Kolory w psychologii dziecka: kolory uspokajające, przyciągające uwagę i nie tylko

Dzieci wybierają kolory, określając w ten sposób swoje emocje, potrzeby i cechy osobowości. Psychologowie zwracają uwagę, że analiza ich preferencji kolorystycznych może pomóc zrozumieć ich aktualny stan emocjonalny – zwłaszcza w sytuacjach, gdy nie potrafią jeszcze w pełni wyrazić swoich uczuć słowami. Przykładowo, dzieci, które czują się zestresowane, samotne i smutne preferują częściej ciemne barwy, takie jak czerń, granat i odcienie szarości. Z kolei dzieci szczęśliwe chętniej sięgają po kolory ciepłe i jasne. 

Z drugiej strony wiele zależy od kontekstu. Kilkuletnie dzieci rysują na czarno, bo kolor ten świetnie kontrastuje z białym papierem. W wieku nastoletnim pojawić się może dłuższa fascynacja ciemnymi kolorami, wynikająca przede wszystkim z potrzeby wyróżnienia się na tle rówieśników i budowania własnej tożsamości. Czerń pasuje bowiem do zbuntowanego wobec zasad świata młodego człowieka, który, choć czuje się dorosłym, to wciąż postrzegany jest jako dziecko.

Z czasem tego typu obsesja mija, a czerń zastępowana jest innymi kolorami symbolizującymi równowagę i spokój. Ciekawe zależności można też zaobserwować w kontekście koloru czerwonego, który w okresie szkolnym kojarzy się przede wszystkim z czymś ważnym o podłożu raczej negatywnym (w ten sposób nauczyciele podkreślają błędy i wystawiają oceny).

Kolory mogą mieć bezpośredni wpływ na nastrój dziecka, dlatego warto zapoznać się z ich znaczeniem i w miarę możliwości starać się wykorzystywać tę wiedzę w codzienności. 

Kolor niebieski

Uznawany za jeden z najbardziej uspokajających kolorów. Niebieski kolor ścian działa kojąco, sprzyja koncentracji i jest często stosowany w pokojach dzieci, które mają trudności z wyciszeniem się lub zasypianiem. Kojarzy się z czystością, ciszą i chłodem. Często jest wybierany w miejscach pracy lub nauki, gdyż stymuluje produktywność. 

Kolor zielony

Kolor związany z równowagą i zdrowiem. Stymuluje kreatywność, poprawia koncentrację, wpływa na poczucie bezpieczeństwa. Może łagodzić lęki, stres i sprzyjać odpoczynkowi po długiej nauce. Zielony jest często używany w przestrzeniach rekreacyjnych lub terapeutycznych, ponieważ pomaga w regeneracji i wspiera poczucie wewnętrznego spokoju. 

Kolor czerwony

Pobudza i ożywia, dlatego uznawany jest za kolor życia, który w największym stopniu oddziałuje na psychikę dziecka. Czerwony przyciąga uwagę, co sprawia, że jest często stosowany w reklamach oraz w sygnalizacji alarmowej. Może dodawać energii i motywacji, ale w dużych ilościach prowadzi do nerwowości i agresji.  

Kolor żółty

Żółty kolor, który kojarzony jest z optymizmem i energią. Żółte ściany sprzyjają komunikacji i wzbudza pozytywne emocje. Intensywne odcienie żółtego mogą jednak być przytłaczające i powodować drażliwość. 

Kolor różowy

Symbolizuje miłość, bezpieczeństwo i ciepło domowe. Wpływa łagodząco, zwłaszcza na małe dzieci. Różowy kojarzony jest z czułością, romantyzmem i delikatnością. Jest kolorem łagodnym, budzącym pozytywne emocje, takie jak spokój i troska. Lżejsze odcienie różu mają działanie uspokajające, natomiast intensywniejsze mogą pobudzać kreatywność i energię.

Kolor czarny

Kolor czarny może wywoływać skojarzenia z negatywnymi emocjami, takimi jak smutek czy żałoba. Kojarzy się z tajemniczością, nocą i romantyzmem. Czerń jest też kolorem formalnym, kojarzonym z prestiżem i autorytetem, dlatego często stosowany jest w sytuacjach oficjalnych.

Kolor pomarańczowy

Łączy ciepło czerwieni z optymizmem żółci, przez co świetnie przyciąga wzrok. Pomarańczowy kojarzony jest z kreatywnością i twórczą energią, dlatego często stosuje się go w reklamach i marketingu. Zbyt duże ilości tego koloru mogą jednak prowadzić do nadmiernego pobudzenia. 

Kolor fioletowy

Kolor kojarzony z wyobraźnią, tajemniczością, duchowością i luksusem. Często postrzegany jako kolor królewski, reprezentujący bogactwo i prestiż. Fiolet wykorzystywany jest m.in. w materiałach edukacyjnych, bo wzmaga kreatywność. Jasne odcienie fioletu stosuje się go również w terapii lęków. 

Warto mieć świadomość, że oddziaływanie kolorów ma wpływ nie tylko na nastrój dziecka, ale także na jego rozwój. Udowodniono, że to jakimi kolorami się otaczamy, wpływa na jakość snu, samopoczucie, pewność siebie,  apetyt, a nawet ciśnienie krwi. Właśnie dlatego ostatnimi czasy tak popularna staje się koloroterapia, którą wykorzystuje się m.in. w leczeniu dysleksji i ADHD. Oczywiście, terapia kolorami to nie jedyny sposób na wyciszenie przebodźcowanego dziecka. 

Kolory i ich znaczenie mają moc łagodzenia napięć i stresu, co zostało już udowodnione dawno temu. Lęki dziecka można skutecznie złagodzić przez dobór odpowiednich barw w jego najbliższym otoczeniu. Ma to szczególne znaczenie w przypadku dzieci borykających się z problemami emocjonalnymi lub behawioralnymi.

• Zielony – jak wspomniano wcześniej, zieleń działa uspokajająco. Symbolizuje naturę i równowagę; pomaga się wyciszyć i zrelaksować. Właśnie dlatego zielone strefy tak często spotykamy w szkołach i przedszkolach. 
• Pastelowe odcienie – lekkie, delikatne kolory, takie jak pastelowy róż, błękit czy beż, również mają właściwości relaksujące. Takie odcienie są często stosowane w gabinetach psychologicznych oraz w sypialniach dzieci, które mają problemy z zasypianiem.
• Biały z akcentami – biała przestrzeń z delikatnymi akcentami niebieskiego lub błękitnego także działaja wyciszająco, bo kojarzy się z równowagą i spokojem. 

Psychologia kolorów w pokoju dziecka mają ogromne znaczenie, bo wpływa bezpośrednio na jakość snu. Nie jest przecież tajemnicą, że to w jakim otoczeniu dziecko zasypia, wpływa na jego zdolność do wyciszenia się i odpoczynku. Ponadto istnieją dowody na to, że odpowiednio dobrane kolory ścian mogą wspierać naturalny rytm dobowy dziecka, sprzyjając produkcji melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za sen.

Psychologowie podkreślają, że dzieci, które spędzają czas przed snem w intensywnie kolorowych pomieszczeniach, mogą doświadczać problemów z zasypianiem, ponieważ takie barwy stymulują układ nerwowy, zamiast go wyciszać. Jedno z badań przeprowadzonych przez Küllera wykazało, że chłodne barwy, takie jak błękit i pastelowa zieleń, wpływają na obniżenie poziomu kortyzolu – hormonu stresu, który zakłóca sen. Odpowiednia kolorystyka może zatem zredukować problemy z zasypianiem, takie jak bezsenność lub częste budzenie się w nocy.

Psychologia koloru bada, w jaki sposób różne barwy wpływają na emocje, zachowanie i rozwój człowieka. Okazuje się bowiem, że jest to szczególnie ważne w kontekście dzieci, których umysły są wrażliwe na bodźce wizualne. Liczne naukowe badania dowodzą, że odpowiednio dobrane kolory mogą wspierać rozwój poznawczy i emocjonalny, a nawet wpływać na zdrowie fizyczne dzieci. 

Kolory a psychika dziecka

Badanie przeprowadzone przez Andrew Elliota i Markusa Maiera w 2012 roku wykazało, że ciepłe kolory (głównie czerwony) mogą pobudzać emocje, ale jednocześnie wywoływać uczucie niepokoju lub presji w sytuacjach wymagających koncentracji. Z kolei zimne kolory, wykazywały działanie uspokajające i sprzyjały skupieniu. Dlatego na placach zabaw dominują ciepłe barwy, takie jak żółć, czerwień i pomarańcz, a w przestrzeniach edukacyjnych kolory chłodne sprzyjające nauce. 

Wpływ koloru na procesy poznawcze

Innym badaniem przeprowadzonym przez Rikarda Küllera wykazało, że kolory mogą mieć wpływ na procesy poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja. W jednym z eksperymentów dzieci w wieku szkolnym były oceniane pod kątem zdolności do zapamiętywania informacji w różnych środowiskach kolorystycznych. Odkryto, że dzieci przebywające w pomieszczeniach pomalowanych na neutralne lub chłodne kolory (takie jak jasny błękit czy pastelowa zieleń) miały lepsze wyniki w testach pamięciowych niż te, które były w otoczeniu intensywnych barw, jak czerwień czy żółty. Badania te potwierdziły, że bardziej stonowane kolory sprzyjają lepszej koncentracji i tym samym mogą pomagać w nauce. .

Badania nad preferencjami kolorystycznymi dzieci

Zgodnie z badaniami prowadzonymi przez Boyatzisa i Varghese preferencje kolorystyczne dzieci zmieniają się wraz z wiekiem. Świetnie zobrazował to przeprowadzony eksperyment – dzieci w różnym wieku otrzymały szereg kolorów, którymi miały wykonywać poszczególne zadania. Okazało się, że młodsze dzieci preferują kolory jaskrawe, takie jak czerwony i żółty, a dzieci starsze barwy ciemniejsze, jak niebieski i zielony. Wyniki te sugerują, że preferencje kolorystyczne ewoluują w zależności od rozwoju emocjonalnego i poznawczego dziecka.

Zastosowanie terapii kolorami w pracy z dziećmi

Warto podkreślić, że kolory mogą być wykorzystywane jako forma terapii dla dzieci z problemami emocjonalnymi lub behawioralnymi. Koloroterapia była stosowana w badaniach nad dziećmi z ADHD, zaburzeniami lękowymi oraz dysleksją i przynosiła pozytywne rezultaty. 

W Novakid wierzymy, że nauka języka angielskiego powinna być nie tylko skuteczna, ale także przyjemna i dostosowana do naturalnych potrzeb dzieci. Nasze lekcje online łączą nowoczesne technologie z psychologią kolorów, aby stworzyć optymalne warunki do rozwoju językowego najmłodszych. Każda lekcja prowadzona jest przez doświadczonych nauczycieli i trwa jedynie 40 minut, aby w pełni wykorzystać zainteresowanie ucznia. 

Aby jeszcze bardziej wspomóc naukę angielskiego, przygotowaliśmy również dodatkowe materiały wideo, które dzieci mogą oglądać w dowolnym czasie. Obejrzyj nasz film na YouTube, w którym tłumaczymy, jak dziecko może samodzielnie uczyć się nazw kolorów po angielsku: Jak uczyć się kolorów – ćwiczenia w domu. 

Już teraz zapisz swoje dziecko na całkowicie bezpłatną lekcję próbną!