Czasowniki frazowe (phrasal verbs) z „up” i „down”

Table of contents

Czasowniki frazowe z „up” i „down” to jedna z najpopularniejszych grup phrasal verbs. „Up” oznacza „w górę”, natomiast „down” przetłumaczymy jako „w dół”. W wielu przypadkach czasowniki frazowe z tymi przysłówkami będą związane z tymi pierwotnymi znaczeniami, jednak często w dość metaforyczny sposób. W poniższym artykule przyjrzymy się najpopularniejszym frazom wraz z przykładami oraz tłumaczeniami. Zaczynajmy!

Czasowniki frazowe, które występują z „up” i „down”

Niektóre czasowniki mogą łączyć się zarówno z przysłówkiem „up”, jak i „down”, tworząc pary phrasal verbs o często przeciwnych znaczeniach. Oto kilka najbardziej popularnych przykładów:

Czasownik frazowy	Tłumaczenie	Przykład użycia po angielsku	Tłumaczenie przykładu
turn up/down	pogłosić/ściszyć	„Turn up the music! It’s my favorite song!” / „Can you turn down the volume? It’s too loud!”	„Podgłośnij muzykę! To moja ulubiona piosenka!” / „Czy możesz ściszyć? Jest za głośno!”
dress up/down	ubrać się elegancko/na luzie	„Dress up for the wedding.” / „You can dress down for the barbecue.”	„Ubrać się elegancko na wesele.” / „Możesz się ubrać na luzie na grilla.”
warm up/down	rozgrzać/ochłodzić	„Warm up before exercising.” / „Cool down after the workout.”	„Rozgrzewka przed ćwiczeniami.” / „Ochłodzić się po treningu.”
back up/down	cofnąć się/zrezygnować	„Back up the car slowly.” / „He never backs down from a challenge.”	„Cofnij samochód powoli.” / „On nigdy nie ucieka od wyzwania.”
slow up/down	zwolnić	„Slow up a bit, you’re walking too fast.” / „Slow down, you’re driving too fast.”	„Zwolnij trochę, idziesz za szybko.” / „Zwolnij, jedziesz za szybko.”
burn up/down	spalić/palić się	„The fire is burning up the wood quickly.” / „The house burned down last night.”	„Ogień szybko spala drewno.” / „Dom spłonął zeszłej nocy.”
pick up/down	podnieść/odłożyć	„Can you pick up the groceries?” / „Put the book down when you’re done.”	„Czy możesz podnieść zakupy?” / „Odłóż książkę, kiedy skończysz.”
shut up/down	zamilknąć/zamknąć	„Shut up and listen!” / „The factory will shut down for maintenance.”	„Zamknij się i słuchaj!” / „Fabryka zostanie zamknięta na czas konserwacji.”
clean up/down	posprzątać/umyć na dół (np. schody)	„Clean up your room!” / „Clean down the stairs.”	„Posprzątaj swój pokój!” / „Umyj schody.”
give up/down	poddać się/zmniejszyć	„Never give up on your dreams.” / „Can you give the noise down a bit?”	„Nigdy nie rezygnuj z marzeń.” / „Czy możesz trochę zmniejszyć hałas?”

Lista najpopularniejszych phrasal verbs z „up”

Wiele czasowników frazowych łączy z przysłówkiem „up”, tworząc unikalne wyrażenia związane między innymi z rozpoczynaniem czegoś, otwieraniem się czy zwiększaniem. Przyjrzyjmy się najpopularniejszym frazom z „up”:

Czasownik frazowy	Tłumaczenie	Przykład użycia po angielsku	Tłumaczenie przykładu
cheer up	rozweselić	„She cheered up when she saw the surprise gift.”	„Rozweseliła się, gdy zobaczyła niespodziewany prezent.”
make up	wymyślić, pogodzić się	„They need to make up after the argument.”	„Oni muszą się pogodzić po kłótni.”
set up	założyć, przygotować	„We need to set up the equipment before the guests arrive.”	„Musimy przygotować sprzęt przed przybyciem gości.”
speak up	mówić głośniej, wypowiedzieć się	„If you disagree, please speak up during the meeting.”	„Jeśli się nie zgadzasz, proszę wypowiedz się podczas spotkania.”
warm up	rozgrzać się	„It’s important to warm up before you start exercising.”	„Ważne jest, aby się rozgrzać przed rozpoczęciem ćwiczeń.”
wrap up	zakończyć, owinąć	„Let’s wrap up this meeting so we can go home.”	„Zakończmy to spotkanie, abyśmy mogli iść do domu.”
light up	rozświetlić, rozjaśnić	„Her face lit up when she saw her friend.”	„Jej twarz rozjaśniła się, gdy zobaczyła swoją przyjaciółkę.”
build up	zbudować, wzmacniać	„He has been building up his strength in the gym.”	„On buduje swoją siłę na siłowni.”
crack up	śmiać się, załamać się	„Everyone cracked up at his joke.”	„Wszyscy roześmiali się z jego żartu.”
stand up	wstać, przeciwstawić się	„Please stand up when the judge enters the room.”	„Proszę wstać, gdy sędzia wejdzie do pokoju.”

Lista najpopularniejszych phrasal verbs z „down”

Równie popularne są frazy z przysłówkiem „down”, których znaczenie często wiąże się ze zmniejszeniem, spowolnieniem lub zakończeniem czegoś. Oto przykłady:

Czasownik frazowy	Tłumaczenie	Przykład użycia po angielsku	Tłumaczenie przykładu
calm down	uspokoić się	„Just calm down and tell me what happened.”	„Uspokój się i powiedz mi, co się stało.”
slow down	zwolnić	„You’re driving too fast, slow down!”	„Jedziesz za szybko, zwolnij!”
sit down	usiąść	„Please sit down and make yourself comfortable.”	„Proszę usiąść i rozgościć się.”
cool down	ochłodzić się	„After the argument, he took a walk to cool down.”	„Po kłótni poszedł na spacer, żeby się ochłodzić.”
turn down	ściszyć, odrzucić	„Can you turn down the music? It’s too loud.”	„Czy możesz ściszyć muzykę? Jest za głośno.”
shut down	zamknąć, wyłączyć	„The company will shut down the factory for repairs.”	„Firma zamknie fabrykę na czas napraw.”
write down	zapisać	„Write down your name and address here.”	„Zapisz tutaj swoje imię i adres.”
break down	zepsuć się, załamać się	„The car broke down on the way to the beach.”	„Samochód zepsuł się w drodze na plażę.”
knock down	zburzyć, obniżyć (np. cenę)	„They knocked down the old hotel to build a new one.”	„Zburzyli stary hotel, aby zbudować nowy.”
let down	zawieść, rozczarować	„I hope I don’t let you down with my performance.”	„Mam nadzieję, że moje występy cię nie zawiodą.”

Co to są czasowniki frazowe w języku angielskim?

Czasowniki frazowe, znane również jako phrasal verbs, to konstrukcje gramatyczne złożone z czasownika i krótkiego przyimka lub przysłówka, które tworzą nowe znaczenie, często zupełnie odmienne od oryginału. Na przykład: „look up” nie oznacza dosłownie „patrzeć w górę”, ale „wyszukać” lub „sprawdzić” jakąś informację. Zrozumienie i opanowanie phrasal verbs jest kluczowe dla płynnego posługiwania się językiem angielskim.

Doskonałym wprowadzeniem do tej części gramatyki jest podstawowy temat, czyli Czasowniki w języku angielskim. Jeśli zależy Ci na szybkiej powtórce, to ten materiał jest dla Ciebie!

Jakie są najpopularniejsze kategorie czasowników frazowych?

Istnieją pewne regularności, które pozwalają na grupowanie czasowników frazowych w kategorie na podstawie użytych przyimków lub przysłówków. Te kategorie nie tylko pomagają zrozumieć różne znaczenia tych wyrażeń, ale również ułatwiają ich naukę i zapamiętywanie. Przyjrzyjmy się najczęściej występującym grupom czasowników frazowych:

Up i Down – Jak już wiecie, to przysłówki, które zazwyczaj wiążą się z czasownikami określającymi ruch w górę lub dół, ale mogą też symbolizować zwiększenie lub zmniejszenie czegoś. Na przykład „speed up” (przyspieszyć) i „slow down” (zwolnić) czy „dress up” (ubrać się elegancko) i „dress down” (ubrać się skromniej).
On i Off – Te przyimki zwykle wiążą się z aktywacją lub dezaktywacją czegoś, a także z rozpoczynaniem i zakańczaniem różnych działań. Na przykład, „switch on” oznacza włączenie, podczas gdy „switch off” oznacza wyłączenie. „Take on” oznacza podjęcie się zadania, a „back off” oznacza wycofanie się.
In i Out – Są używane do opisywania ruchu do wnętrza lub na zewnątrz. Na przykład, „drop in” oznacza niespodziewane odwiedziny, a „walk out” może oznaczać opuszczenie miejsca z oburzeniem. „Tune in” sugeruje włączenie się, na przykład w audycję radiową.
Back – Często stosowany do opisania ruchu wstecz lub powrotu do wcześniejszego stanu. „Step back” to cofnięcie się, a „pay back” to spłata długu.
Over – Może oznaczać zakończenie czynności lub jej rozpatrzenie. Na przykład, „start over” sugeruje rozpoczęcie od początku, a „gloss over” oznacza zbagatelizowanie lub zatuszowanie problemu.
Through – Wskazuje na zakończenie procesu lub kontynuowanie mimo przeciwności. „Push through” oznacza przeforsowanie czegoś, a „see through” oznacza przejrzenie kogoś.
Around – Odnosi się do ruchu dookoła czegoś lub zajmowania się czymś w sposób niebezpośredni. Na przykład, „shop around” oznacza poszukiwanie najlepszej oferty, a „play around” sugeruje eksperymentowanie.
Away – Stosowane, gdy coś jest usuwane lub oddala się. „Throw away” oznacza wyrzucenie czegoś, „fade away” opisuje stopniowe zanikanie, a „slink away” opisuje skradanie się.

Kolejna porcja gramatyki za Tobą! Jeśli potrzebujesz więcej informacji na temat phrasal verbs, to koniecznie zajrzyj do naszego artykułu Czasowniki frazowe (phrasal verbs) – co to takiego i jak ich używać?, z którym na pewno uzupełnisz swoją wiedzę dzięki interaktywnym materiałom oraz teorii!

W szkole językowej Novakid wierzymy, że inspirujące zajęcia to klucz do pokochania angielskiego, dlatego stawiamy na zróżnicowane zajęcia w duchu nauki poprzez zabawę. Dlatego jeśli chcesz, aby Twoje dziecko polubiło lekcje z języka angielskiego, to zapisz je na bezpłatną lekcję próbną kursu angielski od podstaw. Do zobaczenia!