.
(Zapytała, czy widziałem film.) - She asked if I had seen the movie.
(Zapytała, czy widziałem film.)
Obie formy są poprawne i często zależy to od stylu wypowiedzi.
5. W zdaniach z „or not” (whether)
Gdy zdanie zawiera wyrażenie „or not”, preferowane jest „whether”.
- I don’t know whether or not he will come.
(Nie wiem, czy przyjdzie, czy nie.) - It’s unclear whether we’ll succeed or not.
(Nie jest jasne, czy odniesiemy sukces, czy nie.)
Użycie „if” w takich przypadkach nie jest poprawne.
6. Przy podejmowaniu decyzji (whether)
„Whether” stosuje się, gdy mówimy o decyzji do podjęcia.
- I’m wondering whether to go to the party.
(Zastanawiam się, czy iść na imprezę.) - She hasn’t decided whether to accept the offer.
(Nie zdecydowała jeszcze, czy przyjąć ofertę.)
W tych zdaniach „if” nie może być użyte.
7. Codzienne sytuacje (if)
„If” jest preferowane w sytuacjach bardziej codziennych i mniej formalnych, szczególnie gdy nie ma wyraźnej alternatywy.
- She asked if I was coming.
(Zapytała, czy przyjdę.) - Do you know if they’re home?
(Wiesz, czy są w domu?)
Porównanie „whether” i „if”
Dla lepszego zrozumienia różnic między „if” a „whether” stworzyliśmy tabelę z najważniejszymi informacjami. Dzięki temu z łatwością zapamiętasz, w jakich sytuacjach używać każdego z tych słów i jakie są ich zastosowania w różnych kontekstach.
| Kategoria | Whether | If</strong |
| Zastosowania | – Wybór między dwiema lub więcej opcjami | – Warunki w zdaniach warunkowych |
| – Po przyimkach | – Codzienne pytania pośrednie | |
| – W zdaniach z wyrażeniem „or not” | – Gdy pytanie nie zawiera wyraźnych alternatyw | |
| – W bardziej formalnym języku | – W mniej formalnych sytuacjach | |
| Budowa zdań | Często występuje z konstrukcjami: | Używane głównie w zdaniach warunkowych i pytaniach: |
| – Whether … or not (np. whether he will come or not) | – If + podmiot + czasownik (np. If it rains, we will stay at home.) | |
| – Po przyimkach, np. It depends on whether… | – Bez przyimków (np. She asked if I was coming.) | |
| Kontekst | – Formalny: pisma, oficjalne pytania, wyrażenia precyzyjne | – Potoczny: codzienne rozmowy, mniej oficjalne sytuacje |
| – Decyzje lub wątpliwości wymagające jasnych alternatyw | – Scenariusze, w których pytanie dotyczy jednej możliwości | |
| – Gdy występuje element wyboru (whether to stay or go) | – W sytuacjach, gdzie alternatywy są mniej wyraźne (if they’re available) |
